Góp ý dự thảo Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, ông Đào Chí Nghĩa - Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đơn vị TP Cần Thơ tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. ĐBQH Đào Chí Nghĩa cho rằng, cơ quan chủ trì soạn thảo cần bám sát hơn nữa và thể chế hóa đầy đủ tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Quang cảnh thảo luận tại Tổ 8.

Chiều 6-5, Đoàn ĐBQH các tỉnh, thành phố: Cần Thơ, Điện Biên, Trà Vinh, Cao Bằng (Tổ 8) thảo luận ở tổ về 3 dự án luật gồm: dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi).

Tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, ĐBQH Đào Chí Nghĩa cho rằng, cơ quan chủ trì soạn thảo cần bám sát hơn nữa và thể chế hóa đầy đủ tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW. Cụ thể là các nội dung: hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ trong nước đầu tư ra nước ngoài; cải cách cơ chế quản lý tài chính trong việc thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, và chuyển đổi số, đơn giản hóa tối đa các thủ tục hành chính; giao quyền tự chủ trong sử dụng kinh phí nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ...

Đồng thời, cân nhắc luật hóa toàn bộ các quy định thuộc lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong Nghị quyết 193/2025/QH15; bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, nâng cao tính khả thi của Luật để đẩy nhanh việc tổ chức thực hiện ngay sau khi Luật có hiệu lực thi hành. 

“Sau khi được Quốc hội thông qua, Luật phải đóng vai trò nền tảng là đạo luật gốc, góp phần thể hiện rõ ràng “tư tưởng quốc gia” phát triển trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, hàm chứa các chế định mang tính đột phá, vượt trội nhằm giải phóng sức sáng tạo, phát huy tối đa sức mạnh trí tuệ, vật chất của toàn xã hội, hợp tác quốc tế, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới”, ông Đào Chí Nghĩa kỳ vọng.

Ông Đào Chí Nghĩa, ĐBQH đơn vị TP Cần Thơ phát biểu thảo luận tại Tổ 8.

Bên cạnh đó, ĐBQH Đào Chí Nghĩa cho rằng, dự thảo Luật mới chỉ tập trung quy định về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, chưa bao quát các hoạt động nghiên cứu khoa học, công nghệ nhất là đổi mới sáng tạo của các cá nhân trong xã hội. Phản ánh thực tế có nhiều cá nhân đã tổ chức nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, chế tạo máy móc, công cụ phục vụ sản xuất rất hiệu quả, đại biểu Đào Chí Nghĩa cho rằng, cần bổ sung các quy định nhằm khuyến khích các cá nhân tham gia hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vào Điều 4 của dự thảo Luật.

Về các hành vi bị cấm quy định tại Điều 6, ông Đào Chí Nghĩa đề nghị bỏ cụm từ “lợi dụng chức vụ, quyền hạn”, bởi thực tế, có một số trường hợp đối tượng không phải là người có chức vụ, quyền hạn nhưng có ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn và những đối tượng này có thể lợi dụng sự ảnh hưởng đó để can thiệp, thao túng việc xác định nhiệm vụ, xét chọn, đánh giá, nghiệm thu, công nhận kết quả nhiệm vụ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Luật nên quy định chung hành vi bị cấm là: “Can thiệp trái pháp luật vào việc xác định nhiệm vụ, xét chọn, đánh giá, nghiệm thu, công nhận kết quả nhiệm vụ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo” nhằm bảo đảm tính bao quát, đầy đủ. Bên cạnh đó, theo đại biểu, hiện nay vấn đề liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp được toàn xã hội rất quan tâm, không chỉ ở trong nước mà còn trên thế giới. Những hành vi vi phạm liêm chính khoa học còn diễn ra khá phổ biến ở nước ta, điển hình như: đưa tên những người không tham gia vào quá trình nghiên cứu làm tác giả, đồng tác giả công trình; đạo văn; làm hộ/làm thuê, thậm chí mua/bán các bài báo khoa học, các công trình nghiên cứu; bịa đặt, sử dụng số liệu giả trong kết quả nghiên cứu…

“Để có được một nền khoa học lành mạnh và có đóng góp thiết thực cho xã hội thì việc quan trọng nhất là bảo vệ liêm chính khoa học và xây dựng đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động nghiên cứu. Do đó, cần bổ sung hành vi “vi phạm các quy tắc về liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo” vào danh mục các hành vi bị cấm trong dự thảo Luật”, ông Đào Chí Nghĩa đề xuất.

 Hà Lan- Lâm Tân