Tại Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch đồng bào Khmer Nam bộ năm 2017 vừa kết thúc tại Bạc Liêu, đơn vị TP Cần Thơ mang đến nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Khmer vùng đất này. Sự chuẩn bị chu đáo, chuyên nghiệp đã giúp những phần dự thi của Cần Thơ để lại dấu ấn đẹp. Một chuyến “vươn khơi” đáng nhớ!

Khách tham quan gian triển lãm văn hóa, lễ hội truyền thống đồng bào Khmer của đơn vị TP Cần Thơ. Ảnh: ĐĂNG HUỲNH

Gọi là “vươn khơi” bởi Ngày hội năm nay có sự tham dự của 12 tỉnh, thành Nam bộ với gần 3.000 diễn viên, vận động viên. Thành tích của đoàn Cần Thơ thật ấn tượng: Hầu hết các nội dung tham dự đều có giải. Gian triển lãm văn hóa, lễ hội truyền thống của bà con Khmer ở Cần Thơ được tạo hình bằng cổng chùa uy nghiêm. Bên trong, tiếng nhạc ngũ âm vang lên rộn ràng do chính những nghệ nhân Khmer trình tấu thu hút rất đông khán giả. Cạnh bên, nghệ nhân đươn lục bình mỹ nghệ trổ tài; phía trước, nghệ nhân và khách tham quan cùng quết cốm dẹp “cắc cùm” rộn rã. Khu vực trung tâm của gian triển lãm được chọn tái hiện bàn thờ trong gia đình người Khmer trong ngày Lễ Cúng trăng cùng mô hình ông bà đút cốm dẹp cho trẻ nhỏ.

Đặc biệt hơn, cách vài giờ, đôi nghệ nhân Đào Thị Riêng và Lý Tha đến từ huyện Cờ Đỏ lại hướng dẫn du khách múa Sarikakeo. Nghệ nhân Đào Thị Riêng nói: “Tôi hạnh phúc khi được giới thiệu điệu múa của dân tộc cho đông đảo bà con và được hưởng ứng”. Em Nguyễn Thị Mỹ Linh, sinh viên Trường Đại học Bạc Liêu, thích thú khi được học múa Khmer: “Điệu múa này thật uyển chuyển và dễ thương, rất vui nhộn”.

Cần Thơ còn là đơn vị có thành tích “tốp đầu” trong những phần thi văn nghệ, tái hiện trích đoạn lễ hội và trình diễn trang phục Khmer truyền thống. Nếu như các đơn vị khác vẫn xoay quanh những lễ hội quen thuộc như Ok-Om-Bok, Chôl Chnăm Thmây, Dâng Bông, Dâng Y… thì Cần Thơ chọn một tập tục nay gần như đã thất truyền- đó là tục “Chôl mlôp” và “Chênh mlôp” (tạm dịch: tục “Vào bóng mát” và “Rời bóng mát”). Theo đó, ngày xưa con gái trong gia đình người Khmer khi đã thành thiếu nữ thì phải trải qua tục “Chôl mlôp”- với mục đích thông báo cho mọi người biết rằng, thiếu nữ ấy đã bước vào tuổi dậy thì, cần được cha mẹ dạy bảo, dẫn dắt kỹ lưỡng, giáo dục những kiến thức bổ ích. 18 tuổi, thiếu nữ ấy sẽ được tổ chức lễ “Chênh mlôp”- chứng tỏ đó đã là cô gái trưởng thành, có thể lấy chồng.

Dù tái hiện trích đoạn lễ hội song phần dự thi của Cần Thơ rất hấp dẫn, cuốn hút với màn sân khấu hóa ấn tượng. Đó là cảnh gia đình tổ chức nghi lễ “Chôl mlôp” cho thiếu nữ dưới sự chủ trì của vị A Char; cảnh cha mẹ dạy thiếu nữ thêu thùa, quay tơ, học chữ, học thơ ca… Hay những nghi thức cắt tóc, se tơ, cuốn chiếu và bán chiếu… trong tục “Chênh mlôp”. Ông Huỳnh Nhật Danh, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa TP Cần Thơ, cho biết: “Chúng tôi mạnh dạn chọn nghi lễ xưa cũ, ít người biết để tái hiện; để tạo điểm nhấn cho chương trình dự thi và giới thiệu đến người xem một mỹ tục của bà con Khmer”. Quả vậy, bà Néang Phương, 74 tuổi, ở TP Bạc Liêu, nói: “Hồi tôi còn con gái cũng được cha mẹ tổ chức “Chôl mlôp” với “Chênh mlôp”. Bây giờ thì không còn nữa”.

Thành tích của đoàn Cần Thơ tại Ngày hội cho thấy nỗ lực của ngành văn hóa thành phố trong gầy dựng phong trào ở cơ sở. Thành viên đội văn nghệ đa phần được tuyển chọn từ huyện Thới Lai, quận Ô Môn, huyện Cờ Đỏ và nhờ có kinh nghiệm nên trình diễn tốt. Chị Liêu Thị Sa Phia, một diễn viên múa đến từ huyện Thới Lai, nói: “Do tham dự Ngày hội khá nhiều lần nên tôi tích lũy kinh nghiệm và hướng dẫn lại các em, cháu sau này. Đội văn nghệ Khmer ở huyện Thới Lai hiện nay hoạt động khá tốt, có thể tạo nguồn cho thành phố ở các hội thi, hội diễn”.

Kết quả phần thi văn hóa- văn nghệ của đoàn Cần Thơ:

- Văn nghệ quần chúng: Tiết mục tái hiện trích đoạn lễ hội đoạt giải A; 3 tiết mục văn nghệ: 2 giải A, 1 giải B; trình diễn trang phục truyền thống: 2 giải A, 1 giải C.

- Gian triển lãm văn hóa, lễ hội truyền thống đồng bào Khmer: giải B.

Ngoài ra, gia đình chị Liêu Thị Sa Phia (huyện Thới Lai) còn được trao giải Gia đình nghệ nhân tham gia Ngày hội đông nhất với 7 thành viên.

ĐĂNG HUỲNH