Cùng với Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) đã đưa ra 2 gói trừng phạt “chưa có tiền lệ” nhằm vào Nga, nhưng không thể mạo hiểm tấn công vào lĩnh vực dầu khí vốn có thể tác động đến sự phục hồi của nền kinh tế toàn cầu.

Gói trừng phạt thứ 2 của EU tập trung vào lĩnh vực tài chính, vận tải và thương mại của Nga, như cấm các doanh nghiệp nhà nước của Nga thực hiện các hoạt động tài chính với EU hoặc cấm “giới tinh hoa” nước này gửi các khoản tiền gửi ngân hàng mới trên 100.000 euro. Trước đó, EU đã quyết định đóng băng tài sản và thị thực nhập cảnh đối với toàn bộ 351 hạ nghị sĩ Nga, cùng hơn 190 nhân vật và 50 thực thể khác. Các nhân vật cao cấp bị cấm vận có Thủ tướng Mikhail Mishustin, Phó Chủ tịch Hội đồng an ninh liên bang Dmitry Medvedev, Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu... Ba ngân hàng Nga bị EU trừng phạt có VEB, Rossiya và Promsvyazbank. Ngoài ra, EU cũng cấm Mát-xcơ-va tiếp cận thị trường tài chính và dịch vụ của EU.

Tuy nhiên, biện pháp phong tỏa tài chính và cấm đi lại đối với các quan chức chính phủ và giới lập pháp Nga có lẽ không có tác động đáng kể. Bởi từ năm 2013, Nga đã cấm những đối tượng này mở tài khoản ngân hàng cũng như sở hữu cổ phiếu/chứng khoán, các hiện vật có giá trị như vàng bạc, ngoại tệ, tín dụng ở nước ngoài.

Ðáng chú ý, các biện pháp cấm vận của Mỹ và châu Âu không nhằm vào lĩnh vực dầu khí vốn là “xương sống” của nền kinh tế Nga, ngoại trừ đường ống khí đốt Dòng chảy phương Bắc 2 (Nord Stream 2) trị giá 11 tỉ USD vừa hoàn thành.

Mối lo ngại lớn nhất đối với nền kinh tế thế giới khi phương Tây trừng phạt Nga là giá dầu mỏ và khí đốt sẽ tiếp tục tăng cao. Nga là nước xuất khẩu dầu mỏ lớn thứ hai thế giới, với 5 triệu thùng/ngày, chiếm 12% giao dịch toàn cầu. Nga cung cấp 30-35% tổng lượng khí đốt tiêu thụ của EU nên bất kỳ sự gián đoạn nào của các đường ống khí đốt sẽ khiến khối kinh tế này lao đao.

Do giá nhiêu liệu tăng mạnh nên bất chấp đại dịch COVID-19 và các biện pháp cấm vận của phương Tây, GDP của Nga năm 2021 tăng 4,7% - mức cao nhất kể từ năm 2008 và đạt khoảng 1.700 tỉ USD, lớn thứ 5 tại châu Âu. Dự trữ ngoại hối của Nga đến đầu tháng 2 năm nay đạt giá trị 635 tỉ USD, chủ yếu là vàng và đồng euro. Trong khi đó, ngân sách của chính quyền liên bang Nga năm 2021 là 284 tỉ USD.

PHÚC NGUYÊN