12/09/2012 - 22:09

Mỹ và Israel chia rẽ quanh vấn đề Iran

Quan hệ giữa Tổng thống Obama (trái) và Thủ tướng Netanyahu bị cho là đang rạn nứt vì vấn đề Iran. Ảnh AP

Trong một động thái bất thường đối với đồng minh thân thiết, Nhà Trắng ngày 11-9 cho biết Tổng thống Barack Obama sẽ không gặp Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khi ông này đến thăm Mỹ vào cuối tháng. Thái độ lạnh nhạt của Mỹ đối với Israel, cùng với việc ông Netanayahu thúc bách Mỹ cứng rắn hơn với Iran, đe dọa đẩy mối quan hệ Washington-Tel Aviv vào khủng hoảng và gây thêm sức ép cho ông Obama trong giai đoạn cuối của chiến dịch tái tranh cử đầy căng thẳng.

Mỹ phớt lờ đồng minh Israel

Một quan chức Israel giấu tên cho biết Nhà Trắng đã từ chối đề nghị của Thủ tướng Netanyahu có cuộc gặp với Tổng thống Obama khi nhà lãnh đạo Israel tới Mỹ để dự cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc (LHQ), với lý do là: “Lịch trình của tổng thống không cho phép”. Phát ngôn viên Nhà Trắng Tommy Vietor phủ nhận thông tin đề nghị của ông Netanayhu bị từ chối, đồng thời giải thích rằng hai nhà lãnh đạo dự họp vào những ngày khác nhau và sẽ không có mặt ở New York cùng một thời điểm. Tuy nhiên, ông không nói gì về thông tin Thủ tướng Netanyahu sẵn sàng đến Washington để gặp ông Obama ngay tại Nhà Trắng.

Netanyahu có quan hệ không mấy êm thấm với Obama nhưng hầu hết các dịp ông Netanyahu sang Mỹ đều gặp Tổng thống Obama, ngoại trừ chuyến thăm vào tháng 11-2010 do Tổng thống Mỹ bận công du nước ngoài. Với việc từ chối gặp Thủ tướng Israel lần này, Tổng thống Obama có thể làm phật lòng các cử tri Do Thái và những người ủng hộ Israel khi tìm kiếm nhiệm kỳ thứ hai trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 tới. Nhân dịp này, đối thủ của ông Obama trong đảng Cộng hòa là Mitt Romney cũng cáo buộc ông quá cứng rắn với Israel và không đủ mạnh tay với Iran.

Quyết định của Nhà Trắng có thể là dấu hiệu cho thấy Mỹ không hài lòng với sức ép ngày càng tăng của ông Netanyahu dành cho ông Obama trong việc kiềm chế Iran, mặc dù trong cuộc điện đàm kéo dài 1 giờ đồng hồ đêm 11-9, hai nhà lãnh đạo thống nhất quan điểm là sẽ không để Iran sở hữu vũ khí hạt nhân.

Tel Aviv: “Mỹ và Anh không có quyền ngăn Israel tấn công Iran”

Lâu nay, Israel luôn coi Iran – nước khẳng định chương trình hạt nhận của họ vì mục đích hòa bình – là một mối đe dọa bởi Tehran liên tục đòi “xóa sổ” nhà nước Do Thái, đồng thời tuyên bố các tên lửa do Iran chế tạo có khả năng tấn công Israel. Chính vì vậy, Thủ tướng Netanyahu đã thúc giục Mỹ đặt ra một “lằn ranh đỏ” rõ ràng về vấn đề hạt nhân mà nếu Iran vượt qua sẽ phải đối mặt với chiến tranh. Những lời phát biểu gây hấn của ông Netanyahu làm tăng nỗi lo Israel sẽ đơn phương tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran, nghiêm trọng đến nỗi Thủ tướng Anh David Cameron phải phái một quan chức ngoại giao đến Israel hai tuần trước để chuyển lời cảnh báo đến Tel Aviv rằng Israel không được tấn công Iran.

Mới đây, ông Netanyahu còn tăng sức ép đòi Washington phải áp đặt giới hạn thời gian trong các nỗ lực ngoại giao vì sợ Tehran “câu giờ” để phát triển vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã từ chối yêu cầu của ông Netanyahu, khi công khai nói rằng Mỹ “không đặt ra thời hạn chót cho Iran”. Phản ứng trước phát biểu của bà Clinton, Thủ tướng Netanyahu tuyên bố không ai có thể mong Israel kiên nhẫn trong hoàn cảnh này. “Thế giới bảo Israel chờ đợi vì thời gian vẫn còn. Và tôi hỏi lại: Chờ đợi điều gì? Chờ đến khi nào? Những nước trong cộng đồng quốc tế từ chối đưa ra một “lằn ranh đỏ” đối với Iran thì không có quyền bật đèn đỏ trước Israel”- ông Netanyahu, đồng thời tuyên bố cả Mỹ và Anh “không có quyền ngăn cản Israel tấn công Iran”.

Mặc dù vậy, giới quan sát nhận định những lời đe dọa của ông Netanyahu tuy khá cứng rắn nhưng sáo rỗng và họ tin rằng khả năng Israel đơn phương tấn công Iran là khó xảy ra. Họ cũng đoan chắc mục đích của những tuyên bố trên là nhằm bảo đảm Mỹ và các nước châu Âu tiếp tục gia tăng tối đa áp lực lên Iran, đặc biệt là việc áp đặt các biện pháp cấm vận khắt khe hơn chống Tehran.

THANH TRÚC (Theo Reuters, AP, CNN)

Chia sẻ bài viết