Thời gian qua, tình trạng ngập nước cục bộ một số tuyến đường trên địa bàn TP Cần Thơ diễn biến khá phức tạp, gây trở ngại lớn cho nhiều hoạt động kinh tế - xã hội, đặc biệt là kinh doanh buôn bán, giao thông, sản xuất nông nghiệp, vệ sinh môi trường và bộ mặt cảnh quan đô thị của thành phố. Mới đây, UBND TP Cần Thơ đã có cuộc họp với các sở ngành, địa phương để tìm giải pháp trước mắt và lâu dài cho vấn đề này.

Một tuyến đường nội ô thành phố ngập sâu sau cơn mưa.
 

Theo Sở Xây dựng, dữ liệu ngập đo được sơ bộ trên địa bàn quận Ninh Kiều (cũ) có khoảng 20 tuyến đường chính, khu dân cư xảy ra tình trạng ngập, nghẹt; độ sâu ngập trung bình khoảng 0,1-0,3m; thời gian ngập trung bình từ 2-4 giờ. Một số tuyến đường ngập sâu như đường Hùng Vương (0,2m-0,3m), đường Cách mạng Tháng 8 (0,2m-0,3m), đường Trần Việt Châu (0,2m-0,3m), đường Nguyễn Văn Cừ (0,2m-0,3m), Khu dân cư 91B đường Nguyễn Văn Linh (0,2m-0,3m)... Ngoài ra, tại một số thời điểm trong năm từ tháng 8 đến tháng 12, trên địa bàn TP Cần Thơ xảy ra các trận ngập sâu, trên diện rộng đều trùng với thời điểm lũ trên sông đạt đỉnh và triều cường lớn nhất vào tháng 9, 10, 11 hằng năm.

Thời gian qua, UBND quận, huyện (cũ) thực hiện việc nâng cấp các tuyến hẻm, cải tạo hệ thống thoát nước, nâng cấp mặt đường các tuyến đường có cao độ thấp, nguy cơ ngập cao, góp phần giảm ngập, hạn chế các ảnh hưởng do ngập gây ra, như tuyến đường 30 tháng 4, Trần Văn Hoài, Nguyễn Văn Cừ, Trần Phú, Trần Quang Diệu, Nguyễn Thông, nút giao thông IC3...

Bên cạnh đó, TP Cần Thơ triển khai Dự án Phát triển TP Cần Thơ và tăng cường khả năng thích ứng của đô thị (Dự án 3) với nguồn vốn vay của Ngân hàng Thế giới. Dự án với mục tiêu kiểm soát ngập lụt và vệ sinh môi trường cho phần đô thị lõi của quận Ninh Kiều và Bình Thủy (cũ): gồm các hạng mục công trình cải tạo hệ thống thoát nước khu vực trung tâm quận Ninh Kiều (32 tuyến đường); xây dựng hệ thống kè sông Cần Thơ (chiều dài 6,14km); xây dựng bờ kè cho rạch Cái Sơn - Mương Khai (3,6km); tuyến đường nối Cách mạng Tháng 8 với đường tỉnh 918; xây dựng các cống ngăn triều và các âu thuyền kết hợp với cống ngăn triều (rạch Cái Sơn và Cái Khế), 9 cống ngăn triều trên tuyến hành lang kiểm soát ngập; cải tạo hệ thống kênh rạch nội ô (17 kênh rạch chính, chiều dài 16,35 km); lắp đặt các trạm bơm; hệ thống thiết bị quản lý vận hành hệ thống thoát nước hiện đại, đồng bộ (hệ thống thông tin quản lý rủi ro ngập - PRMIS).

Theo các sở ngành, địa phương, nguyên nhân ngập lụt tại TP Cần Thơ gồm nhiều yếu tố như vị trí địa lý, điều kiện địa hình, tác động của lũ thượng nguồn, triều cường dâng cao trên sông Hậu, do mưa với lưu lượng lớn, quá trình đô thị hóa, lún đất...

