Iran đã cáo buộc phương Tây và Israel, mà cụ thể là Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) và Cơ quan tình báo Israel (MOSSAD), đứng sau vụ tấn công phối hợp tại Thủ đô Tehran hôm 29-11 làm hai nhà khoa học hạt nhân hàng đầu nước này một chết và một bị thương. Trong tuyên bố ngày 30-11, Văn phòng Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad cáo buộc “các nước phương Tây và chính quyền Do thái đã ám sát các nhà khoa học để ngăn cản tiến bộ khoa học hạt nhân của Iran”.

Hiện trường một trong hai chiếc xe bị đánh bom hôm 29-11. Ảnh: PressTV

Nhiều nguồn tin cho biết những kẻ tấn công đi bằng mô tô đã tiếp cận xe của hai nhà khoa học hạt nhân Iran tại hai địa điểm khác nhau ở Tehran khi họ đang trên đường đến công sở, và gắn những quả bom vào cửa kính xe hơi. Những quả bom được kích nổ vài giây sau đó. Một vụ nổ đã giết chết Tiến sĩ Majid Shahriari, làm việc tại khoa kỹ thuật hạt nhân Trường Đại học Shahid Beheshti ở Tehran. Vợ ông Shahriari đi cùng nhưng chỉ bị thương. Quả bom thứ hai đã làm bị thương Tiến sĩ Fereidoun Abbasi, 52 tuổi, nhà vật lý hạt nhân tại Bộ Quốc phòng Iran. Vợ ông Abbasi cũng bị thương trong vụ này.

Cả hai nhà khoa học đều là những thành viên chủ chốt trong nghiên cứu hạt nhân của Iran. Tiến sĩ Abbasi, cựu thành viên lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran, nằm trong “danh sách trừng phạt” của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc vì “thực hiện các hoạt động hạt nhân bị cấm” cùng với Mhosen Fakhrizadeh, nhà khoa học bị các nước phương Tây cáo buộc là “đang điều hành một chương trình vũ khí hạt nhân bí mật”.

Tiến sĩ Shahriari là nhà khoa học được đánh giá cao trong lĩnh vực hạt nhân. Ông Shahriari là đồng tác giả lý thuyết về sự phân tách trong lò phản ứng hạt nhân, cùng với Ali Akbar Salehi, Giám đốc Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran. Một trang tin Iran cho biết Tiến sĩ Shahriari đang nghiên cứu “lý thuyết thế hệ các lò phản ứng hạt nhân mới”.

Các vụ tấn công vừa qua nhằm vào hai nhà khoa học hạt nhân Iran tương tự như vụ ám sát chuyên gia vật lý phân tử Mashoud Ali Mahammadi hồi tháng Giêng năm nay. Ông Mahammadi thiệt mạng do một quả bom điều khiển từ xa được cột vào một chiếc mô tô tiếp cận gần xe của ông khi đang trên đường tới sở làm ở Tehran. Trước đó, vào ngày 26-1-2007, Tiến sĩ Ardeshir Hassanpour, nhà khoa học hạt nhân làm việc tại nhà máy chuyển đổi uranium của Iran ở Isfahann, đã chết do khí độc mà các quan chức không thể giải thích. Tháng 6-2009, Shahram Amiri, nhà khoa học làm việc cho tổ chức năng lượng nguyên tử Iran, mất tích trong khi hành hương về thánh địa Mecca ở Arabie Séoudite. Ông này xuất hiện trở lại vào tháng 7-2010 với lời tố cáo bị CIA bắt cóc.

Nghi vấn số một chủ mưu sát hại các nhà khoa học Iran là Israel, quốc gia đã không ít lần hối thúc Mỹ tấn công quân sự nhằm cái gọi là “ngăn chặn tham vọng hạt nhân của Iran”. Vụ sâu Stuxnet tấn công hệ thống máy tính một nhà máy làm giàu uranium của Iran hồi đầu năm nay được cho là do Israel thực hiện.

Các vụ tấn công mới diễn ra vào thời điểm các quan chức Iran dự kiến nối lại đàm phán với các nhà ngoại giao 6 cường quốc lớn vào ngày 6 và 7-12 tới tại Genève (Thụy Sĩ).

N. KIỆT (Theo Guardian, AP, Reuters)