Trong động thái bị Trung Quốc chỉ trích gay gắt, lãnh đạo Đài Loan Lại Thanh Đức ngày 30-11 bắt đầu chuyến công du các đảo quốc Thái Bình Dương, bao gồm điểm dừng quá cảnh tại các căn cứ quân sự quan trọng của Mỹ ở khu vực.

Ông Lại Thanh Ðức tiếp đoàn Mỹ do Thượng nghị sĩ Jeff Merkley dẫn đầu hôm 26-11. Ảnh: Taiwan Today

Đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của lãnh đạo Đài Loan kể từ khi nhậm chức vào tháng 5. Trong 7 ngày, ông Lại sẽ thăm 3 quốc gia trong số 12 đồng minh còn lại của Đài Loan bao gồm Quần đảo Marshall, Palau và Tuvalu.

Dẫn nguồn tin giấu tên, hãng tin AFP tiết lộ phái đoàn Đài Loan còn dành 2 đêm ở Hawaii và một đêm ở Guam, thời gian đó ông Lại dự kiến gặp gỡ “những người bạn cũ” và thành viên các nhóm chính sách. Hawaii là nơi đặt Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ, trong khi đảo Guam là nơi bố trí các cơ sở chiến lược của Không quân và Hải quân Mỹ. Người tiền nhiệm của ông Lại là bà Thái Anh Văn cũng từng quá cảnh Hawaii và Guam trong chuyến thăm chính thức đầu tiên tới các đồng minh Thái Bình Dương năm 2017.

Đối với sự kiện lần này, Trung Quốc đã lên án “hành động khiêu khích” của ông Lại. Trong một cảnh báo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm nói rằng hành vi lợi dụng các chuyến thăm đến những quốc gia mà Đài Loan tự cho là đồng minh để “thao túng chính trị” sẽ không bao giờ đạt kết quả. Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm thì tuyên bố Bắc Kinh phản đối “mọi hình thức tương tác” chính thức với vùng lãnh thổ Đài Loan. Theo báo đài địa phương, quân đội Trung Quốc đã phát cảnh báo về những biện pháp đối phó có thể xảy ra, bao gồm tiến hành các cuộc tập trận quân sự mới xung quanh Đài Loan.

Đáp lại, người đứng đầu ngành ngoại giao Đài Loan Lâm Giai Long kêu gọi Trung Quốc không nên “phản ứng thái quá” trước chuyến đi của ông Lại tới Thái Bình Dương. Cùng ngày, cơ quan quốc phòng Đài Loan cho biết máy bay, tàu chiến và hệ thống tên lửa bờ biển đã được triển khai sau khi phát hiện 19 máy bay Trung Quốc gần hòn đảo. Trước đó, tuyên bố từ văn phòng lãnh đạo Đài Loan cảnh báo, nếu Trung Quốc sử dụng chuyến đi của ông Lại làm cái cớ để tiến hành các cuộc tập trận quân sự thì “đó sẽ là hành động khiêu khích trắng trợn đối với nguyên trạng hòa bình và ổn định trong khu vực”.

Trong vài chục năm trở lại đây, Đài Loan đã mất đi nhiều đồng minh ở Thái Bình Dương khi Trung Quốc sử dụng một loạt chiến thuật để gây sức ép buộc các nước chuyển sang công nhận Bắc Kinh. Giữa bối cảnh này, chuyến công du của ông Lại Thanh Đức đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các cam kết của Đài Bắc với những đồng minh ít ỏi còn lại ở khu vực, qua đó thu hút thêm sự ủng hộ của quốc tế trước mối quan hệ căng thẳng với Bắc Kinh. Hiện tại, việc Mỹ và Úc trở thành đối tác phát triển chính của Quần đảo Marshall, Palau và Tuvalu đã tạo môi trường thuận lợi cho phép Đài Bắc đóng góp vào các dự án phát triển lớn hơn. Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý Đài Loan nên tránh quá lệ thuộc vào sự hỗ trợ nói trên trong chiến lược duy trì quan hệ với các đồng minh Thái Bình Dương. Thay vào đó, hòn đảo cần xây dựng kế hoạch đảm bảo sự hiện diện trên thực địa và trong các hoạt động phục vụ quan hệ chính trị, phòng khi Washington và Canberra chuyển hướng chú ý sang nơi khác.

MAI QUYÊN (Theo VOA, Report)