“Bóc dần vỏ bọc thời gian/ Giữa đời ngậm ngải tìm trầm... nghĩa nhân”, nhà thơ Vân Anh, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, đề từ cho tập thơ “Tìm trầm” (NXB Nghệ An ấn hành) của bà như thế. Một tập thơ mỏng nhưng dày dặn cảm xúc, lắng đọng tâm hồn của nữ nhà thơ xứ Nghệ.

Dịp tình cờ, chúng tôi quen nhà thơ Vân Anh trong chuyến công tác ở Nghệ An. Nữ nhà thơ đã ký tặng tập thơ “Tìm trầm” với lời nhắn nhủ “Gửi chút tâm tình của người con xứ Nghệ”. Quả vậy, đọc hết tập thơ, những tâm tình ấy cứ trải dài theo những câu thơ, cảm xúc và tự tình.

“Tìm trầm” mở đầu bằng bài thơ “Xứ Nghệ” như một bản “hùng thi” về quê hương. Một xứ Nghệ trải dài từ quá khứ đến hiện tại, với những bản sắc, cốt cách đáng trân quý được nhà thơ Vân Anh kể lại bằng thơ và đúc kết bằng những câu thơ độc đáo: “Giữa bầu trời giông bão vô thường/ Người xứ Nghệ - chim Phượng Hoàng bốn phương sải cánh/ Nếu có kiếp sau/ Ta lại về xứ Nghệ đầu thai”.

Cũng từ nguồn mạch thi hứng quê hương, một bài thơ rất hay trong tập thơ này là “Mùa tuổi”, được nhà thơ Vân Anh đề “dâng Cha - Mẹ và xứ Phuống”. Xứ Phuống thuộc huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An, là nơi nhà thơ Vân Anh đã cất tiếng khóc chào đời. Bà kể về sự ra đời của xứ Phuống: “Sông Lam chạy từ thượng nguồn mỏi chân dừng nghỉ/ chỗ ngồi hóa bãi bồi làng Phuống...”.

Chỉ với 27 bài thơ, nhưng “Tìm trầm” cuốn hút và khiến người đọc phải mất nhiều thời gian. Bởi, từng câu thơ chất chứa sức nặng ngôn từ, ý tứ và cả cảm xúc. Trong đó, những bài thơ mang tính tự sự, suy tư về cuộc đời của nhà thơ Vân Anh cứ cuốn người đọc bằng sự đồng cảm thú vị. Ðó là một lần nào đó “Ðộc thoại trước biển”: “Trước biển/ Ta tự mình thanh lọc/ Trầm lắng hóa ngọc trai/ Nông nổi thành bọt bã!”. Hay với bài thơ “Chiêm nghiệm”, những suy nghĩ mới mẻ của tác giả khiến người đọc phải chiêm nghiệm thực sự. Với nhà thơ Vân Anh, đồ vật mới ở hiện tại là đồ cổ trong tương lai - “giá trị tăng theo niên đại”; “tình bạn tốt khi cũ”; “mối tình cũ là lõi than hồng”. Duy có điều: “tâm hồn không chịu thành đồ cổ/ vẫn căng phồng cánh buồm... khát vọng!”

Thơ của nhà thơ Vân Anh rất cá tính. Từng câu thơ được bà chắt lọc từ tình yêu quê hương xứ Nghệ, từ mây giăng đỉnh núi Hồng, từ dòng chảy cuộn của nước sông Lam và cũng đằm thắm, ngọt ngào như câu ví, giặm. Nhiều bạn thơ đã ví thơ của nhà thơ Vân Anh như một tấm “căn cước xứ Nghệ bằng thơ”. “Tìm trầm” cũng vậy, đó là những vần thơ phóng khoáng, nhưng đậm chất tình
xứ Nghệ.

Nhà thơ Vân Anh sinh năm 1947, vốn là sinh viên Văn khoa Ðại học Vinh, từng dạy học ở nhiều trường của Nghệ - Tĩnh. Nữ nhà thơ làm thơ từ khá sớm, đến nay đã có 12 tập thơ đã ra mắt, bên cạnh nhiều tác phẩm truyện ký, phê bình và tiểu luận văn học. Sống một cuộc đời cho thơ, nhà thơ Vân Anh vẫn thấy là chưa đủ, bà tâm nguyện: “Kiếp sau ta vẫn làm thi sĩ/ Trái tim duềnh bao nỗi hài bi/ Tâm hồn cứ lưu ban trong trẻo/ Dại khờ buông neo...”.

Bài, ảnh: ÐĂNG HUỲNH