Mỹ và Trung Quốc có thể “đều sai” khi nghĩ rằng họ sẽ đánh bại bên còn lại, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long hôm 3-8 cảnh báo và kêu gọi hai cường quốc tìm cách hợp tác hạ nhiệt căng thẳng để tránh một cuộc đối đầu nguy hiểm.

Ðây không phải lần đầu tiên Thủ tướng Lý tỏ ra quan ngại trước rủi ro hai nền kinh tế hàng đầu thế giới xung đột, dẫn tới việc những quốc gia nhỏ hơn như Singapore phải chọn bên. Theo quan điểm của ông Lý, Mỹ đến nay vẫn là cường quốc số 1 thế giới và vị thế của Washington chưa hề suy giảm như dự đoán của Trung Quốc. Ngược lại, Bắc Kinh với tầm ảnh hưởng hiện giờ sẽ không tụt lại hay biến mất như Liên Xô trước đây. Thậm chí, ông Lý nghi ngờ rằng liệu Mỹ có nhận ra “đối thủ đáng gờm” mà họ sẽ đối đầu nếu quyết coi Trung Quốc là “kẻ địch” hay không.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long. Ảnh: Getty Images

Tại cuộc họp trực tuyến Diễn đàn An ninh Aspen, Thủ tướng Singapore khẳng định một thực tế, đó là giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ không có bên nào hạ bệ được đối phương nhưng họ lại đang “nhầm lẫn” hoặc không muốn thừa nhận điều này. Hệ quả là quan điểm đôi bên ngày càng khác biệt và cạnh tranh trở nên gay gắt hơn. Trong hai năm qua, quan hệ Mỹ - Trung suy giảm nghiêm trọng xoay quanh bất đồng về thuế quan và thương mại, sự thống trị về công nghệ cũng như nguồn gốc đại dịch COVID-19. Hai bên cũng tranh cãi về các yêu sách của Bắc Kinh ở Biển Ðông, tình hình Hong Kong cùng vấn đề nhân quyền.

Theo ông Lý, Mỹ và Trung Quốc cần dung hòa quan điểm chính trị trong nước với lập trường quốc tế khi đồng minh, đối tác của cả hai đều mong muốn xây dựng và duy trì mối quan hệ sâu rộng với bên còn lại. Kể từ khi nhậm chức hồi tháng 1, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã xác định mục tiêu của Washington là tìm cách phát triển mối quan hệ mang tính “xây dựng tổng thể” với Bắc Kinh theo khuôn khổ cho phép các bên phát triển những lĩnh vực có lợi ích chung và hạn chế khía cạnh bất đồng. Nhưng với thái độ cứng rắn từ hai phía, lãnh đạo Singapore nói rằng chính quyền Tổng thống Biden không có nhiều lựa chọn ngay cả khi cách tiếp cận của Nhà Trắng hiện nay “đáng tin cậy và dễ dự đoán” hơn so với cựu Tổng thống Donald Trump. Về phần Trung Quốc, ông Lý dè dặt không kiến nghị nhiều nhưng lưu ý đường hướng chính trị của Bắc Kinh đã gây căng thẳng với những quốc gia khác, dù lớn hay nhỏ.

Dự báo tình hình sắp tới, ông Lý cho rằng xu hướng đối đầu hiện tại khó có thể đảo ngược khi cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung ngày càng trở nên phức tạp. Tuy vậy, khả năng xảy ra xung đột là không cao và cộng đồng quốc tế hy vọng hai cường quốc có thể ngăn mối quan hệ tiếp tục suy giảm bởi ai cũng hiểu đụng độ không đem lại lợi ích cho người trong cuộc cũng như phần còn lại của thế giới.

Bình luận của Thủ tướng Singapore được đưa ra giữa lúc chính quyền Tổng thống Biden đang tìm cách tăng cường sự hiện diện ở châu Á trước một Trung Quốc quyết đoán. Theo một quan chức hàng đầu của Nhà Trắng về châu Á, vị thế của Washington trong khu vực đã “tuột dốc” và mất dần ảnh hưởng vào tay Bắc Kinh.

Phó Tổng thống Mỹ sẽ bác bỏ yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông
Nhà Trắng cho hay Phó Tổng thống Kamala Harris sẽ bác bỏ yêu sách chủ quyền phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông khi công du Đông Nam Á vào hạ tuần tháng 8. Bên cạnh đó, bà cũng sẽ tập trung vào các vấn đề củng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ trong khu vực và mở rộng hợp tác về các vấn đề an ninh.
Đây sẽ là chuyến công du đầu tiên của Phó Tổng thống Harris đến Đông Nam Á kể từ khi nhậm chức, nhằm kêu gọi quốc tế đối phó với việc Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng trên toàn cầu.

MAI QUYÊN (Theo Bloomberg)