Quốc hội Peru ngày 9-11 đã phế truất Tổng thống Martin Vizcarra trong cuộc bỏ phiếu luận tội liên quan đến các cáo buộc tham nhũng và cách đối phó đại dịch COVID-19.

Tổng thống Vizcarra phát biểu tại cuộc bỏ phiếu luận tội. Ảnh: Reuters

Sau hơn 5 giờ tranh luận, các nghị sĩ đã tiến hành bỏ phiếu. Kết quả có 105 nghị sĩ ủng hộ phế truất tổng thống, vượt xa số phiếu cần để có thể “hạ bệ” ông là ít nhất 87 trong tổng số 130 phiếu. Về phần mình, ông Vizcarra tuyên bố sẽ chấp nhận và không có hành động pháp lý để lật ngược kết quả. Theo Hiến pháp Peru, người thay ông Vizcarra làm tổng thống tạm quyền cho đến khi kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 7-2021 là Chủ tịch Quốc hội Manuel Merino, một nghị sĩ đối lập.

Cuộc bỏ phiếu luận tội đã đánh dấu nấc thang cao nhất trong cuộc xung đột ngày càng gay gắt giữa Tổng thống Vizcarra và phe đối lập tại Quốc hội, những người phản đối nỗ lực cải tổ hệ thống tư pháp và chính trị của ông. Chính phủ của Martin Vizcarra mô tả việc luận tội là hành động lạm dụng một điều khoản trong Hiến pháp Peru hiếm khi được sử dụng. Ðiều khoản này chỉ cho phép các nghị sĩ phế truất tổng thống không đủ năng lực tinh thần hoặc đạo đức đảm trách công việc, chứ không phải trừng phạt vì hành vi sai trái. Bởi vậy, vài phút sau cuộc bỏ phiếu, những người ủng hộ ông Vizcarra đã tập trung bên ngoài Quốc hội, lên án cái gọi là “cuộc đảo chính”.

Trong khi đó, một số chính khách lên tiếng cảnh báo tổng thống tạm quyền có thể tìm cách trì hoãn tổng tuyển cử. Cách đây 4 tháng, Tổng thống Vizcarra thông báo tiến hành một tổng tuyển cử mới, dự kiến diễn ra vào ngày 11-4-2021, mặc dù Quốc hội tuyên bố sẽ lùi thời gian tổ chức sự kiện này do những tác động của đại dịch COVID-19. Sau cuộc bỏ phiếu hôm 9-11, ông Merino kêu gọi bình tĩnh, đồng thời trấn an người dân rằng cuộc bầu cử vào ngày 11-4 tới vẫn sẽ diễn ra theo kế hoạch.

►Quyết tâm phế truất ông Vizcarra?

Nỗ lực luận tội Tổng thống Vizcarra lần thứ hai trong 2 tháng của phe đối lập diễn ra vài tuần sau khi truyền thông địa phương tiết lộ nội dung phiên điều trần của một trong những cựu phụ tá thân cận của ông và lãnh đạo các công ty xây dựng. Những người này nói ông Vizcarra đã nhận hối lộ để trao hai dự án xây dựng cho các công ty địa phương lúc ông giữ chức Thống đốc vùng Moquegua giai đoạn 2011-2014. Tổng thống Vizcarra bị cáo buộc bỏ túi hơn 640.000USD và có thể đối mặt với mức án ít nhất 15 năm tù nếu nhận tội. Trung tuần tháng 9 vừa rồi, ông Vizcarra đã vượt qua cuộc bỏ phiếu luận tội tại Quốc hội sau khi phe đối lập không nhận đủ số phiếu cần thiết để phế truất ông. Trước đó vài ngày, Quốc hội đã bỏ phiếu yêu cầu mở cuộc điều tra luận tội nhằm vào ông với lý do “không đủ năng lực đạo đức lãnh đạo” sau khi có cáo buộc cho rằng ông xúi giục cấp dưới nói dối trong cuộc điều tra chống tham nhũng. Tổng thống Vizcarra bị tố tìm cách cản trở cuộc điều tra liên quan đến 50.000USD trong hợp đồng của chính phủ được giao bất thường cho một ca sĩ ít tiếng tăm là Richard Cisneros.

Trước Quốc hội, Tổng thống Peru đã cảnh báo vội vã phế truất ông có thể sẽ gây ra những hậu quả kinh tế khủng khiếp cho quốc gia sản xuất đồng lớn thứ hai thế giới này. Tuy nhiên, không chỉ dựa vào cáo buộc tham nhũng để giải thích nguyên nhân muốn “hạ bệ” ông Vizcarra, các nghị sĩ đối lập còn chỉ tay về số ca nhiễm SARS-CoV-2 trong nước rất cao, tình trạng thiếu hụt bình ôxy nghiêm trọng và lạm dụng các xét nghiệm nhanh tìm kháng thể để chẩn đoán bệnh.

Khủng hoảng chính trị xảy ra ở thời điểm Peru đang vật lộn với COVID-19 và sắp rơi vào cuộc suy thoái kinh tế trầm trọng nhất trong vòng một thế kỷ. Quốc gia 32 triệu dân này hiện có tỷ lệ tử vong do COVID-19 tính trên đầu người cao nhất thế giới. Tính đến chiều 10-11, Peru đã ghi nhận trên 923.000 ca mắc COVID-19 với gần 35.000 trường hợp tử vong.

HẠNH NGUYÊN (Theo NY Times)