Xu hướng sàng lọc phôi thai giúp em bé sinh ra có chỉ số thông minh (IQ) cao và nhiều đặc điểm nổi trội khác đang bắt đầu phổ biến trong giới thượng lưu, làm dấy lên câu hỏi về ý nghĩa của thuyết ưu sinh cũng như mối lo ngại đạo đức.

Việc sàng lọc phôi thai để dự đoán IQ cao hơn và các đặc điểm di truyền khác đang dấy lên tranh cãi về đạo đức. Ảnh: Getty Images

Dựa trên các bản ghi video do nhóm vận động chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và chủ nghĩa phát xít Hope Not Hate thực hiện, Ðài Fox News và tờ Guardian xác định công ty khởi nghiệp trụ sở tại Mỹ Heliospect Genomics đang cung cấp cho các gia đình giàu có tùy chọn xét nghiệm chỉ số IQ cùng nhiều đặc điểm di truyền có lợi khác cho phôi thai bao gồm giới tính, chiều cao, nguy cơ bị béo phì và mắc bệnh tâm thần.

“Mọi người có thể có tất cả những đứa con mà họ muốn, những đứa trẻ về cơ bản thông minh và khỏe mạnh hơn” - Giám đốc điều hành (CEO) Michael Christensen cho biết. Trong tầm nhìn đầy tham vọng về cách công nghệ chọn phôi phát triển, ông Christensen còn gợi ý rằng trứng nuôi trong phòng thí nghiệm sẽ cho phép các cặp đôi tạo ra phôi thai ở quy mô công nghiệp, từ đó có thể dễ dàng lựa chọn những phôi thai ưu tú.

Hiện Heliospect Genomics vẫn ở “chế độ ẩn” và tiếp tục phát triển các dịch vụ trước khi ra mắt công chúng theo kế hoạch. Tuy nhiên, Guardian tiết lộ công ty đã làm việc với hơn chục cặp vợ chồng thụ nhiều phôi thai thông qua phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), cho phép họ chọn phôi có nhiều đặc điểm mong muốn nhất. Việc thử nghiệm được thực hiện bằng cách lấy mẫu ADN và so sánh các mẫu. Trong trường hợp này, kết quả ADN có được dựa trên việc lấy tế bào chiết xuất từ phôi thai và Heliospect Genomics sẽ chạy thuật toán phân tích dữ liệu di truyền do cha mẹ cung cấp để dự đoán đặc điểm cụ thể của từng phôi thai.

Với mức phí lên tới 50.000 USD, Heliospect Genomics cung cấp cho các cặp đôi dịch vụ xét nghiệm 100 phôi thai. Dựa vào các kỹ thuật lựa chọn gien thử nghiệm, công ty khẳng định có thể giúp các cặp đôi đang thực hiện thủ thuật IVF chọn ra những “siêu em bé” có chỉ số IQ cao hơn từ 6 điểm so với trẻ được thụ thai tự nhiên.

Các nhà quản lý Heliospect khẳng định công ty hoạt động trong phạm vi luật và quy định hiện hành. Hồ sơ cho thấy Heliospect đã truy cập được vào dữ liệu của kho lưu trữ di truyền UK Biobank vào tháng 6-2023. UK Biobank sau xem xét nói rằng việc công ty Mỹ sử dụng dữ liệu của họ dường như phù hợp với các điều kiện truy cập.

Bất chấp điều đó, Phó Giám đốc Katie Hasson của Trung tâm Di truyền học và Xã hội tại California cảnh báo công nghệ chọn phôi có thể giúp phổ biến những suy nghĩ cho rằng bất bình đẳng xuất phát từ sinh học chứ không phải nguyên nhân xã hội. Các chuyên gia di truyền cũng đồng ý triển vọng lựa chọn phôi thai là đáng ngờ về mặt đạo đức vì nó có thể bình thường hóa ý tưởng “cao cấp” và “thấp kém” về di truyền học. Hợp tác với Guardian để phân tích sâu hơn, nhóm Hope Not Hate cho biết công nghệ lựa chọn có thể định hình các đặc điểm của con người và thúc đẩy cái gọi là chủ nghĩa phân biệt chủng tộc khoa học; hoặc niềm tin gây tranh cãi rằng các chủng tộc người có các mức độ phát triển thể chất, trí tuệ và đạo đức khác nhau xác định bởi di truyền học.