Nghệ rất quan trọng và phổ biến trong nhiều món ăn ở các quốc gia Nam Á, đặc biệt là Sri Lanka. Hiện loại gia vị này đang tăng giá mạnh đến mức nhiều người không thể ngờ tới.

Nghệ lậu bị tịch thu ở Sri Lanka.

Nghệ có chứa chất chống ôxy hóa và kháng viêm, giúp tăng cường hệ miễn dịch trước nhiều loại bệnh. Đặc biệt tại Sri Lanka, nhiều người còn tin rằng nghệ cũng có tác dụng tương tự trước đại dịch COVID-19, khiến nhu cầu tiêu thụ loại củ này tăng vọt, giúp cho những kẻ buôn lậu “hốt bạc” vào thời điểm phần lớn nguồn cung bị cắt đứt.

Theo số liệu thống kê chính thức, Sri Lanka tiêu thụ khoảng 7.500 tấn nghệ năm 2019 nhưng chỉ sản xuất 2.000 tấn mỗi năm, đồng nghĩa với việc nước này chủ yếu phụ thuộc vào nghệ nhập khẩu. Tháng 12 năm ngoái, Chính phủ Sri Lanka đã ban hành lệnh cấm nhập khẩu một loạt các loại gia vị như quế, gừng, nhục đậu khấu và nghệ nhằm thúc đẩy sản xuất nội địa cũng như giúp đỡ những nông dân trồng nghệ quy mô nhỏ.

Những người trồng nghệ ở Sri Lanka dĩ nhiên hoan nghênh động thái trên. Trước khi lệnh cấm được ban hành, nghệ tại Sri Lanka có giá 80 rupee (0,4USD)/kg nhưng sau khi lệnh cấm có hiệu lực, nhu cầu tiêu thụ trong nước tăng lên, giá nghệ theo đó cũng tăng. Nghệ khi đó có giá 1,9USD/kg nhưng nay khi mà đại dịch COVID-19 hoành hành đảo quốc này, nghệ có giá lên tới 27USD/kg, tăng gấp 13 lần.

“Chúng tôi từng nghĩ rằng không thể bán được phần nghệ đã thu hoạch khi đại dịch ập đến, nhưng chúng tôi không ngờ lại bán được giá tốt như vậy. Hầu hết chúng tôi dành số tiền bán nghệ lo cho con cái ăn học. Một số nông dân đã trả hết nợ. Những người khác thì mua xe đạp hoặc xe lam” - Dayarathne Bandara, chủ nhiệm Hợp tác xã Gonagala, ngôi làng cách thủ đô Colombo khoảng 350km, phấn khởi nói. Theo bà Bandara, dân làng Gonagala đang có kế hoạch sản xuất bột nghệ trong mùa thu hoạch tới và bán ra thị trường với thương hiệu nghệ Gonagala.

Dự báo giá nghệ còn tiếp tục leo thang nên một số khách hàng thậm chí sẵn sàng đổi vàng lấy nghệ. Chính điều này đã khiến nhiều người lao vào buôn lậu mặt hàng này. Thời gian qua, giới chức Ấn Độ và Sri Lanka đã tịch thu nhiều lô hàng nghệ nhập lậu. Theo đó, chính quyền bang Tamil Nadu (Ấn Độ) đã tịch thu hơn 4,6 tấn nghệ tại một quận, bắt giữ 7 người buôn lậu bằng tàu đánh cá. Tương tự, tính đến tháng 8 năm nay, Hải quân Sri Lanka đã tịch thu trên 7 tấn nghệ nhập lậu.

Việc một sản phẩm thông thường như nghệ được buôn lậu đã gây bất ngờ, bởi trước đây những mặt hàng có giá cao như vàng, cần sa và hải sâm mới được các băng đảng khét tiếng “để mắt” tới. RKV Ravishankar, Chủ tịch Hiệp hội thương nhân nghệ thành phố Erode (Ấn Độ), cho biết trong những tháng gần đây, nhu cầu về nghệ ở các quận ven biển tăng bất thường. Theo ông, số nghệ này có thể được chuyển đến Sri Lanka. “Chúng tôi đang bán những túi nghệ với giá 60 rupee Ấn Độ/kg, khi đến Sri Lanka, nó sẽ có giá 4.000 rupee Sri Lanka/kg” -Ravishankar cho hay (1 rupee Ấn Độ =2,5 rupee Sri Lanka).

Nhu cầu nghệ tăng đột biến cũng kéo theo nỗi lo về tình trạng nghệ bị pha tạp chất. Những kẻ buôn lậu nghệ đã trộn bột gạo, bột mì hoặc thậm chí là bột nhuộm vàng gây nguy hại cho sức khỏe vào bột nghệ để bán với giá rẻ hơn. 

TRÍ VĂN (Theo Guardian, SCMP)