Những ngày vừa qua, khi ngọn gió chướng điểm lạnh mấy nhánh gòn trước cổng Ðoàn cải lương Hương Tràm, cũng là lúc báo hiệu một cánh chim nghệ thuật đã ngừng bay. NSƯT Minh Sang vừa ra đi sau thời gian lâm trọng bệnh, trả lại vinh hoa lẫn đoạn trường của một kiếp tằm suốt đời bền bỉ nhả tơ. Ông đã đi xa nhưng nụ cười hào sảng và những vai diễn “vàng” vẫn còn đó trong lòng người ở lại. Từng trang đời, trang nghề của ông được các thế hệ đồng nghiệp tình tự giở lại với tất cả sự nâng niu, kính trọng...

NSƯT Minh Sang vai Bảy Thép (bìa trái) diễn cùng NSƯT Minh Hoàng và nghệ sĩ Thanh Thảo trong trích đoạn “Giọt máu oan cừu” của soạn giả Trọng Nguyễn. Ảnh: Minh Hoàng Phúc

“Anh đã sống một cuộc đời thật đẹp...”

Nghệ sĩ Mộng Tuyền - minh tinh màn bạc một thời của Sài Gòn, bày tỏ: “Anh Sang là một nghệ sĩ vô cùng dễ thương từ đạo đức nghề nghiệp cho tới lối sống. Luôn hòa nhã, gần gũi với anh em đồng nghiệp, kính người đi trước, thương người đi sau, bởi vậy dù sau này anh chủ yếu hoạt động nghệ thuật tại đoàn tỉnh nhưng lúc nào nhắc tới Minh Sang là hầu như tất cả văn nghệ sĩ cũng dành một tình cảm rất đặc biệt. Miễn có dịp về Cà Mau là chắc chắn không thể quên được anh...”.

Mặc dù dịch bệnh diễn biến phức tạp, nhưng trong số rất nhiều những tràng hoa, lời chia buồn gửi về, có nhiều cây đa cây đề lĩnh vực sân khấu như: NSND Bạch Tuyết, NSND Lệ Thủy, NSND Minh Vương, NSND Thanh Tuấn... Tất cả những nghệ sĩ thế hệ vàng của cải lương đều hướng về ông bằng sự thương tiếc chân thành. Qua điện thoại, nghệ sĩ tài danh Bảo Anh cứ mãi luyến tiếc khi không thể về kịp lúc để tiễn biệt người anh lớn trong nghề mà ông luôn trân quý.

Nghệ sĩ Hồng Hạnh, người từng đóng vai bà Diệp trong phim “Miền đất phúc” (NSƯT Minh Sang đóng vai ông Diệp) ngậm ngùi rằng, ông Diệp đã vĩnh viễn đi xa, đã thực sự về với “Miền đất phúc”. Hơn 15 năm, bộ phim này đã thành miền kỷ niệm của bao thế hệ khán giả qua màn ảnh nhỏ, với lối diễn chân thật, vai diễn ông Diệp chất phác, hào sảng làm nên dấu ấn đẹp trong hành trang 14 bộ phim mà NSƯT Minh Sang từng tham gia. “Ðược đóng phim chung với anh là điều vinh dự và hãnh diện lớn trong cuộc đời tôi. Anh luôn hết lòng nâng đỡ, quan tâm tới thế hệ đàn em từ chuyện nghề cho tới chuyện đời. Ði tới đâu miễn nghe khán giả nhắc đến bà Diệp là anh lại gọi điện thoại nói ngay để tôi mừng. Anh đi đột ngột quá, mai mốt này sẽ không còn những cuộc gọi đầy ắp nghĩa tình như thế nữa rồi...”, nghệ sĩ Hồng Hạnh nghẹn ngào.

“Nhắc tới Hương Tràm là phải nhắc NSƯT Minh Sang...”

NSƯT Lịch Sử, Phó trưởng Ðoàn Cải lương Hương Tràm tâm sự, đối với nghệ sĩ Minh Sang, Hương Tràm chính là mái nhà thiêng liêng nhất, gắn bó và yêu thương nhất. Tại đây, ngoài dấu son nghệ thuật  được lưu lại thật đẹp, còn có tình đồng đội, đồng nghiệp đã gắn bó qua các thời kỳ luôn khắc sâu trong tim ông.

