Trích dẫn 3 nguồn tin quốc phòng, Hãng tin CNN tiết lộ Mỹ đã đạt thỏa thuận kéo dài sự hiện diện quân sự tại Căn cứ Không quân Al Udeid, Qatar thêm 10 năm. Hiện Lầu Năm Góc chưa công khai thỏa thuận, nhưng thông tin này cho thấy sự phụ thuộc của Washington vào quốc gia vùng Vịnh nhỏ bé.

Máy bay ném bom chiến lược B-52 tại Căn cứ Không quân Al Udeid. Ảnh: U.S. Air Force

Nằm trong sa mạc cách thủ đô Doha tầm 30km về phía Tây Nam, Al Udeid là căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ ở Trung Ðông và duy nhất ở khu vực cho phép Lầu Năm Góc triển khai các phi đội máy bay ném bom. Với hơn 10.000 binh sĩ đồn trú, Al Udeid còn là nơi đặt trụ sở của nhiều bộ chỉ huy tác chiến Mỹ, bao gồm Bộ Tư lệnh Trung tâm ở Trung Á và Trung Ðông (USCentcom) sau khi cơ quan này chuyển lực lượng và tài sản khỏi Căn cứ Không quân Prince Sultan ở Saudi Arabia từ năm 2003. Giai đoạn sau đó, Al Udeid đóng vai trò then chốt trong các nỗ lực quân sự của Mỹ ở Trung Ðông, đặc biệt là những chiến dịch không kích của Lầu Năm Góc chống lại Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Syria và Iraq. Trong cuộc rút quân hỗn loạn của Mỹ khỏi Afghanistan năm 2021, hàng ngàn người đã bay từ Kabul đến Al Udeid. Lúc cao điểm, số người di tản tạm trú tại căn cứ này lên tới hơn 17.500 người.

Kể từ năm 2003, quân đội Mỹ ước tính chi khoảng 450 triệu USD để mở rộng Al Udeid từ một sân bay viễn chinh thành cơ sở kiên cố. Trong khi đó, Qatar chi tới 8 tỉ USD để hỗ trợ các hoạt động của Mỹ tại đây. Tháng 12-2023, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin trong chuyến thăm căn cứ nói trên không đề cập việc gia hạn thỏa thuận nhưng đã gởi lời cảm ơn đến Chính phủ Qatar vì đã tăng chi tiêu cho Al Udeid. Theo Bộ trưởng Austin, hai nước sẽ tiếp tục củng cố quan hệ quốc phòng song phương thông qua cam kết của Doha đóng góp các nguồn lực đáng kể nhằm tăng cường năng lực tại Căn cứ Al Udeid. Trước đó, Doha với vai trò đối tác chiến lược đã cam kết chi thêm hàng tỉ USD nâng cấp cơ sở vật chất cho sĩ quan Mỹ, mở rộng hàng loạt cơ sở hạ tầng khác cùng những cải tiến về hoạt động. Ðây được coi là sự “đầu tư chiến lược” trong 20 năm qua, giúp Qatar thắt chặt quan hệ với Washington trong cuộc chiến chống khủng bố ở Trung Ðông và đem lại đảm bảo an ninh cho Doha trước các cường quốc láng giềng.

Thông tin mở rộng Al-Udeid được đưa ra trong thời điểm Mỹ tăng cường sự hiện diện ở khu vực nhằm đối phó các mối đe dọa leo thang từ những nhóm chiến binh được Iran hậu thuẫn ở Iraq, Syria và Yemen. Nó cũng diễn ra vào lúc chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden tăng cường làm việc với Qatar về việc viện trợ cho Dải Gaza, cũng như đảm bảo giải thoát các con tin bị nhóm Hồi giáo Palestine Hamas bắt giữ trong cuộc tấn công Israel vào tháng 10 năm ngoái. Trước đó, quốc gia vùng Vịnh này từng đóng vai trò quan trọng trong tiến trình đàm phán giữa Mỹ với Taliban, sau đó là vai trò trung gian trong các thỏa thuận trao đổi tù nhân giữa Mỹ với Venezuela và Iran vào cuối năm 2023.

MAI QUYÊN (Theo CNN)