Binh sĩ Sri Lanka gần khu vực Đèo Voi. Ảnh: AFP

Hãng tin AP (Mỹ) ngày 15-1 cho biết quân chính phủ Sri Lanka đã chiếm được khu vực cuối cùng do các phần tử nổi dậy Những con hổ giải phóng Tamil (LTTE) kiểm soát ở miền Bắc. Sau 9 năm tiến hành chiến dịch tiêu diệt LTTE, đây được xem là thắng lợi chiến lược của chính phủ Sri Lanka với việc khôi phục quyền kiểm soát hầu như toàn bộ lãnh thổ.

Thiếu tướng Udaya Nanayakkara, người phát ngôn quân đội Sri Lanka, cho biết toàn bộ bán đảo Jaffna, trung tâm văn hóa của người Tamil thiểu số, được coi là lãnh địa của phong trào LTTE, đã thuộc về chính quyền khi quân đội chiếm được làng Chundikkulam hôm 14-1. Đây là một phần vành đai phòng thủ phía Bắc của LTTE. Hiện chiến sự chỉ còn diễn ra ở thị trấn duyên hải Mullaittivu, thành lũy cuối cùng của LTTE. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng cuộc chiến sẽ nhanh chóng kết thúc.

Thắng lợi trên là kết quả của kế hoạch chấm dứt nội chiến trong vòng một năm rưỡi của Tổng thống Mahinda Rajapakse, sau khi chính phủ bác bỏ khả năng thương lượng thỏa thuận ngừng bắn với LTTE đầu năm 2008. Do diễn biến trên chiến trường nghiêng về quân đội, nên Tổng thống Rajapakse quyết định kết thúc nội chiến sớm hơn dự định.

LTTE là lực lượng có bộ máy tổ chức rất qui củ, có trang bị xe tăng và nhiều loại vũ khí hiện đại. Lực lượng trên biển có tàu chiến và tàu ngầm với tên gọi là hổ biển. Không quân được gọi là hổ trên không. Đội hắc hổ và nữ hắc hổ chuyên thực hiện các vụ tấn công tự sát, thực thi nhiều nhiệm vụ đặc biệt. LTTE còn lập tổ chức chính quyền, quản lý hoạt động dân sự, thủ lĩnh nhóm quân là người đứng đầu khu vực hành chính. LTTE có đài phát thanh, cơ quan tư pháp, thanh tra, ngân hàng, hải quan...

Nội chiến bắt nguồn từ việc LTTE đấu tranh vũ trang đòi độc lập cho bộ tộc Tamil ở phía Đông và Bắc Sri Lanka từ năm 1983. Người Tamil cho rằng chính phủ phân biệt chủng tộc, ưu ái người Sinhala chiếm đa số, kể từ khi họ nắm quyền Sri Lanka sau ngày độc lập khỏi Anh năm 1948. Giai đoạn năm 1986-1988, quân đội Sri Lanka tấn công khu vực Jaffna làm nhiều người chết. Để tránh thương vong cho dân thường, sau đó Ấn Độ và Sri Lanka ký Hiệp định hòa bình, cho phép Ấn Độ triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình đến Sri Lanka, giải giáp các nhóm vũ trang người Tamil. Thế nhưng, LTTE không được tham gia đàm phán đã chống lại Hiệp định này và tiến hành hoạt động quân sự, xây dựng căn cứ.

Đến năm 1998, LTTE đánh chiếm Đèo Voi (cửa ngõ vào các căn cứ ở phía Bắc), chiếm khu vực phía Đông. Cuộc nội chiến ở Sri Lanka bước vào thời kỳ đẫm máu với số người chết tăng thêm hằng ngày. Trong 25 năm qua, nội chiến ở quốc gia Nam Á này làm hơn 70.000 người chết, khoảng 700.000 người đi tị nạn và 170.000 người mất nhà cửa.

Với chính phủ Sri Lanka, thắng lợi trên là thành công về mặt quân sự, vì từ trước tới nay Colombo chủ trương rằng nếu LTTE không giải giáp, họ sẽ đánh bại LTTE bằng quân sự và giành lại bán đảo Jaffna. Tuy nhiên, xung đột có thể tái diễn vì vấn đề cốt lõi là mâu thuẫn sắc tộc không thể kết thúc chỉ bằng thắng lợi quân sự. Nói cách khác, gốc rễ của cuộc nội chiến ở Sri Lanka chỉ có thể được giải quyết bằng con đường hòa giải dân tộc.

N.MINH
(Theo AP, Guardian, Reuters)