Hãng Reuters ngày 6-6 dẫn nguồn tin cho biết thủ lĩnh Abubakar Shekau của nhóm Hồi giáo cực đoan Boko Haram tại Nigeria đã tự sát trong một cuộc đấu súng.

Thủ lĩnh Shekau xuất hiện trong một đoạn video của Boko Haram. Ảnh: AFP

Trong một đoạn ghi âm, giọng nói được cho là của thủ lĩnh tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) chi nhánh Tây Phi (ISWAP) khẳng định Shekau đã chết hôm 18-5 sau khi kích hoạt thiết bị nổ do bị các tay súng ISWAP truy đuổi trong một trận giao chiến. ISWAP là nhóm tách ra từ Boko Haram để liên kết với IS sau khi một số chỉ huy rời bỏ Shekau vào năm 2016.

Tuy nhiên, đây không phải là lần đầu xuất hiện thông tin Shekau thiệt mạng. Những lần trước đó, Shekau đều đăng video chế nhạo những người tung tin đồn về mình. Hiện nay, phía Boko Haram vẫn chưa lên tiếng về cái chết của chiến binh khoảng hơn 40 tuổi này, còn quân đội Nigeria thì tuyên bố đang điều tra.

Chiến thuật tàn bạo của Boko Haram

Shekau trở thành thủ lĩnh Boko Haram từ năm 2010, một năm sau khi nhà sáng lập của tổ chức là Mohammed Yusuf qua đời. Boko Haram dưới thời Shekau là một lực lượng nổi dậy chính thức, thực hiện nhiều vụ phá ngục, bắt cóc và đánh bom khắp vùng Đông Bắc Nigeria. Tháng 9-2010, Boko Haram phá ngục ở Bauchi để giải thoát hơn 700 tù nhân, bao gồm cả những thành viên của chúng. Kể từ đó, các vụ tấn công của nhóm này ngày một leo thang về cách thức tấn công, mục tiêu và quy mô. Vào năm 2014, Boko Haram gây chấn động thế giới khi bắt cóc 276 nữ sinh ở thị trấn Chibok thuộc bang Borno. Khoảng 100 nữ sinh vẫn mất tích cho đến ngày nay, trong đó một số nạn nhân được cho là đã chết. Boko Haram đã bị Liên Hiệp Quốc cấm vận, Mỹ thì tuyên bố Shekau là “phần tử khủng bố toàn cầu”, đồng thời treo thưởng 7 triệu USD cho ai cung cấp thông tin giúp bắt được y.

Đến năm 2015, Shekau tuyên bố trung thành với IS. Khi đó, y còn kêu gọi người theo đạo Hồi ở khắp nơi cam kết trung thành với thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi. Với tuyên bố trên, Boko Haram dần chuyển mình để cấu kết thành một liên minh “ma quỷ” cùng IS. Từ đây, hàng loạt những cuộc tấn công đẫm máu của Boko Haram đã vượt qua tầm kiểm soát của chính phủ và tác động không nhỏ đến hệ thống an ninh quốc gia của Nigeria. Thậm chí, Chính phủ Nigeria cũng đã phải treo thưởng 7 triệu USD cho cái đầu của Shekau. Đáng nói, Shekau khuyến khích thực hiện các chiến thuật tàn bạo, bao gồm nhắm mục tiêu bừa bãi vào dân thường và sử dụng phụ nữ, trẻ em làm công cụ đánh bom liều chết. Chính vì sự tàn độc này mà ISWAP quyết định tách khỏi Boko Haram một năm sau đó. Theo ước tính, Boko Haram có khoảng 1.500-2.000 tay súng, so với con số 3.500-5.000 của ISWAP.

Bất chấp các chiến dịch quân sự của lực lượng an ninh Nigeria và quốc tế nhằm đẩy lùi Boko Haram, cho đến nay nhóm phiến quân này vẫn bền bỉ và liên tục thực hiện các vụ tấn công táo bạo. Cuối năm ngoái, Boko Haram từng tuyên bố nhận trách nhiệm gây ra vụ thảm sát 76 nông dân ở gần khu vực Maiduguri, Đông Bắc Nigeria. Trong hơn một thập niên qua, cuộc nổi dậy nhằm thành lập một nhà nước Hồi giáo ở Đông Bắc Nigeria của Boko Haram đã khiến ít nhất 36.000 người thiệt mạng và khoảng 2 triệu người phải rời bỏ nhà cửa, gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng trong khu vực. “Thành tích” của Boko Haram thậm chí còn vượt mặt cả IS về số lượng và mức độ tàn độc. Theo chuyên gia về đạo Hồi và các phong trào Hồi giáo Mathieu Guidere, Boko Haram đã biến thành một tổ chức hỗn hợp. Cụ thể là giống al-Qaeda ở học thuyết, chiến lược thông tin (ra tuyên bố bằng video clip) và giống IS ở hành động man rợ (tàn sát cả làng vì nghi ngờ hợp tác với chính quyền).

HẠNH NGUYÊN (Theo AFP, Aljazeera)