Tỉnh Tiền Giang có 3 huyện bị ảnh hưởng bởi lũ, gồm: Cái Bè, Cai Lậy, Tân Phước, hiện nước lũ vùng đang rút, nhưng với cường suất thấp. Mực nước lũ năm nay đủ để tháo chua, rửa phèn, ít gây thiệt hại mùa màng, nhưng nguồn cá, tôm giảm đáng kể, khiến việc mưu sinh mùa nước nổi của cư dân vùng lũ cũng vất vả hơn.

Vất vả mùa lũ

Khi nước lũ tràn đồng, cũng là lúc cư dân vùng lũ bắt đầu cuộc mưu sinh "sống chung với lũ". Để tiết kiệm chi phí trong những tháng nước nổi, kiếm thêm thu nhập, nhiều gia đình đã ra đồng giăng lưới, thả câu, đặt dớn… Vất vả mùa lũ, nhưng vài năm trở lại đây, con cá, tôm, cua cũng ít dần và ngày càng khan hiếm. Thả 100m lưới từ lúc 3 giờ khuya đến 8 giờ sáng, mà ông Đặng Văn Hải, ở ấp Hậu Phú 2, xã Hậu Mỹ Bắc A, huyện Cái Bè chỉ kiếm được gần 0,5kg cá sặt, cá rô đồng. Ông Hải cho biết, trước đây, khi lũ về, cá rất nhiều, còn năm nay, chỉ bằng 1/10 so với 7-8 năm trước. "Gắn bó với sông nước nên hiểu quy luật, cá từ thượng nguồn vừa đi vừa lớn, nước lũ tới đâu cá tìm về sông rạch, lên đồng vùng hạ nguồn đến đó. Nhưng gần chục năm nay, hàng trăm ghe cào sử dụng những loại lưới mắc nhỏ gắn với gọng sắt chạy điện trên sông thì con cá nào sống nổi. Nếu cá thoát được cũng "chai" hết lớn nổi, không sinh sản gì được. Chúng tôi không sợ người dân bắt cá, chỉ sợ làm cá chết" - ông Hải nói.

Với thâm niên hơn chục năm mưu sinh bằng nghề đánh bắt cá, ông Nguyễn Văn Bảy, ấp 5A, xã Phú Cường, huyện Cai Lậy cũng lắc đầu ngao ngán: "Tôi ngồi cả ngày, thăm lưới 2- 3 lần nhưng chỉ được vài ký cá nhỏ, trong khi mọi năm tha hồ bắt cá lớn, cá ngon". Ông Nguyễn Trọng Tín mưu sinh bằng nghề đặt dớn, với hơn 10 cái dớn nhưng từ đầu mùa nước nổi đến nay, mỗi ngày ông chỉ kiếm được 3-4 kg cá tạp, giá chỉ 7-10 ngàn đồng/kg. Theo ông Tín, mùa lũ cực nhọc cả ngày cũng chỉ kiếm được vài chục ngàn đồng, nhưng không làm thì sống bằng gì?

Tại các chợ đầu mối cá đồng ở chợ Thiên Hộ, xã Hậu Mỹ Bắc A, huyện Cái Bè; chợ Mỹ Phước Tây, xã Mỹ Phước Tây, huyện Cai Lậy…, cảnh mua bán cá đồng khá đìu hiu, đa phần tiểu thương bán cá nuôi. Dọc tỉnh lộ 865, 847 từ huyện Tân Phước lên huyện Cái Bè, những điểm mua, bán cá đồng đông đúc ngày nào giờ trở nên vắng lặng, chỉ còn vài điểm bán cá lòng tong, cá sặt, cá rô non. Theo bà Lê Thị Yến- tiểu thương mua bán cá tại chợ Thiên Hộ, chưa năm nào cá đồng lại ít như năm nay. Ngồi cả ngày mà chỉ mua được 3-4kg lươn, khoảng 10kg cá đồng. "Những năm trước, tôi ngồi đây một ngày mua trên 100kg cá, lươn các loại. Buôn bán kiểu này năm sau tôi chuyển nghề"- bà Yến nói.

Nghề "ăn theo" cũng chật vật

Không những nông dân vùng lũ gặp khó khăn do nguồn thủy sản cạn kiệt, mà những nghề sống phụ thuộc vào mùa nước lũ cũng chật vật. Tại huyện Cái Bè, nhiều chủ cơ sở sản xuất ngư cụ, phương tiện đi lại mùa lũ cũng lao đao. Nghề đóng xuồng ba lá ở Cái Bè đang đứng trước khó khăn, nhu cầu mua xuồng ba lá giảm. Vài năm gần đây cơ sở đóng xuồng T.A, ở ấp Hậu Quới, xã Hậu Mỹ Bắc B đã chuyển sang dịch vụ sửa chữa xuồng hư. Ông V.V.T, chủ cơ sở tâm sự: "Cả tháng nay tôi chỉ đóng được 5 chiếc xuồng ba lá nhỏ. Thời điểm này, 10 năm trước, cơ sở tiêu thụ được 40-50 chiếc. Việc tiêu thụ chậm, chúng tôi chuyển sang dịch vụ sửa chữa xuồng để giải quyết việc làm cho người lao động, tạo thu nhập cho cơ sở. Đâu chỉ cơ sở tôi bị ế ẩm mà tất cả các cơ sở đóng xuồng nơi đây đều gặp cảnh như vậy".

Ông Thạch Thanh Hùng, tiểu thương bán câu, lưới và dụng cụ đánh bắt thủy sản ở chợ Thiên Hộ, xã Hậu Mỹ Bắc A, huyện Cái Bè, cho biết: "Câu, lưới treo đầy, nhưng chẳng mấy người mua. Người dân đến hỏi giá rồi đi. Năm nay, sức mua các loại ngư cụ đánh bắt thủy sản mùa lũ giảm nhiều so với các năm trước. Mùa lũ năm 2011, tôi bán mỗi ngày cả chục ký lưới bén nhưng năm nay chỉ được 1-2 kg. Chúng tôi dự đoán năm nay nước lũ sẽ lớn và nguồn cá nhiều nên chủ động chuẩn bị một lượng hàng tương đối nhiều. Nhưng hiện tại, nước lũ cũng lớn nhưng cá không nhiều nên sức tiêu thụ các loại câu, lưới và dụng cụ phục vụ nuôi trồng, đánh bắt thủy sản mùa lũ năm nay bị ế ẩm". Thêm vào đó, các loại thủy sản trong tự nhiên có xu hướng ngày càng cạn kiệt, nên người dân không còn mặn mà với việc đánh bắt mùa lũ nữa.

Theo các cơ sở sản xuất dụng cụ đánh bắt thủy sản, năm nay, hầu hết các chi phí đầu vào như: giá nguyên vật liệu, nhân công, xăng dầu, điện... đều tăng mạnh. Nhưng nhiều cửa hàng chỉ tăng giá bán từ 5-10% so với cùng kỳ năm trước. Người đóng xuồng, cơ sở bán ngư cụ đều ế ẩm, người giăng lưới bắt cá, tôm vất vả hơn. Một mùa lũ qua đi, mừng vì lũ không gây thiệt hại đến nông nghiệp, đồng ruộng được bồi đắp thêm phù sa, nhưng cư dân vùng lũ đang lo vì những sản vật mùa nước nổi ngày càng khan hiếm. Những mùa lũ sau, cuộc sống của người dân sống phụ thuộc vào mùa lũ sẽ chật vật hơn.

Bài, ảnh: KHẢI CA