Mấy ngày qua, giá lúa gạo đột ngột giảm mạnh đã làm nhiều nông dân ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) không khỏi lo lắng khi nông dân đang bước vào thu hoạch lúa vụ 3 (thu đông). Theo giới kinh doanh, giá lúa gạo giảm do thời tiết mưa nhiều trong những ngày gần đây, cộng với nguồn cung lúa hàng hóa tăng. Tháng 8-2009, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đã chỉ đạo các thành viên mua 400.000 tấn gạo để tạm trữ nhằm bình ổn giá lúa gạo trong nước và đảm bảo cho nông dân có lợi nhuận. Song, đến nay nhiều doanh nghiệp (DN) đã mua gần đủ số gạo theo chỉ tiêu được giao nên hiện “ăn hàng” rất hạn chế. Mặt khác, hiện một số DN (nhất là các DN tư nhân ở bên ngoài) đã tạm thời ngừng thu mua gạo, điều này tạo thêm áp lực lớn cho nhà nông trước mùa vụ mới.

Thu mua gạo nguyên liệu xuất khẩu tại một doanh nghiệp ở TP Cần Thơ.

Ông Nguyễn Thành Phương ở huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang, một thương lái bán gạo nguyên liệu xuất khẩu cho các DN ở TP Cần Thơ, cho biết: “Nguồn cung lúa gạo hàng hóa trên thị trường đang nhiều, trong khi có DN mua gạo, DN tạm thời ngừng mua. Những DN đang mua gạo thì số lượng cũng rất hạn chế và kén chọn chất lượng. Hiện các loại gạo cấp thấp 25% tấm, gạo bị đục, bị gãy... rất khó bán cho DN, nhiều DN chỉ ưu tiên mua gạo 5% tấm”. Theo ông Phương, việc hạn chế mua vào của DN còn do lo ngại gạo để lâu sẽ bị vàng và đổi màu, nên nhiều tiểu thương cũng ngại khi mua lúa vụ hè thu của nông dân. Còn anh Chu Văn Trường, ở xã Vị Bình, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang, cho biết: “Tôi đi mua lúa về xay gạo bán cho các DN, gia đình tôi cũng đồng thời có sản xuất lúa. Hiện đang vào thu hoạch lúa vụ 3 nhưng giá lúa tươi tại ruộng chỉ còn 2.400 đồng mà rất khó bán. Một vài tuần tới đây khi bước vào thu hoạch rộ, không biết giá sẽ thế nào nữa!”...

Thời gian qua, dư luận cho rằng nhiều nông dân không bán lúa được với mức giá sàn 3.800 đồng/kg là do không bán được trực tiếp cho DN mà phải qua trung gian của thương lái. Trên thực tế, thời gian qua đa số DN xuất khẩu gạo cũng chỉ mua gạo lức nguyên liệu về lau bóng rồi xuất khẩu và chưa có mua lúa. Vì vậy, để các DN xuất khẩu gạo có thể trực tiếp mua lúa của nông dân có lẽ cần có thêm nhiều thời gian, bởi DN phải đầu tư thêm kho chứa lúa và máy móc... Nhiều ý kiến cho rằng, trong điều kiện trước mắt để nông dân có thể bán lúa được với mức giá 3.800 đồng/kg, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ cho nông dân bằng cách tiếp tục đẩy mạnh thu mua gạo và lúa để tạm trữ, không nên dừng lại ở việc chỉ dự trữ gạo, ở mức 400.000 tấn gạo và dù mới đây tăng thêm 500.000 tấn gạo nữa.

Bài, ảnh: Khánh Trung