Cách đây một năm, không ai có thể tưởng tượng ra được rằng Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ trở thành gương mặt quen thuộc của ngoại giao phương Tây ở Trung Đông. Tuy nhiên, điều đó nay đã trở thành hiện thực.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (phải) tiếp Thủ tướng Lebanon Saad Hariri tại Điện Élysée hồi tháng rồi. Ảnh: NYT

Quyết định hồi tuần rồi của Tổng thống Mỹ Donald Trump công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel cùng với những bài viết chống Hồi giáo trên trang cá nhân Twitter của ông, cũng như việc ông cắt giảm nhân sự Bộ Ngoại giao cho thấy sự rút lui về ngoại giao của Washington. Điều này đã tạo khoảng trống cho những ai muốn mở rộng sự hiện diện của mình trên vũ đài thế giới và ông Macron là một trong số đó. Nhà lãnh đạo xứ gà trống Gaulois đã nhanh chóng xác lập một vai trò rõ ràng hơn ở Trung Đông trong bối cảnh Anh và Đức bận lo xử lý các vấn đề chính trị trong nước. Theo tờ Thời báo New York, ông Macron đã gọi điện cho ông Trump 2 ngày trước khi nhà lãnh đạo xứ cờ hoa công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel để nói rằng Paris nhận thấy bước đi này của Washington là không ổn.

Hồi tháng rồi, Tổng thống Macron đã trực tiếp tham gia ổn định tình hình Lebanon khi Thủ tướng nước này Saad Hariri thông báo từ chức khi đang ở Saudi Arabia, đồng thời tham gia vào kế hoạch ngăn chặn dòng người di cư vùng cận Sahara trước khi họ có thể đến Libya. Hiện ông đang khẳng định vị trí của Pháp trong việc định hình chính sách hậu chiến ở Syria. Ngược lại, Mỹ dường như không mặn mà đối với chuyện hoạch định chính sách tại Syria, khiến Nga giữ vai trò lớn nhất trong vấn đề này. “Nếu như bây giờ là thời điểm của 5 năm trước thì Mỹ đã can dự ngoại giao để giải thoát cho ông Hariri khỏi sự kìm kẹp của Saudi Arabia” - Gilles Kepel, chuyên gia về Hồi giáo kiêm giáo sư ngành khoa học chính trị tại Pháp, nhận định. Các nhà ngoại giao kỳ cựu khác cũng có quan điểm tương tự.

Thời gian qua, Chính phủ Pháp đã không ngần ngại tham gia giải quyết các vấn đề chính trị ở Trung Đông. Trong khi đó, trọng tâm tại Trung Đông của ông Trump có vẻ chỉ là Israel, quốc gia duy nhất trong khu vực không có đa số dân theo Hồi giáo. Không những vậy, tại thế giới Hồi giáo, ông Trump chỉ tập trung vào việc tiêu diệt tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) và cô lập Iran, tránh tham gia vào các vấn đề chính trị mạo hiểm của khu vực.

Để củng cố vị thế ở Trung Đông, Tổng thống Macron đã quy tụ quanh mình một đội ngũ cực kỳ am hiểu về khu vực, trong đó có Ngoại trưởng Jean-Yves Le Drian – từng là Bộ trưởng Quốc phòng có quan hệ sâu rộng với quân đội nhiều nước A-rập, một cựu đại sứ tại Lebanon từng có thời gian làm việc ở Saudi Arabia và Iran, cùng nhiều nhà ngoại giao có nhiều kinh nghiệm làm việc tại Trung Đông.

Hiện Saudi Arabia, Qatar và Ai Cập là thị trường xuất khẩu vũ khí lần lượt lớn thứ nhì, thứ ba và thứ tư của Pháp. Trong chuyến thăm Qatar đầu tháng 12, Tổng thống Macron đã ký kết một thỏa thuận bán chiến đấu cơ trị giá 1,3 tỉ USD với nước này.

TRÍ VĂN