Tài sản của các tỉ phú đã tăng vọt vào năm 2024 khi những người giàu nhất thế giới ngày càng được hưởng lợi từ quyền thừa kế và các mối quan hệ quyền lực.

Những tỉ phú người Mỹ Elon Musk, Jeff Bezos và Mark Zuckerberg (từ trái sang). Ảnh: AFP

Trong báo cáo công bố ngày 19-1, Oxfam, một tổ chức hoạt động nhằm xóa đói giảm nghèo và bất bình đẳng trên toàn cầu, cho biết tài sản của các tỉ phú trên thế giới đã tăng 2.000 tỉ USD trong năm ngoái, nhanh gấp ba lần so với năm 2023.

Trong năm ngoái số lượng tỉ phú đã tăng 204 người, lên 2.769 người. Tổng tài sản của họ nhảy vọt từ 13.000 tỉ USD lên 15.000 tỉ USD chỉ trong 12 tháng, mức tăng hàng năm lớn thứ hai kể từ khi Oxfam thu thập số liệu.

Tài sản của 10 người giàu nhất thế giới tăng trung bình gần 100 triệu USD/ngày và ngay cả khi bốc hơi 99% tài sản của mình chỉ sau một đêm, họ vẫn là tỉ phú. Trong nhóm này có nhà sáng lập tập đoàn Amazon Jeff Bezos, người nắm trong tay khối tài sản ròng 219 tỉ USD. “Ðế chế” Amazon chiếm ít nhất 70% các giao dịch mua hàng trực tuyến tại Ðức, Pháp, Anh và Tây Ban Nha. Với giá trị tài sản ròng 11 tỉ USD, doanh nhân Aliko Dangote là người giàu nhất châu Phi, khi ông “gần như độc quyền” về xi măng ở Nigeria và thống trị thị trường trên khắp châu lục này.

Ðược thừa hưởng chứ không tạo ra

Oxfam lập luận rằng phần lớn của cải là do được thừa hưởng chứ không tự tạo ra (Takers Not Makers), bởi 60% tài sản đến từ thừa kế, “chủ nghĩa thân hữu” hoặc quyền lực độc quyền. Báo cáo ước tính 18% của cải phát sinh từ quyền lực độc quyền.

Theo danh sách tỉ phú thời gian thực của tạp chí Forbes, những người giàu nhất thế giới lần lượt là Elon Musk; Jeff Bezos; Mark Zuckerberg, giám đốc điều hành (CEO) Meta; Larry Ellison, người đồng sáng lập Oracle; và nhà sáng lập LVMH Bernard Arnault.

Oxfam kêu gọi các giải pháp táo bạo để “giảm mạnh tình trạng bất bình đẳng và đưa công bằng vào nền kinh tế”. “Năm ngoái, chúng tôi dự đoán tỉ phú ngàn tỉ đầu tiên (người sở hữu ngàn tỉ USD) có thể sẽ xuất hiện trong vòng một thập niên tới, nhưng tốc độ tăng tài sản chóng mặt này có nghĩa là thế giới sắp chứng kiến ít nhất 5 tỉ phú ngàn tỉ”, Anna Marriott, người đứng đầu chính sách bất bình đẳng của Oxfam,
nhận định.

Theo bà, hệ thống kinh tế toàn cầu đã bị phá vỡ, hoàn toàn không phù hợp với mục đích vì nó cho phép và duy trì sự bùng nổ tài sản, trong khi gần một nửa nhân loại vẫn tiếp tục sống trong cảnh nghèo đói.

Oxfam cho biết số người sống dưới mức nghèo khổ của Ngân hàng Thế giới (6,85 USD/ngày) gần như không thay đổi kể từ năm 1990 và số lượng đó hiện là gần 3,6 tỉ người, tương đương 44% dân số toàn cầu hiện nay.

Oxfam đang thúc giục các chính phủ cam kết đảm bảo rằng thu nhập của 10% người giàu nhất không cao hơn 40% người nghèo nhất trên thế giới. Theo tổ chức này, các quy tắc kinh tế toàn cầu cần được điều chỉnh để giúp phá vỡ thế độc quyền cũng như sửa đổi nhiều hơn các quy định của công ty và chính sách thuế toàn cầu để đảm bảo rằng người giàu phải đóng thuế
công bằng.

Nhóm giàu nhất có chân trong Chính phủ Mỹ

Tài liệu của Oxfam được đưa ra khi nhiều nhà lãnh đạo chính trị, CEO công ty và những người siêu giàu trên thế giới đến dự hội nghị thường niên Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại Davos, Thụy Sĩ vào ngày 20-1. Sự kiện này quy tụ 3.000 nhà lãnh đạo từ hơn 130 quốc gia.

Oxfam lưu ý rằng sức mạnh của các tỉ phú được thể hiện rõ nét không chỉ tại WEF mà còn ở Washington D.C, nơi tỉ phú Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống Mỹ thứ hai vào
ngày 20-1.

Ðội ngũ cố vấn thân cận của ông Trump sẽ là nhóm giàu nhất có chân trong Chính phủ Mỹ, với tổng giá trị tài sản ước tính hơn 450 tỉ USD. Cho đến nay, ít nhất 13 tỉ phú đã được bổ nhiệm vào các vị trí trong chính quyền của ông. Thậm chí nếu không tính tỉ phú Musk, người có khối tài sản khoảng 440 tỉ USD, thì nội các này vẫn sẽ là nhóm giàu nhất trong lịch sử.