Năm 2025 là năm có nhiều tin vui với ngành Giáo dục và Đào tạo khi những chính sách của Đảng, Nhà nước có tác động tích cực đến đời sống giáo viên, thu hút, giữ chân nguồn nhân lực và cải thiện điều kiện làm việc, nhất là ở những vùng khó khăn.

Giáo viên kỳ vọng vào chính sách đặc thù. Ảnh: TTXVN

Kỳ vọng chính sách đặc thù

Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), đến nay có 88% nhà giáo đang xếp lương thấp hơn viên chức các ngành, lĩnh vực khác trong xã hội. Nhóm viên chức giáo viên được hưởng hệ số lương cao nhất là 6,78, với điều kiện nhà giáo phải có trình độ đào tạo, giảng dạy đáp ứng theo tiêu chuẩn quy định, trong khi viên chức các ngành khác có thể được hưởng hệ số lương cao nhất tới 8,0 (cao hơn gấp khoảng 1,18 lần). Bên cạnh đó, 100% giáo viên bậc mầm non đang hưởng mức lương thấp nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp...

Mặt khác, giáo viên hiện thuộc nhóm hưởng lương ngân sách đông nhất trong khối sự nghiệp, với khoảng 1,05 triệu người, chiếm khoảng 50% biên chế viên chức cả nước. Ngoài lương, giáo viên đang hưởng hai khoản phụ cấp chính là thâm niên và ưu đãi nghề, với mức thu nhập thực nhận khoảng 6,6 - 30 triệu đồng/ tháng. Tuy nhiên, phần lớn giáo viên mầm non (chiếm khoảng 25% đội ngũ) chỉ nhận 5,8 - 18,5 triệu đồng, song công việc được đánh giá là nặng nhọc... Thực tế này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của nhà giáo, mà còn tác động lâu dài đến chất lượng dạy và học.

Tại dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp đối với nhà giáo, Bộ GD&ĐT đề xuất, nhà giáo sẽ được hưởng hệ số lương đặc thù. Cụ thể, Bộ GD&ĐT đề xuất áp mức 1,25 với giáo viên mầm non công lập, giáo viên phổ thông là 1,15. Hệ số đặc thù chỉ tính với lương, không áp dụng cho phụ cấp.

Thầy giáo Nguyễn Văn Thông, Trường THCS&THPT Vĩnh Lộc (An Giang) cho biết, một trong những khó khăn lớn của nhà giáo hiện nay là mức lương cơ sở. Mức sống của người dân hiện ngày càng tăng cao, giá cả hàng hóa ngày càng đắt đỏ, lương của giáo viên tuy có tăng, nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu đời sống. Nhiều giáo viên trông chờ vào quy định “mức lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp theo dựthảo” khi Luật Nhà giáo có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Cô giáo Nguyễn Thị Th., giáo viên Trường Tiểu học Phú Lương (xã Bắc Tiên Hưng, Hưng Yên) bày tỏ: “Nghề nhà giáo là nghề đặc thù, nhưng thang bảng lương vẫn thấp hơn viên chức những ngành khác. Vì vậy, khi nghe lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong thang bảng lương, đội ngũ giáo viên cảm thấy vui mừng, yên tâm. Nhưng để hiện thực hóa chủ trương này, cần một hệ số đặc thù đi kèm...”.

Ngay sau khi Quốc hội thông qua Luật Nhà giáo, Bộ GD&ĐT đã triển khai xây dựng, trình Chính phủ 3 Nghị định, 14 Thông tư, đảm bảo có hiệu lực đồng thời khi Luật Nhà giáo có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết: Các chính sách tiền lương, phụ cấp, hỗ trợ, thu hút nhà giáo sẽ được rà soát, bổ sung kịp thời, góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho nhà giáo.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn tại nghị trường Quốc hội. Ảnh: TTXVN

Để các đãi ngộ thực sự đi vào cuộc sống

Tại dự thảo Nghị quyết về cơ chế đặc thù phát triển giáo dục, nhà giáo dự kiến được hưởng thêm hệ số lương đặc thù bên cạnh các chế độ tiền lương, phụ cấp nhà giáo đang được hưởng. Cụ thể, dự thảo Nghị định đang quy định “Nhà giáo được hưởng phụ cấp ưu đãi theo nghề, phụ cấp thâm niên nhà giáo và các loại phụ cấp khác theo quy định của pháp luật. Đối tượng hưởng phụ cấp, mức phụ cấp, cáchtính hưởng phụ cấp thực hiện theo quy định của pháp luật và quy định tại Nghị định này”.

Thực hiện lộ trình và nguồn lực triển khai nâng phụ cấp ưu đãi nghề, cụ thể hóa quy định tại Nghị quyết 71-NQ/TW, Bộ GD&ĐT đang triển khai xây dựng Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức, người lao động công tác trong cơ sở giáo dục công lập. Trong đó, đề xuất thực hiện nâng phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình, gồm hai giai đoạn.

