Trong đề xuất ngân sách đầu tiên trên cương vị tổng thống, ông Donald Trump (ảnh) muốn tăng gần 10%, tương đương 54 tỉ USD cho ngân sách quốc phòng Mỹ, đồng thời cắt giảm tương ứng chi tiêu ở các cơ quan phi quân sự trong nước và viện trợ nước ngoài. Hãng tin Pháp AFP, gọi đó là "mức tăng lịch sử" cho ngân sách quốc phòng Mỹ.

Phát biểu tại cuộc họp Hiệp hội Thống đốc Quốc gia ở Nhà Trắng hôm 27-2, Tổng thống Trump nhấn mạnh: "Đây sẽ là một ngân sách an toàn công cộng và an ninh quốc gia. Nó bao gồm mức tăng lịch sử trong chi tiêu quốc phòng để tái thiết quân đội Mỹ đang suy yếu ở thời điểm chúng ta cần nó nhất".

Theo nhà lãnh đạo Mỹ, ngân sách đề xuất đang hiện thực hóa lời hứa của ông là "giúp người Mỹ an toàn". Khi tranh cử hồi năm ngoái, ông Trump từng cam kết sẽ mở rộng Lục quân từ 490.000 lên 540.000 binh sĩ, tăng số lượng tiểu đoàn Thủy quân Lục chiến từ 23 lên 36, đẩy mạnh lực lượng Hải quân từ 275 lên 350 tàu chiến các loại và bổ sung 100 chiến đấu cơ để Không lực có tổng cộng 1.200 chiếc.

Giám đốc Văn phòng quản lý và ngân sách Nhà Trắng Mick Mulvaney cho biết kế hoạch ngân sách chi tiết cho năm tài chính 2018 đã được gửi đến các cơ quan liên bang từ trưa cùng ngày, trong đó Tổng thống Trump đề xuất khoản chi tiêu 603 tỉ USD cho quân sự và 462 tỉ USD cho cơ quan phi quân sự. Đề xuất ngân sách cũng sẽ được gửi đến Quốc hội vào ngày 16-3 trong khi bản đầy đủ sẽ hoàn tất vào đầu tháng 5 tới.

Thượng nghị sĩ John McCain cho rằng mức tăng ấy cũng chỉ tương đương mức tăng 3% với con số 584 tỉ USD mà Bộ Quốc phòng chi tiêu trong tài khóa 2016 (kết thúc ngày 30-9-2016). Thượng nghị sĩ McCain cho biết sẽ phủ quyết dự thảo ngân sách quốc phòng với mức tăng mà ông cho là "ít ỏi" nói trên khi nó được trình lên Thượng viện.

Trong khi đó, phe Dân chủ chỉ trích ngân sách quốc phòng quá lớn tác động tiêu cực tới các chương trình trong nước quan trọng như bảo vệ môi trường và giáo dục. Họ đặt nghi vấn về tác động của kế hoạch cắt giảm ở Cơ quan Bảo vệ Môi trường và Bộ Ngoại giao. Được biết, viện trợ nước ngoài - với ngân sách dự kiến sẽ bị "cắt giảm mạnh"- chiếm chưa đến 1% ngân sách liên bang Mỹ và sẽ không đủ bù đắp 54 tỉ USD thiếu hụt khi tăng chi tiêu quốc phòng. Cùng ngày, hơn 120 cựu sĩ quan quân đội Mỹ cũng đã thúc giục Quốc hội rót kinh phí đầy đủ cho các cơ quan ngoại giao và viện trợ nước ngoài của nước này vốn có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi đề xuất của ông Trump.

Theo quy định, dự thảo ngân sách được trình lên Quốc hội và cần ít nhất 60 phiếu ủng hộ tại Thượng viện Mỹ để được thông qua.

THANH BÌNH (Theo WSJ, AFP, NY Times)