Không nằm ngoài dự đoán, Donald Trump đã trở thành vị tổng thống Mỹ thứ 3 bị luận tội trong lịch sử nước này sau cuộc bỏ phiếu của hạ viện sáng 19-12 (giờ Việt Nam).

Tuần hành ở New York ủng hộ luận tội ông Trump. Ảnh: AP

Mở đầu cuộc tranh luận, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi cho biết đây là “ngày buồn” đối với nước Mỹ, rằng “hành động liều lĩnh” của tổng thống khiến tất cả không còn sự lựa chọn nào khác ngoài việc luận tội. Sau 10 giờ đối chọi gay gắt, hạ viện đã thông qua hai điều khoản luận tội ông Trump gồm lạm dụng quyền lực và cản trở quốc hội.

Điều khoản thứ nhất có 230 phiếu ủng hộ và 197 phiếu phản đối (gồm hai nghị sĩ Dân chủ). Cáo buộc này xuất phát từ việc ông Trump bị tố gây áp lực nhằm buộc Ukraine điều tra đối thủ chính trị là cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ở điều khoản thứ 2, chủ nhân Nhà Trắng bị cho không hợp tác với quá trình điều tra luận tội, chỉ đạo cấp dưới không được ra làm chứng và giữ lại các tài liệu liên quan. Hạ viện thông qua điều khoản này với 229 phiếu thuận và 198 phiếu chống (có 3 nghị sĩ Dân chủ). Phe Cộng hòa tất cả đều bỏ phiếu chống.

Diễn biến hôm 19-2 mở đường cho phiên tòa ở thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát, dự kiến vào tháng 1-2020. Các nghị sĩ sẽ quyết định tha bổng hay kết tội và phế truất tổng thống. Quyết định phế truất cần ít nhẩt 2/3 trong số 100 thành viên thượng viện tán thành, đồng nghĩa phải có tối thiểu 20 nghị sĩ đảng Cộng hòa chịu bắt tay phe Dân chủ và 2 thành viên độc lập khác.

Trong lịch sử 243 năm của Mỹ, chỉ có hai tổng thống bị luận tội là Andrew Johnson (1868) và Bill Clinton (1998) nhưng đều không bị phế truất. Riêng Tổng thống Richard Nixon vào năm 1974 đã từ chức sau khi Ủy ban Tư pháp Hạ viện phê chuẩn các điều khoản luận tội trong vụ bê bối nghe lén Watergate nhưng toàn thể hạ viện chưa bỏ phiếu.

Lãnh đạo phe đa số thượng viện Mitch McConnell tuyên bố đảng Cộng hòa nhất trí đoàn kết, qua đó bác khả năng họ phế truất ông Trump. Nhà Trắng hôm qua cũng cho biết tổng thống tin tưởng bản thân sẽ được giải tội hoàn toàn. Đến nay, ông Trump vẫn phủ nhận các hành vi sai trái và mô tả cuộc điều tra luận tội là “săn phù thủy”, rằng phe Dân chủ đang theo đuổi “nỗ lực đảo chính bất hợp pháp, mang tính đảng phái”. Thư ký báo chí Nhà Trắng Stephanie Grisham thì gọi động thái của đảng Dân chủ là “đỉnh điểm của một trong những tập phim chính trị đáng xấu hổ nhất trong lịch sử nước  Mỹ”.

MAI QUYÊN (Theo Reuters, BBC)