Với sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc tại Bắc Cực và tham vọng ngày một lớn của Nga, giới lãnh đạo quân đội Mỹ đề nghị nước này phải thích nghi như các đối thủ. Kết quả là Washington đang tái đầu tư vào các lực lượng hoạt động trong thời tiết lạnh giá, tập trung xây dựng đủ sự hiện diện và sức mạnh để ngăn chặn xung đột một cách hiệu quả cũng như huấn luyện binh sĩ chiến đấu trong những điều kiện khó lường nếu việc răn đe thất bại.

Lục quân Mỹ đang học lại các kỹ năng tác chiến ở Bắc Cực. Ảnh: Business Insider

Tại sự kiện huấn luyện của Trung tâm Liên hợp đa quốc gia khu vực Thái Bình Dương (JPMRC) ở Alaska hồi tháng 2, các lãnh đạo của Lục quân Mỹ tại Thái Bình Dương (USARPAC) nhấn mạnh chiến lược này là một phần trong nỗ lực lớn hơn của Bộ Quốc phòng nhằm chống lại Nga và Trung Quốc.

Cuộc tập trận trên kéo dài 2 tuần với sự tham gia của hơn 8.000 binh sĩ thuộc Sư đoàn Dù số 11 cũng như các đồng minh và đối tác quốc tế. JPMRC cũng thực hiện luân chuyển ở Hawaii để huấn luyện trong rừng. Ðối với Lục quân Mỹ, chiến đấu ở Bắc Cực sẽ mang tính cơ động, sáng tạo và không thể đoán trước. Tại JPMRC, binh sĩ được huấn luyện để điều chỉnh theo thời gian thực với những thay đổi của môi trường và thời tiết.

Ðây là một trong những đợt huấn luyện chiến đấu mới của Lục quân Mỹ, chỉ mới được tổ chức trong 3 năm qua, và là cơ hội để đổi mới và thử nghiệm. Tại JPMRC, các binh sĩ được khuyến khích tìm giải pháp tức thời cho nhiều vấn đề khác nhau, từ việc giữ ấm ở nhiệt độ dưới 0 độ C, hạ cánh trực thăng tấn công “trong tình trạng mọi vật xung quanh đều phủ màu trắng” cho đến điều hướng trong rừng tuyết và băng giá.

Mỹ đang bước vào một kỷ nguyên mới của cuộc cạnh tranh chiến lược quyết liệt ở Bắc Cực, và khi càng có nhiều đối thủ hoạt động trong khu vực thì nguy cơ xảy ra xung đột càng cao.

Nguy cơ tính toán sai lầm

Vùng lãnh nguyên Bắc Cực đầy thách thức và luôn thay đổi đang ngày càng trở thành “điểm nóng” đối với các đối thủ của Mỹ hơn bao giờ hết. Trong hướng dẫn chiến lược công bố vào năm 2021, các lãnh đạo Lục quân Mỹ lưu ý rằng “Nga tìm cách củng cố các yêu sách chủ quyền” ở Bắc Cực “và kiểm soát quyền tiếp cận khu vực”. Nỗ lực của Nga đẩy mạnh đầu tư vào Bắc Cực được thể hiện qua việc cải tạo các sân bay và căn cứ quân sự thời Liên Xô, đồng thời triển khai thêm các đơn vị phòng không, phòng thủ tên lửa trên khắp khu vực này.

Nói về Trung Quốc, các lãnh đạo Lục quân Mỹ cho rằng “sự mơ hồ về chủ quyền cho phép Bắc Kinh biện minh cho việc tiếp cận Bắc Cực và có khả năng sử dụng các biện pháp quân sự để thực hiện điều đó”. Trung Quốc xác định khu vực Bắc Cực rộng lớn “là biên giới chiến lược mới”, một nơi có “chủ quyền chưa được xác định”.

Tất cả các quốc gia có lãnh thổ ở Bắc Cực đều đang để mắt đến khả năng tiếp cận năng lượng, khoáng sản và tài nguyên ngày càng lớn ở khu vực này. Phía Mỹ cho biết “phần thưởng” tại đây rất quan trọng cho sự tồn tại của nền kinh tế Nga và cần thiết đối với Trung Quốc. Do vậy, điều này có thể dẫn đến sự cạnh tranh lớn hơn trong khu vực và kéo theo đó là căng thẳng.

Trong Bản đánh giá các mối đe dọa thường niên năm 2024 được công bố gần đây của cộng đồng tình báo Mỹ, Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia cho rằng: “Cạnh tranh về khả năng tiếp cận và các nguồn lực kinh tế ở Bắc Cực, khi diện tích băng biển giảm, làm tăng nguy cơ tính toán sai lầm, đặc biệt là khi xảy ra căng thẳng quân sự giữa Nga và 7 quốc gia khác có lãnh thổ tại Bắc Cực”.l

_❝ Mặc dù Mỹ duy trì sự tập trung vào hiện diện quân sự ở Alaska và khả năng triển khai sức mạnh trên khắp Bắc Cực kể từ Thế chiến thứ hai, nhưng đỉnh điểm của sự tập trung đó lại diễn ra trong Chiến tranh Lạnh. Sau khi Liên Xô tan rã và sự trỗi dậy sau đó của chiến tranh chống du kích ở khu vực Trung Đông, Lục quân Mỹ trở nên xao nhãng, khiến các kỹ năng về Bắc Cực ngày càng suy giảm.

HẠNH NGUYÊN (Theo Business Insider)