Có bao nhiêu loài thực vật ở Trung Quốc? Nguồn gốc và đặc điểm của chúng ra sao? Chỉ một người có khả năng và uy tín để đưa ra câu trả lời chính xác, đó là giáo sư Ngô Chinh Dật, người được mệnh danh là “Tự điển thực vật sống” của Trung Quốc. Nhà thực vật học 92 tuổi này là một trong hai nhà khoa học vinh dự đoạt giải thưởng Khoa học và Công nghệ Nhà nước năm 2007 vừa được Chủ tịch Hồ Cẩm Đào trao tại Đại lễ đường Nhân dân ở Thủ đô Bắc Kinh hôm 8-1.

Sinh trưởng ở tỉnh Giang Tây, giáo sư Ngô Chinh Dật - giám đốc danh dự Viện Thực vật Côn Minh (KIB) - đã có hơn 60 năm nghiên cứu hệ thực vật ở Trung Quốc và Đông Á. Việc nắm rõ tên tiếng La- tinh của hơn 30.000 loài thực vật mọc khắp Trung Quốc khiến người trong giới tôn vinh ông là “tự điển sống”. Ông Ngô dành hơn 45 năm tham gia biên soạn bộ bách khoa toàn thư về thực vật của Trung Quốc gồm 80 tập với 5 triệu từ và hơn 5.000 hình ảnh.

Giáo sư Ngô góp công không nhỏ trong quá trình biên soạn quyển sách được ủy ban giải thưởng Khoa học và Công nghệ Nhà nước đánh giá là “đã mô tả một cách toàn diện nhất các loài thực vật và sự phân bổ của chúng ở Trung Quốc”. Bộ tự điển này không chỉ là bản tóm tắt đầu tiên tất cả các loài thực vật ở Trung Quốc mà còn góp phần nâng cao uy tín của ngành nghiên cứu thực vật nước này trên thế giới. Giáo sư Ngô là người khám phá và đặt tên cho nhiều loài thực vật nhất Trung Quốc với hơn 1.766 loài thực vật.

Tuy là một trong những nhà thực vật học tên tuổi trên thế giới nhưng giáo sư Ngô rất khiêm tốn. “Khả năng của tôi rất hạn chế. Nếu nhà khoa học trẻ chọn đường dốc để leo, tôi sẵn sàng làm nấc thang cho họ”, ông tâm sự với phóng viên Nhật báo Trung Hoa trước khi rời Côn Minh lên thủ đô nhận giải thưởng. “Nếu bạn đưa cho thầy Ngô một cây nào đó, lập tức thầy sẽ cho bạn biết tên La-tinh, phạm vi phân bổ, nguồn gốc và lợi ích của nó, kể cả một số cây mọc ở những nơi thầy chưa bao giờ đặt chân tới”, phó giám đốc KIB, từng là học trò của giáo sư Ngô và nay tháp tùng ông đến Bắc Kinh, nói.

Hiện nay, tuy tuổi già sức yếu (ông bị khiếm thính và khiếm thị) và phải ngồi xe lăn nhưng giáo sư Ngô vẫn miệt mài biên soạn sách mới. Với giải thưởng 5 triệu NDT (684.000 USD), giáo sư Ngô định quyên cho KIB để thực hiện các khảo cứu về đời sống thực vật trên cao nguyên Thanh Hải - Tây Tạng. Trước đây, giáo sư Ngô từng đoạt giải thưởng Cosmo quốc tế, một trong những giải thưởng uy tín dành cho các nhà thực vật trên thế giới.

TUYẾT HỒNG (Theo China Daily)