Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ hôm 23-5 đã công bố một dự luật quốc phòng mà theo đó nhắm vào Trung Quốc trên nhiều mặt trận, từ ngăn chặn sự suy giảm lợi thế quân sự của Mỹ trước Trung Quốc đến chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh trên toàn cầu.

Tiêm kích tàng hình F-35 là ưu tiên trong kế hoạch mua sắm của Mỹ. Ảnh: Reuters

Dự luật đề xuất khoản ngân sách quốc phòng trị giá 750 tỉ USD ủy quyền cho Lầu Năm Góc mua thêm 94 tiêm kích tàng hình F-35 do Tập đoàn Lockheed Martin sản xuất, trong đó gồm 60 chiến đấu cơ cất và hạ cánh thông thường F-35A, 12 chiếc cất và hạ cánh thẳng đứng F-35B và 22 chiếc F-35C vốn thường được sử dụng trên tàu sân bay. Một phần trong ngân sách này sẽ dùng để tài trợ cho chương trình hiện đại hóa kho vũ khí hạt nhân xứ cờ hoa.

Ủy ban Quân vụ Thượng viện thừa nhận lợi thế quân sự của Mỹ đang bị các mối đe dọa mới từ các đối thủ chiến lược như Nga, Trung Quốc làm suy giảm. Do đó, dự luật yêu cầu lập ra danh sách các tổ chức, công ty Trung Quốc có bất kỳ liên kết nào với quân đội nước này nhằm sàng lọc các đơn xin cấp thị thực của sinh viên và nhà nghiên cứu đến từ Trung Quốc trong bối cảnh rất nhiều trường đại học Mỹ không có thông tin về việc nghiên cứu của họ có bị đe dọa hay không. Hiện giới chức Mỹ đang lo lắng về hành vi đánh cắp tài sản trí tuệ từ Trung Quốc.

► Tổng thống Trump: Huawei rất nguy hiểm

Cùng ngày, Tổng thống Donald Trump gợi ý rằng những quan ngại của Washington về các sản phẩm của tập đoàn Huawei có thể được giải quyết trong khuôn khổ cơ chế của thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Phát biểu trước báo giới tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump nói: “Nếu nhìn từ góc độ an ninh hay quân sự, bạn có thể thấy rằng những gì mà Huawei đang thực hiện rất nguy hiểm. Nếu chúng ta đang đàm phán về một thỏa thuận, tôi cho rằng Huawei có thể được đưa vào một phần nào đó của thỏa thuận”.

Ngoài ra, Tổng thống Trump cũng nhận định bất đồng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể sẽ sớm được giải quyết. Theo Tổng thống Mỹ, Trung Quốc có thể sẽ phải hành động nhanh vì “ông không thể tưởng tượng ra được viễn cảnh hàng nghìn công ty buộc phải rời bỏ quốc gia châu Á này để tìm kiếm vị trí hoạt động ở nước khác”.

Ngày 15-5 vừa qua, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh hành pháp cấm các công ty công nghệ trong nước mua hoặc sử dụng thiết bị nước ngoài “có thể gây nguy hại an ninh quốc gia của Mỹ hoặc an ninh và an toàn của người Mỹ”. Bộ Thương mại Mỹ cũng đã bổ sung tập đoàn công nghệ viễn thông Huawei và 68 thực thể vào một danh sách đen xuất khẩu nhằm cấm tập đoàn này mua các bộ phận và công nghệ từ các công ty Mỹ nếu chưa có sự đồng ý của Chính phủ Mỹ. Tuy nhiên, Washington đã tạm hoãn thực thi lệnh cấm trên cho tới giữa tháng 8 tới, động thái được cho nhằm giảm thiểu những rắc rối gây ra cho khách hàng của Huawei trên thế giới. Theo giới quan sát, động thái nhằm vào Huawei của Mỹ có thể coi là để gây sức ép với Trung Quốc trong quá trình đàm phán thỏa thuận thương mại.

Trong diễn biến liên quan, Bộ Thương mại Mỹ ngày 23-5 cho biết đang đề xuất quy định mới áp các mức thuế chống trợ giá đối với các mặt hàng nhập từ các nước hạ thấp giá đồng nội tệ so với USD. Đây được xem là một động thái mới có thể áp mức thuế cao hơn đối với hàng hóa Trung Quốc.

Một nhóm nghị sĩ lưỡng đảng của Mỹ hôm 23-5 giới thiệu ra Quốc hội dự luật trừng phạt các hoạt động phi pháp ở Biển Đông và biển Hoa Đông. Dự luật yêu cầu chính phủ tịch thu tài sản tại Mỹ, thu hồi hoặc không cấp thị thực cho bất cứ ai tham gia “hoạt động hoặc chính sách đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định” ở Biển Đông.

Dự luật cũng yêu cầu Ngoại trưởng Mỹ báo cáo cho Quốc hội 6 tháng một lần, trong đó xác định cá nhân hoặc công ty Trung Quốc liên quan đến hoạt động xây dựng hoặc phát triển dự án ở các khu vực tranh chấp trên Biển Đông. Các hoạt động dự luật nhắm đến là cải tạo đất, xây đảo, xây hải đăng và cơ sở hạ tầng thông tin di động.

TRÍ VĂN (Theo SCMP, Reuters)