Một anh chàng hiền lành, an phận bỗng liên tục biến đổi tính cách và hành xử mỗi khi bị trầy xước do va chạm với ai đó, thậm chí muốn giết người. Anh quyết định lên đường đến một nơi để tìm lại chính mình. Ðó là 1 trong 2 nhân vật đặc biệt trong tiểu thuyết “Khởi đầu là mèo” (NXB Trẻ) của nhà văn Tô Hải Vân. Tác phẩm lôi cuốn người đọc dõi theo hành trình giữ vững thiện tâm của các nhân vật chính.

Không chỉ đặc biệt về nội dung, “Khởi đầu là mèo” còn độc đáo trong kết cấu và cách định danh nhân vật. Tiểu thuyết xoay quanh 2 nhân vật: một ông lão ngoài 60 tuổi được gọi là V và một thanh niên ngoài 20 được gọi là C. Họ cư ngụ cùng một tầng của chung cư nhưng chỉ mới quen biết qua một vài lần trò chuyện. Tuyến truyện về 2 nhân vật này tồn tại song song, độc lập và chỉ liên kết ở đầu và cuối tác phẩm. Phần giữa họ hoàn toàn không gặp nhau, không liên quan nhau. Nhưng độc giả nhận ra, ở họ có một sự liên kết đặc biệt, đó là sự khác người. Khác trong cách sống, tư duy và suy nghĩ. Sự dị biệt đó làm nên cá tính cho nhân vật và cũng tạo sức hút cho câu chuyện.

V là nhà báo về hưu, chẳng may bị ung thư giai đoạn 3. Sau khi phẫu thuật và hóa trị, bệnh tình ổn định, ông dọn ra sống riêng trong căn chung cư do con gái mua để trông nhà giúp con, cũng là để có cuộc sống yên tĩnh, tránh xa sự ồn ào của căn nhà cũ trong Ngõ Chợ. Ông quan sát mọi người, mọi điều để tìm ý tưởng viết truyện. Ông bị giằng xé giữa việc kiếm tiền phi pháp để tiếp tục trị bệnh và giữ sự thiện lương trong tâm hồn. Cuối cùng, sự thiện lương đã chiến thắng.

Trong khi đó, C là một công chức cần mẫn, hiền lành. Thế nhưng, bỗng dưng anh liên tục biến thành người khác và không kiểm soát được lời nói, hành vi của mình, gây nên bao chuyện dở khóc dở cười. Khởi đầu anh thấy mình mang đặc tính của loài mèo: thích leo trèo, bắt chuột, thích ăn cá, mắt và mũi tinh tường hơn thường ngày. Tiếp theo là anh bỗng có khả năng móc túi chuyên nghiệp, có thể ăn trộm bất cứ thứ gì mình muốn một cách dễ dàng. Sau cùng là thói côn đồ, hung hăng chỉ muốn gây sự, đánh nhau và thậm chí muốn giết người. C nghiệm ra rằng, những thay đổi trên là do những lần anh va chạm với con mèo, tên móc túi và kẻ côn đồ, đều bị đối phương cào vào tay chân những vệt trầy xước. Ðể trở lại bình thường, anh xin nghỉ phép rồi xách ba lô đến một căn nhà đặc biệt mà bạn anh chỉ dẫn. Nơi đó, có một “từ trường” rất lạ, giúp con người kiềm chế những tính khí thất thường. Tại đây, C đã trải qua gần nửa tháng sống cách biệt với xã hội, gặp gỡ những con người kỳ lạ và dần tìm lại được chính mình.

Ðiều thú vị của tác phẩm nằm ở cách dẫn dắt câu chuyện của tác giả. Không vội vã mà cứ nhẩn nha, từ từ, nhưng có một sức hút khó cưỡng toát ra từ tâm tư, tình cảm của nhân vật. Thế giới nội tâm của C và V phản ánh con người, tính cách của họ, đồng thời nêu những vấn đề trong cuộc sống. Ví như đằng sau một đường dây viết thuê luận văn thạc sĩ, tiến sĩ là những câu chuyện buồn, đáng suy ngẫm; đằng sau môi trường công sở yên bình vẫn có những đấu đá tranh đua, bắt nạt kẻ yếu; đằng sau những vụ án, xung đột, mâu thuẫn chết người là những cái tôi quá lớn và sự tham lam, độc ác, ích kỷ…

Hai nhân vật C và V gặp nhau chỉ là cái cớ để mở đầu và kết thúc câu chuyện, nhưng điều quan trọng là sau những đấu tranh nội tâm, họ đã không đánh mất bản thân trước cám dỗ của đồng tiền hay virus gây ra những điều xấu xa. Ðó cũng là thông điệp ý nghĩa của tác phẩm này.

CÁT ÐẰNG