Suốt quá trình dài cống hiến tại đây, mặc dù rất nhiều lần NSƯT Minh Sang được đề đạt nắm giữ những vị trí quan trọng trong ban lãnh đạo đoàn nhưng hầu như ông luôn nhẹ nhàng từ chối. Chỉ nép mình sau những hào quang, khiêm tốn nhận vị trí chủ tịch hội đồng chuyên môn, với mục đích duy nhất là được làm nghề và thăng hoa với nghề. Dốc hết tâm tài có được để góp phần nâng tầm chuyên môn, hình thức nghệ thuật, điểm thêm vẻ đẹp thánh đường sân khấu. Với vai trò Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật, ông thuộc mẫu “rất khó và rất chuẩn mực”: Phát hiện ai có năng khiếu sẽ tạo điều kiện truyền nghề hết mình, cố kiếm tìm và dày công ươm những mầm xanh cho sân khấu, nhưng; ai ỷ lại, hời hợt ông sẽ nghiêm túc dạy khuyên, thậm chí loại khỏi “thánh đường” sân khấu.

Là cây đa cây đề của nghệ thuật cải lương, là bậc thầy của Ðoàn Cải lương Hương Tràm là vậy, nhưng khi bước xuống sân khấu, NSƯT Minh Sang lại trở thành người cha, người chú đầy gần gũi, bao dung của bao thế hệ nghệ sĩ đi sau. Với lối truyền đạt rất thực tế, chân thật đã giúp cho nhiều diễn viên trẻ dễ dàng lĩnh hội; ông đốt đuốc thời gian truyền nghề bằng kinh nghiệm của chính bản thân, bằng cái tâm với thế hệ trẻ và với hy vọng về một tương lai đẹp của cải lương. Mặc dù đã về hưu 17 năm nhưng những hoạt động của Ðoàn Cải lương Hương Tràm vẫn luôn là hơi thở của ông, ánh mắt dõi theo và đóng góp, dìu dắt cho những bước chân nối tiếp, dù là một diễn viên mới vào nghề hay lãnh đạo đoàn thì cái tình cũng trải như nhau. Cứ thế cần mẫn, ông trở thành trụ cột ra sức gìn giữ những giềng mối vững chắc của đoàn cải lương nơi miền đất cuối trời. Ðể rồi khi nhắc đến ông người ta sẽ nghĩ ngay đến Ðoàn Cải lương Hương Tràm và ngược lại, khi nhắc đến Ðoàn Cải lương Hương Tràm sẽ không thể thiếu NSƯT Minh Sang.

“Thuở sinh thời, chú luôn tâm đắc rằng: Không có nơi nào bằng Ðoàn Cải lương Hương Tràm, không có ở đâu tình anh em đồng nghiệp lại giống hệt tay chân như ở đây... Bởi vậy khoảnh khắc cuối cùng, chú chỉ mong được quàn ở khuôn viên đoàn, bên chân Tổ nghiệp, được nằm bên cạnh sân khấu đã là máu thịt này...”, NSƯT Lịch Sử chia sẻ.

Lời trối đã thành, ông đã thực sự được về mái nhà Hương Tràm, bên vòng tay của người vợ trọn lòng tào khang, của 5 người con yêu thương hết mực cũng như đông đảo đồng nghiệp, bạn bè, thân hữu. Cây gòn trước cổng đoàn cũng buồn, mấy mươi năm cùng đồng hành, cùng chứng kiến những thăng trầm của đời nghệ sĩ, làm sao phai được bước chân của NSƯT Minh Sang với vai Bảy Thép trong “Giọt máu oan cừu” hay vai ông Diệp trong “Miền đất phúc” cho được... Mấy mươi năm, nơi này là chốn đi về của NSƯT Minh Sang.

Buổi sáng tiễn ông đi, ai đó thầm thì với nhau rằng: “Miền đất phúc, từ nay ông Diệp sẽ về...”.l