Không chỉ đẩy Ukraine vào thế khó xử, tin tức Tổng thống Mỹ Donald Trump (ảnh) gây áp lực buộc Kiev điều tra vấn đề liên quan cựu Phó Tổng thống Joe Biden đang tạo cơ hội cho đảng Dân chủ thúc đẩy yêu cầu luận tội ông chủ Nhà Trắng.

Vụ việc phát sinh tuần rồi sau khi truyền thông Mỹ tiết lộ Tổng thống Trump có thể đã dùng viện trợ quân sự gây sức ép buộc người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky tiến hành điều tra Hunter Biden- con trai cựu Phó Tổng thống Mỹ Biden. Joe Biden hiện là ứng viên số 1 trong danh sách đề cử của đảng Dân chủ chạy đua vào Nhà Trắng năm 2020.

Trong thời gian cha đảm nhiệm chức vụ phó tổng thống, ông Hunter làm việc cho một công ty dầu khí Ukraine. Hiện chưa có bằng chứng cho thấy bản thân ông Biden hay con trai giai đoạn này có hành động không thích hợp trong các thỏa thuận với Chính phủ Ukraine. Ông Biden cũng đã lên tiếng phủ nhận bất kỳ hành vi sai trái nào; đồng thời cáo buộc Tổng thống Trump lạm dụng quyền lực “bôi nhọ” người khác và yêu cầu tiến hành điều tra.

Đáp lại, ông Trump xác nhận có cuộc gọi “thẳng thắn và tuyệt vời” với Tổng thống Ukraine hồi cuối tháng 7. Lãnh đạo Mỹ cho biết hai bên ngoài khen ngợi xã giao thì dành thời gian thảo luận vấn đề tham nhũng, bao gồm vụ việc được cho dính líu ông Biden và con trai Hunter. Khẳng định không làm gì sai trái, ông Trump để ngỏ khả năng công bố bản sao chép cuộc điện đàm và cho rằng đảng Dân chủ đã nhầm khi coi đây là vấn đề cử tri quan tâm.

Cuộc điện đàm giữa lãnh đạo Mỹ-Ukraine là tâm điểm trong một vụ tố giác được trình lên Tổng Thanh tra Cộng đồng Tình báo Mỹ (ICIG) hồi tháng 8. Trong đơn, một quan chức trong cộng đồng tình báo đã trình bày mối lo ngại khẩn cấp liên quan “lời hứa hẹn” của Tổng thống Trump trong cuộc điện đàm với một lãnh đạo nước ngoài. Được biết, Mỹ có lúc đã tạm hoãn gói viện trợ quân sự trị giá 250 triệu USD cho Ukraine.

ICIG xác định khiếu nại này “đáng tin cậy” và “lo ngại khẩn cấp”, đồng thời trình lên Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia (ODNI). ODNI được yêu cầu gửi toàn bộ khiếu nại tới quốc hội. Song, Quyền Giám đốc Tình báo Quốc gia Joseph Maguire đã từ chối trao đơn tố giác cho Ủy ban Tình báo Hạ viện sau khi tham khảo ý kiến của Bộ Tư pháp và Nhà Trắng.

Trước tình hình đó, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Adam Schiff hôm 22-9 đã đề cập tình huống “bất đắc dĩ” phải khởi động thủ tục luận tội vì chủ nhân Nhà Trắng bị cáo buộc tranh thủ sự giúp đỡ của nước ngoài khi tái tranh cử và lạm dụng quyền lực hòng kiểm soát quốc hội. Một nhóm các nhà lập pháp ôn hòa trước đây không ủng hộ luận tội cũng đang chuyển hướng. Riêng Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi thì cảnh báo Nhà Trắng trong tuần này phải chuyển đơn tố cáo đến quốc hội, hoặc sẽ đối mặt giai đoạn điều tra mới nếu tiếp tục “không tôn trọng luật pháp”. Hai nhân vật đầy quyền lực Schiff và Pelosi vốn trước đây rất thận trọng khi đề cập khả năng luận tội tổng thống.

Phe Cộng hòa chia rẽ

Về phần đảng Cộng hòa, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện Lindsey Graham cho rằng chính quyền Trump có thể công bố nội dung cuộc gọi Trump-Zelensky nhằm làm sáng tỏ mọi chuyện. Song, Bộ trưởng Tài chính Steve Mnuchin và Ngoại trưởng Mike Pompeo cảnh báo động thái này sẽ tạo tiền lệ nguy hiểm khi đối thoại giữa các nhà lãnh đạo thế giới đều là bí mật. Ông Pompeo còn chĩa mũi dùi sang nhà Biden khi cho rằng cần điều tra nếu họ cư xử không đúng mực. Trong khi đó, ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa năm  2012 Mitt Romney mô tả vấn đề sẽ hết sức nghiêm trọng nếu có bằng chứng ông Trump yêu cầu Ukraine điều tra đối thủ chính trị.

MAI QUYÊN