Tất cả phụ nữ khi mang thai đều mong con mình sinh ra được khỏe mạnh. Tuy nhiên, thai phụ bị bệnh, nhất là các bệnh HIV, viêm gan B và giang mai, có nguy cơ cao lây truyền cho con, nếu người mẹ không điều trị và dự phòng sớm. Các bác sĩ khuyến cáo, trước khi mang thai, hoặc ngay khi biết bản thân có thai, chị em nên tầm soát sức khỏe, trong đó có các bệnh lây truyền từ mẹ sang con để chủ động can thiệp, phòng tránh cho trẻ.

Cán bộ y tế Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ tuyên truyền cho nữ công nhân về HIV.

Trong chương trình truyền hình trực tuyến, ThS.BS Ngô Văn Út, Phó trưởng khoa Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Hoàn Mỹ Cửu Long chỉ ra điểm chung của 3 bệnh HIV, viêm gan B, giang mai đều lây truyền qua đường tình dục không an toàn, đường máu và đường lây từ mẹ sang con. Đáng tiếc nhất, chính là những trường hợp người phụ nữ mắc các bệnh lý trên nhưng không hay bản thân mắc bệnh, hoặc có bệnh nhưng không điều trị, không tuân thủ điều trị, đến khi mang thai, có thể truyền bệnh cho con.

Bệnh HIV là bệnh truyền nhiễm do loại virus chủ yếu tấn công vào tế bào miễn dịch của cơ thể. Khi mắc bệnh, hệ miễn dịch suy yếu, người bệnh mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội, ngày càng tiến triển nặng, dẫn đến tử vong nếu không điều trị. Còn viêm gan B, virus tấn công vào tế bào gan gây tình trạng viêm gan, xơ gan, ung thư gan. Giang mai là bệnh truyền nhiễm do xoắn khuẩn gây nhiễm trùng cấp tính kéo dài thành bệnh mạn tính.

Điểm chung khác của 3 bệnh này nữa là, bà mẹ mắc bệnh nếu không điều trị, dự phòng, có thể khiến thai bị dị dạng, dị tật bẩm sinh, thai yếu, chết lưu trước sinh. Đau lòng hơn, đứa trẻ vừa chào đời đã mang sẵn bệnh HIV, giang mai, viêm gan B từ mẹ truyền sang. Hệ thống miễn dịch của trẻ sơ sinh non yếu, khi có mầm virus, vi khuẩn, dễ bị tấn công, nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng kéo dài, suy kiệt sức khỏe, thậm chí tử vong. Trẻ mắc viêm gan B từ mẹ đến một giai đoạn có thể tiến triển thành bệnh viêm gan mạn, xơ gan, thậm chí ung thư gan nếu không được điều trị. Tỷ lệ lây nhiễm HIV từ mẹ cho con khoảng 15-45%. Tuy nhiên, nếu bà mẹ dự phòng, điều trị, tỷ lệ này giảm rõ rệt, dưới 2%, thậm chí nguy cơ lây truyền bằng 0. Còn với bệnh viêm gan B, tỷ lệ lây truyền bệnh cho con ở phụ nữ mang thai ở nước ta từ 10-20%. Bệnh giang mai cũng có tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con trong khoảng 40-70%. Nhưng nếu thai phụ tầm soát sớm trong 3 tháng đầu của thai kỳ và điều trị, có thể sinh ra em bé hoàn toàn khỏe mạnh.

BS Ngô Văn Út cho biết, thời điểm bà mẹ lây truyền các bệnh HIV, viêm gan B và giang mai cho con đều có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong quá trình mang thai, nhất là trong lúc chuyển dạ, sinh con. Vì vậy, việc tầm soát 3 bệnh có ý nghĩa rất quan trọng đối với thai phụ, để phát hiện sớm và điều trị kịp thời cho mẹ, dự phòng cho con. Chị em nên tầm soát trước khi mang thai, càng sớm càng tốt, để chủ động điều trị khi có bệnh, hoặc ngay khi phát hiện mang thai, nhất là trong 3 tháng đầu thai kỳ, để phòng tránh những hệ lụy khôn lường.

Từ 2018 đến nay, Bộ Y tế và các cơ quan chức năng liên quan đã triển khai nhiều chương trình nhằm đẩy lùi nguy cơ lây truyền 3 bệnh HIV, giang mai và viêm gan B từ mẹ sang con, mục tiêu đến năm 2030 có thể thanh toán được thực trạng ngày. Ngành y tế triển khai rộng khắp các dịch vụ tầm soát sớm bằng test nhanh với các bệnh lây truyền qua đường từ mẹ sang con, cho kết quả sớm trong thời gian ngắn. Bộ Y tế cũng ban hành các quy định, hướng dẫn cho cán bộ y tế tuyến cơ sở các kỹ thuật, dịch vụ tầm soát tại cộng đồng, nhằm phát hiện bệnh sớm cho thai phụ để có phương án dự phòng kịp thời, tư vấn hướng điều trị thích hợp, đạt hiệu quả, giảm tối đa nguy cơ truyền bệnh cho con.

Bài, ảnh: THU SƯƠNG