Nhiều người cho rằng chó, mèo hay các loài thú cưng khác được nuôi, không lo nghĩ nhiều. Nhưng thực chất, làm loài gì cũng không dễ dàng bởi có những cái khó, cái khổ riêng, điều đó được nhà văn Trần Ðức Tiến thể hiện qua tác phẩm “Làm mèo” (NXB Kim Ðồng). Câu chuyện dành cho thiếu nhi nhưng cũng khiến người lớn phải ngẫm nghĩ.

Mở đầu bằng cơn vượt cạn đầy khó khăn, gian khổ của mèo mẹ, tác giả dần đưa người đọc bước vào thế giới loài mèo qua cuộc đời của “Cháu Ông” - con mèo Mướp tinh khôn có cái tên đặc biệt.

“Cháu Ông” là cái tên trìu mến mà ông chủ nhân hậu đặt cho Mướp. Con mèo may mắn được sinh ra và nuôi dưỡng trong một gia đình có ông bà chủ nhà tốt bụng, yêu động vật. Nhưng mẹ của mèo thì không thế, ngay từ nhỏ, mèo mẹ cùng các anh em bị chủ nhà vứt bỏ không thương tiếc, trở thành đám mèo hoang lang thang đói rách. Nhờ được ông chủ mang về nuôi, mèo mẹ mới có cuộc sống ổn định, nhưng trải qua cú sốc đầu đời, mèo mẹ có vấn đề về thần kinh và rất xa lánh loài người, trừ ông bà chủ. Thế nên, khi sinh con, mèo mẹ thà tìm đến nhà hoang chứ không chịu nằm vào chiếc ổ mà ông chủ lót sẵn, vì nó sợ mẹ con nó bị chia cắt như nó ngày xưa.

Những ám ảnh của những con mèo bất hạnh lần lượt được kể qua cuộc đời của mèo mẹ, mèo đen Cụt Tai - anh ruột của mèo mẹ - cuối cùng là nhân vật chính: Cháu Ông. Mỗi một số phận đều khiến người đọc thương cảm, hiểu và thương hơn loài vật nuôi quen thuộc của con người. Thế giới loài mèo cũng không khác mấy loài người: cũng có đấu tranh, sinh tồn, cũng có phân chia cao thấp, thủ lĩnh và lính lác, cũng có bất công và những buồn, vui, trăn trở… Ở đó, có cô mèo luôn thận trọng, đề phòng con người vì những tổn thương sâu sắc; có chú mèo chán sống, bị lũ chuột hành hạ gần chết đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành thủ lĩnh của lũ mèo hoang và làm lũ chuột kinh sợ khi nhắc tên; có chú mèo con ngây thơ, non nớt, dần học cách làm mèo sau nhưng va vấp…

Cách kể chuyện tự nhiên, văn phong gần gũi và câu chuyện hấp dẫn khiến “Làm mèo” cuốn hút độc giả theo dõi đến trang cuối cùng. Người đọc nhận ra một xã hội thu nhỏ trong câu chuyện của loài mèo. Con người trong mắt của chúng cũng có người tốt, kẻ xấu và các loài động vật khác như chó, chuột cũng có đủ hạng: đáng kính, đáng thương, đáng khinh và đáng chết. Ðặc biệt là khi Cháu Ông trải qua những biến cố cuộc đời: mất mẹ và lạc mất ông bà chủ, phải gia nhập băng đảng mèo hoang để sinh tồn. Từ đây, mèo lớn lên trong vòng tay yêu thương của con người bắt đầu nếm trải những gian khổ, cơ cực của kiếp mèo hoang.

Câu chuyện khép lại bằng cái kết mở chứ không có hậu như những tác phẩm dành cho thiếu nhi khác. Nó khiến người đọc phải suy ngẫm về số phận của các nhân vật cũng như thông điệp mà tác giả gửi gắm. Dù là loài nào cuộc sống cũng không dễ dàng, nhưng nếu cố gắng vượt qua nghịch cảnh, biết phân biệt đúng sai và sống không hổ thẹn với lòng thì không có gì phải hối tiếc!

CÁT ÐẰNG