Theo ông Nguyễn Ngọc Ánh, Phó Chủ tịch UBND phường Ninh Kiều, thời gian qua các công trình chống ngập, cống ngăn triều trên địa bàn phát huy hiệu quả nhất định. Ninh Kiều là đô thị lõi, lâu đời, quá trình đô thị hóa khiến hệ thống thoát nước nhất là thoát nước thải và nước mưa bề mặt không đồng bộ. Mặt khác, hệ thống thoát nước thiếu kết nối, nhiều khu dân cư đã có dân ở nhưng chưa hoàn thiện hạ tầng… Bên cạnh đó, hiện nay kênh rạch bị bồi lắng; ý thức người dân chưa cao, nhiều cống bị rác thải chặn dòng chảy.

Ông Nguyễn Ngọc Ánh kiến nghị thành phố cần sớm quy hoạch tổng thể hệ thống thoát nước, tính toán đấu nối hạ tầng, khơi thông kênh rạch, đầu tư hệ thống xử lý nước thải để bảo vệ môi trường…

Ông Nguyễn Ðăng Khoa, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Cần Thơ, cho biết: UBND thành phố đã có Quyết định số 3672/QÐ-UBND ngày 29-11-2016 phê duyệt Quy hoạch thoát nước TP Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quyết định số 3182/QÐ-UBND ngày 5-12-2018 phê duyệt Quy hoạch cao độ nền và thoát nước mặt TP Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050... Trong các văn bản này, giải pháp thoát nước, chống ngập đề xuất đã được xem xét đến yếu tố biến đổi khí hậu trong các kịch bản biến đổi khí hậu.

Chẳng hạn, trong đồ án quy hoạch cao độ nền và thoát nước, đối với các khu đô thị trung tâm cũ thì xây dựng hệ thống kè bảo vệ, kết hợp với hệ thống cống ngăn triều, âu thuyền, trạm bơm và cải tạo hệ thống kênh rạch, hệ thống cống thoát nước trong nội đô, và tăng cường thấm bề mặt đô thị bằng ứng dụng mô hình thoát nước bền vững (SUDS). Ðối với các khu đô thị mới là tôn nền, nâng cao độ hiện trạng, đầu tư hệ thống thoát nước đồng bộ, cải tạo hệ thống kênh, rạch, tăng cường thấm bề mặt đô thị bằng việc ứng dụng mô hình thoát nước bền vững (SUDS). Nhìn chung, việc triển khai các dự án, công trình, giải pháp phi công trình nội dung của đồ án quy hoạch đô thị đã và đang thực hiện trên địa bàn thành phố, một số công trình đã phát huy được hiệu quả.

Ông Trần Văn Lâu, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, nhấn mạnh: Trước mắt, để hạn chế ngập do triều cường, các bên có liên quan phối hợp vận hành cống ngăn triều nhịp nhàng, tăng cường cảnh báo, thông tin kịp thời để người dân nắm và chủ động ứng phó. Sở Xây dựng phối hợp địa phương khảo sát hiện trạng thoát nước tại các tuyến đường, xác định rõ hệ thống thoát nước nào không đảm bảo, bố trí hố ga không phù hợp, đấu nối xung đột… để có giải pháp xử lý kịp thời. Ðồng thời, căn cứ vào tình hình thực tế có thể đề xuất đầu tư thêm hệ thống xử lý nước, đảm bảo an toàn cho môi trường; tích cực tuyên truyền nâng cao ý thức người tránh xả rác, nước thải bừa bãi, xây dựng sai phép làm ảnh hưởng đến dòng chảy. Về lâu dài, Sở Xây dựng rà soát lại quy hoạch không chỉ ngay trung tâm thành phố mà cả các đô thị Hậu Giang, Sóc Trăng cũ, qua đó đề xuất các dự án đầu tư: cống, âu thuyền, nhà máy xử lý nước thải… hướng tới mục tiêu không chỉ để giải quyết vấn đề ngập nghẹt cục bộ trước mắt mà cả các vấn đề liên quan đến môi trường cho thế hệ mai sau.

Bài, ảnh: MỸ THANH