Tại phòng thí nghiệm của một trường đại học ở ngoại ô Thủ đô Tokyo, các sinh viên công nghệ đang đấu dây điện trên mặt một con robot bằng cao su để giả lập 6 vẻ mặt: giận dữ, lo sợ, buồn rầu, vui sướng, ngạc nhiên và căm phẫn. Khi nghe từ “chiến tranh”, robot Kasei (tiếng Nhật có nghĩa nhạy cảm) phản ứng bằng cách run rẩy giống như tâm trạng căm phẫn và lo sợ. Nếu ai đó nói “yêu thương”, đôi môi hồng của nó nở nụ cười. “Để sống cùng con người, robot cần có kỹ năng ứng biến với những tình huống phức tạp. Chúng cần có cảm xúc để hiểu và cảm nhận sự việc”, trưởng nhóm nghiên cứu, giáo sư Junichi Takeno thuộc Đại học Meiji nói.

Giới thiệu robot em bé biết khóc tại một hội nghị robot ở Tokyo mới đây.

Mặc dù robot phải mất một thời gian dài nữa mới có thể có được cảm xúc giống con người nhưng Nhật Bản đang tiến gần đến viễn cảnh robot đi vào cuộc sống thường nhật của con người, sống và làm việc cùng nhau. Là cường quốc robot công nghiệp, Nhật từ lâu đã sử dụng robot trong sản xuất công nghiệp và nông nghiệp như làm sushi, trồng lúa, chăm sóc ruộng vườn. Ước tính, có hơn 370.000 robot đang làm việc trong các nhà máy ở Nhật, chiếm khoảng 40% tổng số robot toàn cầu. Theo báo cáo gần đây của Ngân hàng Macquaire (Australia), robot làm việc trong ngành sản xuất của Nhật chiếm tỷ lệ 34/1.000 nhân công. “Chẳng bao lâu nữa, robot có thể thay thế lao động bậc thấp ở các công ty nhỏ, góp phần nâng cao năng suất”, Eimei Onaga, giám đốc điều hành Innovation Matrix, công ty phân phối công nghệ robot Nhật ở Mỹ cho biết.

Không chỉ trong lĩnh vực sản xuất, robot còn tiếp tay trong việc chăm sóc người bệnh. Tại một bệnh viên ở Aizu Wakamatsu, cách Tokyo hơn 300 km về phía Bắc, một robot cỡ bằng đứa trẻ lăn khắp khoa phẫu thuật để hướng dẫn bệnh nhân nội, ngoại trú. Nó có thể chào hỏi những câu đơn giản, sử dụng hệ thống cảm biến để tìm và nhắc nhở bệnh nhân, in bản đồ bệnh viện và thậm chí bắt mạch cho người bệnh. Bệnh viện Aizu Chuo chi khoảng 557.000 USD lắp đặt 3 robot trong phòng chờ để thăm dò phản ứng của bệnh nhân đối với sự phục vụ của robot. Naoya Narita, phát ngôn viên bệnh viện cho biết: “Phản ứng chúng tôi nhận được rất tích cực. Robot sẽ không bao giờ trở thành bác sĩ nhưng nó có thể là hộ lý hoặc phục vụ phòng”. Robot còn góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống, làm các công việc phục vụ như tiếp tân, hút bụi hành lang công sở, đúc thức ăn cho người già, hầu trà, giúp việc nhà... Tuy nhiên, không phải tất cả robot đều có hình dáng giống con người. Với hệ thống cảm biến bên dưới lông, robot hải cẩu Paro được thiết kế để an ủi người già neo đơn thông qua động tác nhắm, mở mắt và lúc lắc chân.

Đối với Nhật Bản, cuộc cách mạng robot là một đòi hỏi cấp thiết. Với hơn 1/5 dân số ở tuổi 65 trở lên, Nhật đang đẩy mạnh phát triển robot bổ sung vào lực lượng lao động và chăm sóc người lớn tuổi. Vài năm trở lại đây, chính phủ Nhật tài trợ một loạt dự án liên quan đến robot như rót 42 triệu USD cho giai đoạn 1 của dự án robot hình người và 50 triệu USD cho dự án phát triển các công nghệ robot then chốt (2006-2010). Chính phủ nước này ước tính ngành công nghiệp robot có thể đạt bước tăng trưởng mạnh từ mức 5,2 tỉ USD năm 2006 lên 26 tỉ USD vào năm 2010 và lên mức xấp xỉ 70 tỉ USD năm 2025.

Theo Lộ trình Công nghệ quốc gia năm 2007 do Bộ Thương mại Nhật phác thảo, đến năm 2025 sẽ có 1 triệu robot công nghiệp được lắp ráp trong các nhà xưởng khắp nước Nhật. Một robot có thể làm thay khoảng 10 lao động. Với ước tính này, đội ngũ công nhân robot trong tương lai sẽ thay thế 10 triệu nhân công, tương đương 15% lực lượng lao động hiện nay của Nhật. “Robot là thế mạnh cạnh tranh của Nhật. Chúng tôi hy vọng công nghệ robot sẽ thâm nhập thêm nhiều lĩnh vực khác nữa ngoài sản xuất và dịch vụ”, ông Shunichi Uchiyama, trưởng ban chính sách công nghiệp sản xuất thuộc Bộ Thương mại Nhật cho biết tại một hội nghị robot gần đây.

VĂN KHUÊ (Theo AP)