Bài, ảnh: MINH HUYỀN

Ngày 9-3-2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 316/QÐ-TTg về phê duyệt triển khai thí điểm dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ (Mobile Money). Sau hơn 1 năm triển khai thí điểm với sự tham gia của 3 nhà mạng Viettel, MobiFone, VNPT,  Mobile Money đã góp phần thay thế tiền mặt trong các giao dịch nhỏ lẻ, hướng đến nhóm đối tượng khách hàng không có hoặc chưa có tài khoản ngân hàng.

Khách hàng sử dụng Mobile Money để thanh toán cho các giao dịch nhỏ lẻ.

Theo báo cáo của Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước tại hội thảo trực tiếp kết hợp trực tuyến về "Ðẩy mạnh phát triển Mobile Money tại Việt Nam", tính đến cuối tháng 3-2022, có hơn 1,1 triệu khách hàng đăng ký và sử dụng Mobile Money. Trong đó, khách hàng đăng ký sử dụng dịch vụ ở địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo chiếm đến 60%. Có hơn 3.000 điểm kinh doanh dịch vụ Mobile Money đã được thiết lập, trong đó điểm kinh doanh thuộc địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo chiếm khoảng 30%.

Tính đến cuối tháng 3-2022 đã có khoảng 8,5 triệu lượt giao dịch bằng Mobile Money với tổng giá trị 370 tỉ đồng. Con số này đáng khích lệ nhưng vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng. Dịch vụ Mobile Money được thí điểm trên cơ sở hạ tầng mạng lưới viễn thông, giảm chi phí xã hội để mở rộng kênh thanh toán không dùng tiền mặt trên thiết bị di động, mang lại tiện ích, đáp ứng nhu cầu thực tế của người dân và xã hội. Nhìn chung, chất lượng dịch vụ của các doanh nghiệp thí điểm đã được đảm bảo như cam kết, chưa phát sinh các rủi ro, sự cố lớn trong quá trình cung cấp dịch vụ. Qua đó tạo niềm tin cho khách hàng sử dụng dịch vụ, mở rộng tiếp cận dịch vụ đến nhóm khách hàng mới chưa có tài khoản ngân hàng, đặc biệt là ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng khó tiếp cận với các hạ tầng thanh toán mạng lưới ngân hàng.

Theo ông Trương Quang Việt, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Dịch vụ số Viettel, sau 4 tháng chính thức triển khai dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam nhằm tạo thói quen thanh toán không dùng tiền mặt cho người dân, từng bước xây dựng nền kinh tế số. Với Viettel Money, người dùng chỉ cần có số điện thoại là thực hiện được mọi giao dịch chuyển, nạp, rút tiền và mua bán trực tuyến nhanh chóng, dễ dàng trên hệ sinh thái do Viettel cung cấp với hơn 300 tiện ích dịch vụ và các tính năng được cá nhân hóa theo nhu cầu của người dùng. Viettel cũng tận dụng tiềm lực sẵn có là sóng viễn thông phủ tới 99% diện tích Việt Nam và hệ thống hạ tầng phục vụ phủ tới 11.000 phường, xã trong đó có các xã vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo. Viettel đảm bảo bất kỳ nơi đâu có sóng dịch vụ là người dân có thể tiếp cận được dịch vụ Mobile Money, kể cả khi không có Internet lẫn điện thoại thông minh. Ðể đưa dịch vụ đến gần khách hàng, tạo tính lan tỏa về tiện ích thanh toán số trên Viettel Money, Viettel đã triển khai nhiều chương trình khuyến mãi dành cho khách hàng, tập trung vào các dịch vụ thiết yếu của người dùng như hoàn tiền khi thanh toán điện nước, chuyển tiền mua bán, len lỏi vào từng ngõ ngách để việc chi tiêu, thanh toán không dùng tiền mặt trở nên gần gũi hơn.

Với gần 6 tháng triển khai Mobile Money, Mobifone tập trung vào các nội dung chính: sản phẩm phải nhanh chóng, đơn giản, tạo thuận lợi cho khách hàng; phải đảm bảo an toàn; chi phí thấp để cạnh tranh với các ngân hàng. Bà Phạm Minh Tú, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ số Mobifone, chia sẻ: MobiFone hướng đến nhóm khách hàng chưa có tài khoản ngân hàng ở vùng sâu, vùng xa để được tiếp cận dịch vụ tài chính đơn giản và phổ cập. Tuy nhiên Mobile Money ra đời khi trên thị trường có sự cạnh tranh rất lớn với rất nhiều sản phẩm thanh toán của ngân hàng, ngân hàng số đến các công ty công nghệ cung cấp dịch vụ ví điện tử. Hạn mức sử dụng của Mobile Money chỉ có 10 triệu đồng, thấp hơn ví điện tử và ngân hàng. Do việc cấp và đổi căn cước công dân mới nên khách hàng gặp khó khăn khi phải ra cửa hàng để cập nhật lại thông tin thuê bao. Với con số thống kê có khoảng 30% người dân chưa có tài khoản ngân hàng là cơ hội cho nhà mạng khai thác nhưng cũng đồng thời là đối tượng khó mở rộng, khó thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt nhất.

Nhận định Mobile Money vẫn có xu hướng và cơ hội phát triển mạnh, bà Phạm Minh Tú đề xuất các cơ quan quản lý nhà nước cho phép các nhà mạng viễn thông kết nối vào hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để xác thực, định danh khách hàng, tránh trường hợp trùng lặp hoặc sai lệch thông tin đăng ký so với giấy chứng minh nhân dân cũ. Bên cạnh đó, xem xét cho phép mở tài khoản Mobile Money cho người dân để có thể nhận các khoản thanh toán, trợ cấp, hỗ trợ của Chính phủ, thanh toán dịch vụ công. Ðồng thời xem xét thay đổi, bổ sung một số điều kiện thí điểm Mobile Money, chẳng hạn như tăng hạn mức giao dịch tối thiểu, điều chỉnh các điều kiện liên quan đến thủ tục đăng ký tài khoản Mobile Money gắn với số điện thoại người dùng. Các ví Mobile Money của nhà mạng viễn thông cần được liên kết với nhau để tạo nên hệ sinh thái Mobile Money ở Việt Nam.

Theo ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an để theo dõi, đánh giá tình hình triển khai thí điểm dịch vụ  Mobile Money. Ðồng thời, hướng dẫn, giải đáp các vấn đề vướng mắc phát sinh trong phạm vi thẩm quyền đối với các doanh nghiệp thí điểm. Ðề nghị các doanh nghiệp thí điểm tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, có biện pháp khích lệ về mặt kinh tế giai đoạn đầu để cho thấy dịch vụ đem lại lợi ích về tài chính, tạo thuận lợi cho khách hàng, điểm kinh doanh có thêm phí hoa hồng dựa trên tệp khách hàng quen thuộc. Ðồng thời, phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai thanh toán dịch vụ công, giải ngân trợ cấp Chính phủ cho các khoản an sinh xã hội qua dịch vụ Mobile Money. Ông Dũng kỳ vọng Mobile Money sẽ phát triển mạnh mẽ, thực chất để góp phần thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới hải đảo. Qua đó tạo sự gắn kết và bổ trợ cho hệ thống ngân hàng hiện hữu để tạo nên hệ sinh thái thanh toán số năng động, bao trùm, phục vụ tốt hơn.