Trung Quốc đang phát triển hệ thống radar nhỏ gọn có thể trang bị trên tàu sân bay, cho phép hải quân nước này giám sát khu vực rộng lớn tương đương diện tích của Ấn Độ.

Hệ thống thuộc chương trình radar đường chân trời (OTH) do Viện Kỹ thuật Cáp Nhĩ Tân phát triển. Người phụ trách dự án, Giáo sư Liu Yongtan cho biết công nghệ theo dõi và giám sát truyền thống mà quân đội Trung Quốc sử dụng hiện chỉ kiểm soát khoảng 20% các vùng lãnh hải. “Với những cải tiến mới, chúng tôi có thể sớm phát hiện mối đe dọa từ tàu, máy bay và tên lửa đối phương trên toàn khu vực” - Giáo sư Liu khẳng định.

Thực chất, OTH trên mặt đất từng được Mỹ và Liên Xô cũ phát triển đầu tiên trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, cho phép theo dõi hàng ngàn km lãnh thổ bằng cách gửi sóng vô tuyến lên tầng điện ly và phản xạ trở lại mặt đất. Nhưng phần lớn các trạm radar này đã bị đình chỉ hoặc ngừng hoạt động do lỗ hổng kỹ thuật. Vấn đề nữa là OTH mặt đất đòi hỏi nguồn năng lượng khổng lồ, lắp cố định trên địa hình bằng phẳng và tầm nhìn rộng. Điều này khiến chúng dễ trở thành mục tiêu tấn công; vì vậy giới quân sự buộc phải chuyển sang các hệ thống cảnh báo sớm và giám sát trên không.

Theo một chuyên viên cao cấp trong đội ngũ của Giáo sư Liu, hệ thống OTH cải tiến ngược lại sẽ triển khai trên tàu biển. Điều kiện này đặt ra nhiều thách thức như điều chỉnh tần số radar, khử cực và định hướng sao cho phù hợp với khoảng cách mục tiêu và điều kiện tầng điện ly. Tàu tiếp nhận cũng phải sử dụng các kỹ thuật phức tạp để bù cho chuyển động trên biển. Nhưng một khi hoàn thiện, hệ thống radar mới sẽ giúp hải quân Trung Quốc tăng cường khả năng thu thập thông tin ở những khu vực quan trọng như Biển Đông, Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.

Thiết kế hệ thống radar nâng cấp của Trung Quốc đến nay vẫn được bảo mật. Thực tế, Trung Quốc không phải quốc gia duy nhất phát triển công nghệ này. Năm 2016, nhà thầu quốc phòng Mỹ Raytheon đã được cấp bằng sáng chế cho hệ thống tương tự. Thiết kế của Raytheon gồm một tàu truyền sóng và một số tàu tiếp nhận lắp đặt ăngten trên boong. Các sóng vô tuyến truyền lên bầu trời từ máy phát sẽ được thu bởi tàu tiếp nhận, tín hiệu sau đó truyền đến các tàu sân bay thông qua vệ tinh chuyển tiếp hoặc trên không. Theo Raytheon, hệ thống có tầm phát hiện hơn 1.000km và có thể bao quát khu vực có diện tích hơn 1 triệu hải lý vuông - tương đương 3,4 triệu km², nhỉnh hơn diện tích quốc gia lớn thứ bảy trên thế giới là Ấn Độ. Hiện tại, tầm radar của tàu khu trục hải quân Mỹ đạt khoảng 300km trong khi radar máy bay chỉ huy và cảnh báo sớm trên không Boeing E-3 Sentry là hơn 600km.

MAI QUYÊN