Đại diện cấp cao của Exxon Mobil (trái) và Rosneft (phải) trao đổi văn kiện hợp tác trước sự chứng kiến của Thủ tướng Nga Putin. Ảnh: Reuters

Tập đoàn dầu mỏ quốc gia Rosneft của Nga ngày 30-8 đã ký thỏa thuận với “gã khổng lồ” cùng ngành của Mỹ Exxon Mobil thành lập liên doanh đầu tư 3,2 tỉ USD thăm dò và khai thác các mỏ dầu khí tiềm năng tại vùng biển Bắc cực và biển Đen của Nga với tỷ lệ góp vốn lần lượt là 66,7% và 33,3%. Đây được coi là thỏa thuận hợp tác chiến lược, thắt chặt mối quan hệ giữa một trong những công ty lớn nhất thế giới là Exxon Mobil với Nga và mở đường để Nga tiếp cận thị trường Bắc Mỹ mà Mát-xcơ-va đã tìm kiếm từ lâu. Với cái bắt tay này, theo người đứng đầu tập đoàn Rosneft Eduard Khudaynatov, Rosneft đã bước vào một mức độ hợp tác hoàn toàn mới, trở thành tập đoàn năng lượng đứng đầu thế giới.

Có mặt trong lễ ký kết diễn ra ở thành phố nghỉ dưỡng Sochi trên bờ biển Đen nhân kỳ nghỉ hè, Thủ tướng Vladimir Putin nhận định thỏa thuận trên chắc chắn sẽ được các thị trường năng lượng thế giới đón nhận tích cực vì nó mở ra những chân trời mới. Ông Putin cho biết tiềm năng đầu tư trên lĩnh vực dầu khí của tập đoàn Mỹ tại Nga là rất lớn. Ông không nói rõ con số, nhưng báo chí Nga cho biết có thể lên tới 500 tỉ USD. Rosneft cho hay chỉ tính riêng các lô dầu mỏ ở vùng biển Bắc cực Kara có thể chứa 36 tỉ thùng dầu và đạt khoảng 110 tỉ thùng dầu quy đổi.

Nhưng “những chân trời mới ” theo mô tả của ông Putin còn hàm ý khác, đó là Rosneft của Nga có quyền tham gia bất kỳ dự án nào của Exxon Mobil trên toàn thế giới, kể cả các vùng biển nước sâu Vịnh Mexico hay bang Alaska của Mỹ. Phó Thủ tướng Nga Igor Sechin cho biết Rosneft sẽ nắm cổ phần trong ít nhất 6 dự án của Exxon Mobil ở Mỹ, tương ứng với lượng cổ phần mà Exxon Mobil có được khi tham gia các dự án của Nga. Ông Sechin xác nhận thỏa thuận sẽ được thực hiện trong vài thập kỷ với tổng giá trị kinh tế khoảng từ 300-500 tỉ USD, thỏa thuận dầu mỏ lớn nhất mà Nga có được trong những năm gần đây.

Theo Thời báo New York (Mỹ), mục tiêu dài hạn của Mát-xcơ-va là không chỉ đa dạng hóa ngành công nghiệp dầu mỏ trong nước vốn chiếm khoảng 60% tổng kim ngạch xuất khẩu của nền kinh tế, mà còn tăng cường tiếp cận vốn và kỹ năng công nghệ khai thác dầu khí ở địa hình phức tạp của phương Tây. Hồi đầu năm nay, Rosneft đã thỏa thuận với tập đoàn BP của Anh thành lập một liên doanh tương tự.

Vì thế, các nhà phân tích cho rằng cái bắt tay của Rosneft và Exxon Mobil còn là thành quả quan trọng của chính quyền Barack Obama trong việc tái khởi động quan hệ với Nga, nơi từng “nói không” với các công ty dầu khí Mỹ thời George Bush.

KIẾN HÒA
(Theo Nytimes, Reuters)