Lễ Quốc khánh năm nay, độc giả vừa hòa cùng không khí tưng bừng của đất nước mừng 80 năm độc lập, vừa có thể lật giở từng trang sách “Dấu ấn Cách mạng Tháng Tám năm 1945” để “ôn cố tri tân”, tìm hiểu và tự hào với thành quả cách mạng của cha ông ta, lan tỏa tinh thần yêu nước… Sách do Nguyễn Thái Bình chủ biên, NXB Chính trị quốc gia Sự thật phát hành năm 2025.

Hơn 40 bài viết trong sách được chọn lọc từ các nguồn tài liệu như: Văn kiện Đảng toàn tập, các bài đăng trên Báo Cứu quốc, Báo Sự thật, Báo Độc lập… và những hồi ức, diễn văn, thư tín từ các nhà cách mạng, nhà báo, trí thức, quần chúng nhân dân. Qua đó, đưa độc giả ngược về quá khứ, hòa mình vào những ngày tháng lịch sử của dân tộc.

Toàn bộ quá trình, diễn biến trước, trong và sau khi diễn ra Cách mạng Tháng Tám, sự ra đời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được tóm lược, khắc họa sinh động, cụ thể qua 2 chương: “Những mốc son lịch sử”, “Những năm tháng không thể nào quên”. Chương đầu tập hợp những văn kiện cốt lõi như: Lời hiệu triệu của Đảng Cộng sản Đông Dương, Thư kêu gọi Tổng khởi nghĩa, Quân lệnh số 1 của Ủy ban Khởi nghĩa, Tuyên cáo thành lập Chính phủ lâm thời và đặc biệt là Tuyên ngôn độc lập bất hủ do Chủ tịch Hồ Chí Minh soạn thảo và đọc trước toàn dân ngày 2-9-1945 tại Quảng trường Ba Đình. Ở chương tiếp theo, độc giả được nghe các nhân chứng lịch sử, nhà hoạt động cách mạng như: Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Trần Huy Liệu, Xuân Thủy, Tố Hữu, Hồng Hà, Như Phong… kể về các sự kiện quan trọng, những trận đánh khởi nghĩa, những cảm xúc không thể nào quên. Đó là khi quân và dân ta chiếm thành Huế, phá ngục Ba Tơ, đánh trận Mỏ Cày, tổng khởi nghĩa Thái Nguyên hay Sài Gòn đoạt chính quyền và đỉnh cao là ngày hội Tháng Tám ở Thủ đô…   

Đọc sách, độc giả được đưa về quang cảnh: “Ngày 19, cả một biển người trên công trường Nhà hát Lớn. Theo con số hồi ấy người ta ước lượng thì đám biểu tình độ trên 10 vạn người dự” (trang 143), “Người ta không chịu về nhà, ai cũng thấy cái vui ở trong mình lớn quá, cái men say của ngày hôm ấy bốc trong đầu mạnh quá, không thể ở yên một chỗ được, phải đi bất cứ nơi đâu, miễn là ở ngoài đường. Các phố đỏ rực những cờ. Nhà nào cũng có một lá cờ trước cửa” (trang 148 - “Những ngày Tháng Tám ở Hà Nội”).     

Cứ thế, từng trang sách chở những câu chuyện, những cung bậc cảm xúc của hàng vạn người đang hừng hực khí thế của ngày tổng khởi nghĩa. Rồi sau đó lại lắng đọng với những khó khăn, thử thách mà chính quyền non trẻ phải đối mặt sau ngày 2-9. Vượt qua tất cả, dân tộc ta lại chung sức đồng lòng xây dựng một kỷ nguyên độc lập và bước tiếp con đường đấu tranh vì hòa bình, thống nhất đất nước.

Đọc “Dấu ấn Cách mạng Tháng Tám năm 1945” không chỉ để hiểu những nguyên nhân thắng lợi và tầm vóc lịch sử của sự kiện này mà còn nhắc nhở những thế hệ hôm nay về sự hy sinh cao cả của cha ông, về trách nhiệm tiếp bước trong hành trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

CÁT ĐẰNG