Cao tốc trên cầu cạn có thể áp dụng cho Đồng bằng sông Cửu Long - nơi có nhiều đồng lũ, cao trình thấp, nền đất yếu và đang thiếu cát san nền trầm trọng.

Quỹ thời gian của năm 2025 vơi dần, 2 cao tốc ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), gồm đoạn Cần Thơ - Cà Mau và Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng bị chậm nhiều so với tiến độ và đáng lo hơn cả là không có nguồn cát san lấp.

Tại cuộc họp tổ Quốc hội ngày 12/2, Thủ tướng đã nhấn mạnh "thời gian, trí tuệ cần được quý trọng… Nắm chắc luật pháp, quy luật tự nhiên, tiết kiệm thời gian, phát huy trí tuệ là 3 vấn đề mang tính quyết định thành công". Trong tình hình đó, không còn thời gian và lý do để trì hoãn làm cao tốc trên cầu cạn ở ĐBSCL.

Tôi đã nghĩ đến lời mời của ông Nguyễn Hữu Đường, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Hòa Bình (Công ty Hòa Bình) gửi đến Thủ tướng ngày 13/12/2024, mời tham quan các công trình trên cầu cạn mà công ty đã thực hiện và để công ty được báo cáo về thiết kế, biện pháp thi công để hoàn thành 1.200km đường cao tốc còn lại trong năm 2025, giá trị suất vốn đầu tư không tăng thêm.

Một đoạn cao tốc cầu cạn 2 tầng được Công ty Hòa Bình xây dựng tại khu phi thuế quan Xuân Cầu - Lạch Huyện đã được thử tải thành công. Ảnh: N.Q/Tuổi trẻ.

Quyết định ra Hà Nội, tôi tìm hiểu tường tận, xem tận mắt các công trình trên cầu cạn mà Công ty Hòa Bình đã thực hiện, các ưu nhược điểm và khả năng áp dụng cho 2 cao tốc ở ĐBSCL.

Chiều ngày 23/2, tôi đã được công ty giới thiệu về cao tốc trên cầu cạn mà công ty này đã thực hiện, quá trình công ty làm việc với Viện Kỹ thuật Giao thông vận tải.

Đồng thời, tôi cũng được tiếp cận nội dung thư của Tổng hội Xây dựng Việt Nam gửi Tổng Bí Thư Tô Lâm về việc áp dụng khoa học công nghệ trong thi công hạ tầng giao thông. Trong đó, đã đánh giá công nghệ thi công cầu bản rỗng bê tông cường độ cao trên cọc PRC cho đường cao tốc do Công ty Hòa Bình tự bỏ vốn để nghiên cứu thực hiện.

Sáng ngày 24/2, tôi đã được ông Nguyễn Hữu Đường đưa về hiện trường tại Xuân Cầu, Lạch Huyện (Hải Phòng) để khảo sát thực tế. Cùng đi có KS Phan Khắc Long, Chủ tịch HĐQT Công ty PHAN VŨ, đơn vị cung cấp các cọc ly tâm PRC và chuyên gia, TS Trần Bá Việt.

Cao tốc trên cầu cạn có nhiều ưu điểm

Tôi dành thời gian xem xét sản phẩm và các điểm mới về mặt công nghệ trên hiện trường và đặc biệt tìm hiểu về tính khả thi, sự bền vững của công trình trên nền đất yếu và rất yếu.

Sản phẩm không phải là một mô hình thu nhỏ mà là một nguyên mẫu, kích thước thật, dài khoảng 500m, gồm 65 nhịp 7,75m, xây dựng 2 tầng với công nghệ thi công cầu bản rỗng bê tông cường độ cao trên cọc PRC và cả 2 tầng đều có thể sử dụng làm đường cao tốc.

Nguyên mẫu đã được Trung tâm Khoa học công nghệ và Tư vấn đầu tư, Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng và Công ty CP BKG tiến hành thử tải, kiểm định, đánh giá khả năng chịu lực của kết cấu cần cạn từ tháng 2-6/2024. Kết quả kiểm định cầu cạn cho thấy kết cấu hoàn toàn đáp ứng các yêu cầu của thiết kế.

Tính toán suất vốn đầu tư đã được Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn kiểm soát chi phí đầu tư xây dựng, Viện Kinh tế xây dựng thuộc Bộ Xây dựng thực hiện. Chi phí đầu tư xây dựng cầu cạn đường cao tốc là từ 12-13,7 triệu đồng/m2.

Tầng 1 tại hiện trường cách mặt đất không cao nhưng hoàn toàn có thể xây trên cọc cao hơn, từ 3-10m, cao hơn nền đất dắp của cao tốc xây trên mặt đất.

Trên nền đất yếu, các cọc PRC sẽ nối dài đến độ sâu cần thiết và đường kính của cọc là sự lựa chọn tối ưu hóa về sức chịu tải, điều kiện địa chất và chi phí.

Các ưu điểm của công nghệ thi công cầu bản rỗng bê tông cường độ cao trên cọc PRC cho đường cao tốc của Công ty Hòa Bình (sau đây gọi tắt là cao tốc trên cầu cạn HB) đã được nêu đầy đủ trong thư của Tổng hội Xây dựng Việt Nam số 19/CV-THXDVN.

Tôi cho rằng, cao tốc trên cầu cạn HB có thể áp dụng cho ĐBSCL nơi có nhiều đồng lũ, cao trình thấp, nền đất yếu và đang thiếu cát san nền trầm trọng. Tải trọng nhẹ, cao tốc sẽ không làm sụt lún mặt đất như các phương án cao tốc khác. Cao tốc trên cầu cạn HB không cản lũ, không chia cắt cảnh quan, gây khó khăn cho sản xuất và đời sống của các nông hộ nơi cao tốc đi qua.

Với công nghệ bản rỗng, sáng tạo tại Việt Nam, cao tốc trên cầu cạn HB là một đột phá khoa học công nghệ, một đổi mới sáng tạo đúng với tinh thần Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, cần được Nhà nước ủng hộ. Cụ thể là sớm ứng dụng vào thực tế cho cao tốc Cần Thơ - Cà Mau và Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, nhất là khi 2 dự án đang gặp nhiều khó khăn và chậm trễ.

Nếu áp dụng công nghệ nêu trên, dự án cao tốc vừa tiết kiệm đất canh tác, không gây sụt lún, không cản lũ, vừa không chia cắt cảnh quan và sinh kế của người dân và là những cao tốc đúng nghĩa, lưu thông và lâu bền.

* Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Kỹ thuật Nhà nước, nguyên Trưởng Ban Việt kiều Trung ương, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, đại biểu Quốc hội khóa IX, X, XI.

GS.TSKH Nguyễn Ngọc Trân (*)

(Theo Nhà đầu tư)