Trung Quốc vừa tuyên bố thành lập thành phố mới thứ 658 của mình có tên gọi “Tam Sa” trên đảo Hải Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lương Thanh Nghị tuyên bố việc Trung Quốc thành lập cái gọi là “thành phố Tam Sa” là hành vi vi phạm luật pháp quốc tế, vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Trung Quốc trơ trẽn tổ chức buổi lễ thành lập “thành phố Tam Sa” tại đảo Phú Lâm chiếm đóng trái phép của Việt Nam. Ảnh: Zumapress

Theo hãng tin Mỹ AP, thành phố mới này nằm trên đảo Phú Lâm xa xôi ở Biển Đông, cách đảo Hải Nam của Trung Quốc tới 350 km về phía Đông Nam, chỉ đủ chỗ cho một đường băng. Ở đây không có nước ngọt mà phải nhờ vào những chuyến tàu trên hải trình 13 ngày đêm từ tỉnh cực Nam của Trung Quốc. Nó chỉ có một bưu điện, một ngân hàng, một cửa hàng tổng hợp, một bệnh viện và ngoài ra không có thứ gì khác. Một sòng bài dự kiến cũng sẽ được mở nhằm thu hút khách du lịch. Chính quyền Bắc Kinh tuyên bố bộ máy hành chính này sẽ “củng cố quyền cai quản” đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.

Hơn thế nữa, Tân Hoa Xã cho biết dù tư cách pháp lý của “thành phố Tam Sa” chỉ bao phủ 13 cây số vuông, trong đó bao gồm một số hòn đảo và san hô xung quanh đảo Phú Lâm với khoảng 1.000 ngư dân, nhưng sẽ quản lý một khu vực biển rộng 2 triệu cây số vuông. Chính quyền Hải Nam vì thế đã chọn tới 45 quan chức “HĐND thành phố”, trong đó có “thị trưởng” tên là Tiêu Kiệt và “bí thư đảng” kiêm “chủ tịch ủy ban thường vụ HĐND” Phù Tráng vốn xuất thân từ quân đội. Việc ông Phù Tráng, từng là phó chỉ huy trưởng cục phòng không tỉnh Hải Nam, được chọn làm người đứng đầu “thành phố Tam Sa” có lẽ nhằm thống lĩnh luôn một đơn vị quân đội mà Quân ủy Trung ương Trung Quốc đã tuyên bố thiết lập, chính thức hóa sự hiện diện quân sự của họ tại khu vực chiếm đóng trái phép. Trung Quốc đã thâu tóm đảo Phú Lâm từ năm 1974 sau cuộc đụng độ với lực lượng quân đội Việt Nam Cộng hòa. Tiêu Kiệt không che giấu lòng tham không đáy hết sức trơ trẽn của Bắc Kinh khi nói: “Quyết định thành lập thành phố mới của Đảng và chính phủ Trung Quốc là bảo vệ và phát triển các nguồn tài nguyên thiên nhiên ở Biển Đông”.

Hành động bất chấp luật pháp quốc tế nói trên của Trung Quốc không chỉ vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Việt Nam mà cả dư luận khu vực và thế giới. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Raul Hernandez ngày 24-7 tuyên bố kế hoạch của Trung Quốc quản lý hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa từ cái gọi là “trung tâm hành chính Tam Sa” là không thể chấp nhận được, đồng thời phản đối việc Quân ủy Trung ương Trung Quốc quyết định thành lập “Cơ quan chỉ huy quân sự” trên quần đảo Hoàng Sa cũng như việc Trung Quốc mới đây điều đoàn tàu cá tới quần đảo Trường Sa. Người phát ngôn Bộ ngoại giao Mỹ Victoria Nuland cùng ngày cũng tuyên bố Washington lấy làm quan ngại bất kỳ “động thái đơn phương” nào của Bắc Kinh và nhấn mạnh các vấn đề tranh chấp cần phải giải quyết bằng con đường đàm phán, đối thoại và tiến trình ngoại giao đa phương.

Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain cho rằng “quyết định của Quân ủy Trung ương Trung Quốc triển khai quân tới các hòn đảo ở Biển Đông mà Việt Nam đã khẳng định chủ quyền là sự khiêu khích một cách không cần thiết”. Ông nhấn mạnh việc Trung Quốc bầu đại biểu của cơ quan lập pháp phụ trách các đảo và vùng biển ở Biển Đông chỉ củng cố thêm lý do tại sao nhiều nước châu Á ngày càng quan ngại về các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc. Theo ông, các tuyên bố chủ quyền này của Trung Quốc “không có cơ sở trong luật quốc tế”. Thượng nghị sĩ Mỹ cho rằng cần tiếp tục hối thúc tất cả các bên tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông tìm kiếm một giải pháp hòa bình, đa phương dựa trên luật pháp quốc tế và duy trì các nguyên tắc tự do hàng hải trong các vùng biển quốc tế.

KIẾN HÒA (Theo AP, The Telegraph, TTXVN)