Tối 31-7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp áp đặt thuế quan mới đối với hàng hóa nhập khẩu từ nhiều quốc gia, với mức thuế dao động từ 10% đến 41% có hiệu lực từ ngày 7-8. Hãng tin CNBC nhận định sắc thuế đối ứng mới của ông Trump đang khơi lại căng thẳng thương mại toàn cầu sau những thỏa thuận quan trọng đạt được mới đây với một số đối tác.

Ông Trump có mặt tại Nhà Trắng chiều 31-7 trước khi Mỹ công bố sắc lệnh thuế trên quy mô toàn cầu.  Ảnh: Nytimes
 

Sắc thuế mang tính lịch sử

Mức thuế đối ứng mới của Mỹ nhằm vào hàng hóa nhập khẩu từ 68 quốc gia và một vùng lãnh thổ. Thuế mới hầu hết bằng hoặc thấp hơn lần công bố ngày 2-4. Cụ thể, Syria bị đánh thuế tới 41% và các nước chịu mức thuế thấp nhất 10% là Úc, Brazil, Anh và quần đảo Falkland. Lào và Myanmar 40%; Thụy Sĩ 39%; Canada, Iraq và Serbia 35%; 4 nước chịu mức thuế 30% gồm Nam Phi, Algeria, Bosnia-Herzegovina và Libya; 5 nước chịu mức thuế 25% gồm Kazakhstan, Moldova, Ấn Ðộ, Brunei và Tunisia; có 3 quốc gia và một vùng lãnh thổ chịu mức thuế 20% gồm Bangladesh, Sri Lanka, Việt Nam và Ðài Loan. Ðài CNN cho rằng đây là sắc thuế mới trên quy mô toàn cầu mang tính lịch sử của Mỹ.

Ðặc biệt, hàng hóa của Canada bị tăng thuế từ 25% lên 35%. Giải thích về quyết định tăng thuế, Nhà Trắng cho rằng Canada “đã không hợp tác trong việc ngăn chặn làn sóng fentanyl đang tràn vào Mỹ” và trách Ottawa tung đòn thuế quan trả đũa. Nhưng Tổng thống Trump lại ám chỉ một lý do khác. “Canada vừa tuyên bố ủng hộ Palestine trở thành một quốc gia độc lập. Ðiều đó sẽ khiến chúng ta rất khó đạt được thỏa thuận thương mại với họ”, nhà lãnh đạo Mỹ viết trên mạng xã hội Truth Social.

Hôm 29-7, tiếp bước Pháp và Anh, Canada đã tuyên bố kế hoạch công nhận Nhà nước Palestine tại cuộc họp của Liên Hiệp Quốc vào tháng tới.

Vẫn còn cơ hội đàm phán?

Trong phản ứng về thuế quan mới của chính quyền Trump, Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết Ottawa “thất vọng” trước mức thuế mới mà Mỹ áp lên hàng hóa của nước này. Trên mạng xã hội, Thủ hiến tỉnh Ontario Doug Ford đã kêu gọi Chính phủ Canada đáp trả bằng cách áp dụng mức thuế 50% đối với thép và nhôm nhập khẩu từ Mỹ.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick lưu ý rằng ông Trump có thể xem xét lại thuế quan nếu nhà lãnh đạo Canada “bắt đầu dùng đến sự mê hoặc và ngừng trả đũa”. Theo hãng tin Reuters, Thủ tướng Carney phải phối hợp phản ứng của ông với phản ứng của 10 tỉnh, trong đó một số tỉnh muốn thể hiện quan điểm cứng rắn và những tỉnh khác chuộng cách tiếp cận mềm mỏng hơn.

Canada là đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ sau Mexico và là nước mua hàng nhiều nhất của Mỹ. Năm ngoái, Ottawa đã nhập khẩu gần 350 tỉ USD hàng hóa từ Washington và xuất khẩu hơn 412 tỉ USD hàng hóa sang quốc gia láng giềng phía Nam. Canada cũng là nhà cung cấp thép và nhôm hàng đầu của Mỹ.

Trái với Canada, Mexico được gia hạn 90 ngày trước khi áp mức thuế 30% đối với nhiều mặt hàng để có thêm thời gian đàm phán thỏa thuận thương mại toàn diện hơn.

Ngoài các nước với nhiều mức thuế khác nhau kể trên, 39 nước chịu mức thuế 15% của Mỹ gồm Afghanistan, Angola, Bolivia, Botswana, Cameroon, Chad, Costa Rica, Côte d’Ivoire, CHDC Congo, Ecuador, Guinea Xích đạo, Fiji, Ghana, Guyana, Hàn Quốc, Iceland, Israel, Jordan, Lesotho, Liechtenstein, Madagascar, Malawi, Mauritius, Mozambique, Namibia, Nauru, New Zealand, Nigeria, Bắc Macedonia, Na Uy, Papua New Guinea, Trinidad-Tobago, Thổ Nhĩ Kỳ, Uganda, Vanuatu, Venezuela, Zambia, Zimbabwe và Nhật Bản.

HẠNH NGUYÊN (Tổng hợp)