Giai đoạn 1 từ năm 2026-2030, Bộ đề xuất bổ sung phụ cấp cho nhân viên trường học mức 20%; tăng đều 15% đối với giáo viên các cấp học mầm non, phổ thông, tăng thêm 5% mức phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên, giảng viên các cơ sở giáo dục đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Giai đoạn 2 từ năm 2031 trở đi, việc thực hiện mức phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với giáo viên mầm non và phổ thông được áp dụng theo quy định tại Nghị quyết số 71- NQ/TW.

Về lộ trình, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ GD&ĐT đang phối hợp với Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính xây dựng Nghị định của Chính phủ, dự kiến sẽ trình Chính phủ thông qua trong năm 2025, để đảm bảo kịp tiến độ, có hiệu lực đồng thời với Luật Nhà giáo. Về nguồn lực khi triển khai, ngân sách Nhà nước sẽ được bố trí trong kế hoạch hằng năm, Bộ GD&ĐT mong muốn các địa phương chủ động trong việc cân đối, ưu tiên ngân sách cho giáo dục, đểchính sách thật sự đi vào cuộc sống, góp phần cải thiện đời sống, tạo động lực để giáo viên yên tâm công tác, gắn bó lâu dài với nghề, qua đó nâng cao chất lượng giáo dục và lan tỏa giá trị nhân văn của Nghị quyết 71.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định, ngoài chế độ tiền lương, phụ cấp, nhà giáo còn được hưởng chính sách hỗ trợ, thu hút, trọng dụng, bao gồm: Chế độ trợ cấp theo tính chất công việc, theo vùng; chế độ hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng; chế độ hỗ trợ chăm sóc sức khỏe định kỳ, chăm sóc sức khỏe nghề nghiệp; được bố trí nhà ở công vụ hoặc chỗ ở tập thể hoặc hỗ trợ tiền thuê nhà khi công tác ở vùng đặc biệt khó khăn. Đồng thời, có chính sách thu hút, trọng dụng đối với người có trình độ cao, có tài năng, có năng khiếu đặc biệt, có kỹ năng nghề cao... đến làm việc tại vùng đặc biệt khó khăn; nhà giáo trong một số lĩnh vực trọng yếu, thiết yếu... Các chế độ, chính sách này sẽ được cụ thể hóa tại các văn bản hướng dẫn triển khai thi hành Luật Nhà giáo, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

“Các chính sách nêu trên cùng với các quy định về chuẩn nghề nghiệp, bổ nhiệm chức danh nhà giáo, tuyển dụng, sử dụng, tôn vinh, khen thưởng nhà giáo... sẽ là những giải pháp tổng thể giúp nhà giáo an tâm công tác, tập trung cho hoạt động nghề nghiệp, tạo động lực để nhà giáo nâng cao năng lực, phát triển nghề nghiệp”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.

Đại biểu Lâm Văn Đoan, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội: Việc có chính sách đột phá về tiền lương cho giáo viên, nhân viên ngành Giáo dục là yếu tố then chốt để giữ chân nhân lực chất lượng cao. Thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều cơ chế "đặc thù, đột phá" về tiền lương, nên việc thiết kế phụ cấp mới cần đặt trong tổng thể cải cách tiền lương theo Nghị quyết 27, tránh tình trạng bỏ nhiều loại phụ cấp cũ, tạo thêm các khoản phụ cấp mới chồng chéo, khó thực hiện.
Đại biểu Hoàng Văn Cường, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội: Cần đãi ngộ cao hơn, xứng đáng hơn với đội ngũ nhà giáo. Tôi có xem bộ phim tài liệu về một cô giáo vùng cao chấp nhận hy sinh đời sống riêng để lo bữa ăn cho học sinh. Những trường hợp như vậy cần được ghi nhận, bù đắp thực chất, không chỉ dừng ở việc tôn vinh, khen thưởng. Người được hưởng cuối cùng của chính sách ưu đãi không chỉ là giáo viên, mà còn là học sinh, phụ huynh khi chất lượng dạy học được cải thiện.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hải Phòng: Đội ngũ giáo viên, đặc biệt là giáo viên mầm non, vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu sổ đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng. Mức thu nhập hiện hành không còn đáp ứng được mức sống tối thiểu. Bên cạnh đó, không thể kỳ vọng “đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục” nếu không bắt đầu từ việc đầu tư, đãi ngộ đúng mức cho đội ngũ nhà giáo. Luật Nhà giáo đã xác lập vị trí đặc thù của nhà giáo, giao các bộ, ngành, địa phương quy định xếp lương nhà giáo ở mức cao nhất. Đây là chính sách đã được Quốc hội quyết định và các cơ quan Chính phủ sớm triển khai.

Lê Vân (Báo Tin tức và Dân tộc)