Các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) trong tuyên bố chung tại hội nghị thượng đỉnh hôm 21-3 kêu gọi một lệnh ngừng bắn nhân đạo khẩn cấp và thả tất cả con tin ở Dải Gaza trong bối cảnh Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (HĐBA LHQ) nhiều khả năng sẽ ủng hộ một bản nghị quyết do Mỹ bảo trợ nhằm yêu cầu đình chiến ngay lập tức.

Dải Gaza bị tàn phá nặng nề. Ảnh: AP

Đáng chú ý đây là lần đầu tiên lãnh đạo các nước EU đạt được đồng thuận chung về một lệnh ngừng bắn đối với Gaza sau nhiều cuộc họp do vấp phải sự phản đối nội bộ. 

Theo DPA, tuyên bố của EU kêu gọi “ngừng bắn nhân đạo ngay lập tức để hướng tới lệnh ngừng bắn bền vững”, qua đó một lần nữa lên án cuộc tấn công của Hamas nhằm vào Israel ngày 7-10 năm ngoái. Trên mạng xã hội X, trước đây là Twitter, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel cho rằng tuyên bố này “mạnh mẽ và thống nhất”. Trong khi đó, Thủ tướng Đức Olaf Scholz cũng nhất trí với lời kêu gọi dù từng kịch liệt phản đối một lệnh ngừng bắn được đưa ra trước đó do cho rằng Israel có quyền tự vệ trước các cuộc tấn công từ Hamas. Về phần mình, Thủ tướng Ireland Leo Varadkar cho biết: “Lẽ ra lời kêu gọi ngừng bắn này phải được đưa ra từ lâu”.

EU còn yêu cầu Israel không tiếp tục kế hoạch tấn công trên bộ nhằm vào thành phố Rafah, giáp biên giới Ai Cập, nơi 1,5 triệu người Palestine đang ẩn náu, bởi hành động này “sẽ làm xấu đi tình hình nhân đạo vốn đã thảm khốc và ngăn cản việc cung cấp các dịch vụ cơ bản và hỗ trợ nhân đạo cần thiết khẩn cấp”.

Các nhà lãnh đạo EU đưa ra tuyên bố chung cùng thời điểm Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres kêu gọi EU không nên áp dụng “tiêu chuẩn kép” liên quan tới 2 cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine và Gaza. Ông Guterres cho rằng các nhà lãnh đạo châu Âu nên thể hiện sự tôn trọng đối với luật pháp quốc tế ở Gaza tương tự như Ukraine, khi hàng trăm ngàn người Palestine phải đối mặt với tình trạng thiếu lương thực nghiêm trọng và nạn đói có thể xảy ra. Ông Guterres cho rằng các nhà lãnh đạo EU cần tiếp tục mạnh mẽ và đoàn kết trong việc tôn trọng các tiêu chuẩn được quy định trong Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế. “Nguyên tắc cơ bản của luật nhân đạo quốc tế là bảo vệ dân thường. Chúng ta phải tuân thủ các nguyên tắc ở Ukraine cũng như ở Gaza mà không có tiêu chuẩn kép” - ông Guterres nói với báo giới.

Phát biểu khi đang thực hiện chuyến công du Trung Đông, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cảnh báo việc Israel mở chiến dịch quân sự vào Rafah là một “sai lầm” và sẽ không góp phần đánh bại Hamas, đồng thời khẳng định Mỹ phản đối mọi hành động cưỡng bức di dời người Palestine ở Gaza hoặc tái chiếm đóng dải đất này. Theo nhà ngoại giao xứ cờ hoa, một “lệnh ngừng bắn ngay lập tức và bền vững” cùng với việc thả các con tin Israel do Hamas bắt giữ là điều cần thiết. “Một chiến dịch quân sự lớn ở Rafah sẽ là sai lầm và đó là điều chúng tôi không ủng hộ. Một cuộc tấn công lớn đồng nghĩa với việc nhiều thường dân sẽ thiệt mạng hơn và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Gaza” - ông Blinken nhấn mạnh trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Ai Cập Sameh Shoukry ở thủ đô Cairo. 

Ông Blinken cũng cho rằng thỏa thuận ngừng bắn mà Mỹ đang thúc đẩy sẽ là cách tốt nhất để cung cấp viện trợ nhân đạo cho Gaza bằng cả đường bộ, đường biển và đường không. Ngoại trưởng Blinken cho biết 100% dân số ở Gaza đang đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực ở mức độ nghiêm trọng. Ông nhấn mạnh trẻ em tử vong do suy dinh dưỡng là điều không thể chấp nhận được. Do vậy, cộng đồng quốc tế không thể và không cho phép điều đó tiếp tục xảy ra. 

Theo tờ Al Jazeera, Mỹ hôm 21-3 yêu cầu HĐBA LHQ ủng hộ bản nghị quyết do nước này bảo trợ nhằm kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức tại Gaza và một thỏa thuận con tin giữa Israel và Hamas. Người phát ngôn Phái đoàn thường trực Mỹ tại LHQ Nate Evans cho hay nghị quyết mới này là kết quả của “nhiều vòng tham vấn” với các nước thành viên HĐBA. Theo truyền thông Mỹ, Washington trong bản dự thảo cho rằng một lệnh ngừng bắn ngay lập tức trong vòng 6 tuần sẽ giúp bảo vệ dân thường và cho phép triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ nhân đạo hơn tại Dải Gaza, đồng thời bày tỏ quan ngại sâu sắc đối với an toàn tính mạng của hơn 130 con tin đang bị Hamas giam giữ.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)