THẾ GIỚI > Toàn cảnh

Phương Tây lo ngại al-Qaeda trỗi dậy ở Yemen

Người biểu tình chống chính quyền Tổng thống Saleh ở Sanaa hôm 28-5. Ảnh: AP

Việc chính quyền Yemen để mất quyền kiểm soát thành phố Zinjibar, thủ phủ tỉnh Abyan hôm 29-5, vào tay lực lượng tình nghi thuộc mạng lưới al-Qaeda ở thành phố Zinjibar khiến phương Tây lo ngại các tổ chức khủng bố quốc tế có thể khai thác sự bất ổn hơn 4 tháng qua tại Yemen để kiểm soát nước này.

Zinjibar là thủ phủ của tỉnh Abyan, miền Nam Yemen. Theo các nguồn tin phương Tây, hơn 200 tay súng đã tấn công Zinjibar hôm 27-5. Người dân địa phương cho biết phần lớn quân đội chính phủ nhanh chóng rút khỏi thành phố. Mặc dù một nhóm binh sĩ nỗ lực chống trả, nhưng thành phố này dễ dàng thất thủ sau hai ngày giao chiến làm 16 người thiệt mạng. Lực lượng này sau đó đã loan báo khắp thành phố rằng “Zinjibar đã nằm trong tay của quân thánh chiến”.

Theo Nhật báo Phố Wall của Mỹ, chưa thể xác định được lực lượng này có quan hệ với al-Qaeda hay không, nhưng tỉnh Abyan có rất nhiều người “thiện cảm” với họ. Hãng tin Anh Reuters cũng cho biết các tay súng đánh chiếm Zinjibar được các bộ tộc địa phương ủng hộ. Tổ chức này tự gọi là Ansar al-Sharia (tức Những người ủng hộ luật Hồi giáo), không thuộc mạng lưới al- Qaeda, nhưng muốn thiết lập một vương quốc Hồi giáo chính thống ở miền Nam Yemen, giống như kiểu Taliban đã làm ở Afghanistan.

Các đối thủ của Tổng thống Yemen Ali Abdullah Saleh lập tức cáo buộc việc Zinjibar thất thủ là “mánh khóe” của ông Saleh nhằm chứng tỏ với các đồng minh còn đang do dự về việc phế truất ông rằng vì sao họ cần phải ủng hộ ông tiếp tục nắm quyền. Tổng thống Saleh đã và đang đối mặt với làn sóng biểu tình kêu gọi ông từ chức từ vài tháng qua, trong khi ông thường xuyên cảnh báo rằng lực lượng nổi dậy sẽ kiểm soát Yemen nếu ông ra đi. Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yemen Abdullah Ali Eliwa cáo buộc ông Saleh đã ra lệnh cho các lực lượng an ninh chuyển giao Zinjibar cho quân nổi dậy để “dọa người ta rằng nếu ông ra đi, Yemen sẽ trở thành một Somalie thứ hai”. Trong bài diễn văn tuần trước, Tổng thống Saleh từng cảnh báo Abyan sẽ rơi vào tay al-Qaeda nếu ông bị phế truất.

Các quan chức Mỹ báo động rằng nhánh al-Qaeda trên bán đảo A-rập (AQAP) đóng tại Yemen đã được tự do hơn từ khi bất ổn bắt đầu bùng phát ở nước này và một làn sóng các phần tử al-Qaeda khắp nơi trên thế giới đang đổ xô tới đây tham gia chiến đấu.

Sau 3 lần Mỹ và các nước A-rập láng giềng của Yemen làm trung gian đàm phán thỏa thuận hòa bình giữa chính quyền Saleh với phe đối lập đổ vỡ, cho tới nay không có dấu hiệu cho thấy có khả năng nối lại đàm phán. Giới cầm quyền Mỹ lo ngại AQAP sẽ tận dụng nội chiến ở Yemen để gia tăng các cuộc tấn công mới nhằm vào các lợi ích của Mỹ và đồng minh.

N. KIỆT
(Theo WSJ, NYT, Guardian)

Tình hình bất ổn đã lan tới miền Nam Yemen. Lực lượng an ninh đã xả súng vào người biểu tình tại thành phố Taiz hôm 29-5, làm ít nhất 6 người thiệt mạng và 120 người khác bị thương. Vụ việc xảy ra ở gần Quảng trường Tự do, nơi hàng ngàn người biểu tình chống chính phủ đã cắm trại từ tháng Giêng tới nay, đòi phế truất ông Saleh. Cảnh sát đã bắn cháy 2 lều ở quảng trường, trong khi người biểu tình ném bom xăng và đá vào cảnh sát. Còn tại Thủ đô Sanaa, 7 vụ nổ liên tiếp đã xảy ra đêm 29-5 tại quận Hasaba, nơi giao tranh suốt tuần qua giữa các lực lượng của ông Saleh với các tay súng bộ tộc Hashid làm 115 người chết.

Chia sẻ bài viết

BÌNH LUẬN