Núi Ba Thê còn có tên gọi là Vọng Thê, tên chữ là Hoa Thê Sơn, thuộc thị trấn Óc Eo, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang. 

Một góc Ba Thê. Ảnh: mytour.vn

Từ TP Long Xuyên theo Tỉnh lộ 943 đi về hướng Tây sẽ đến thị trấn Óc Eo. Sở dĩ có tên gọi này vì nơi đây từng là một thương cảng phồn thịnh những năm đầu công nguyên. Di chỉ này được phát hiện năm 1942 và thành cổ Óc Eo được khám phá năm 1944 lúc đào kinh xáng Ba Thê. Ðể lên núi Ba Thê, du khách có thể đi theo một con đường nhỏ lát bê tông bề ngang chừng 3m, ngoằn nghèo, uốn lượn chạy quanh co lên đỉnh. Xe gắn máy để số 1, từ từ leo núi. Hai bên đường là rừng cây thâm u, vách đá với vực sâu. Ðường dài chừng 2km, xe chạy độ 15 phút tới đỉnh núi. Ðường dốc nhưng độ nghiêng vừa phải, có lan can bảo hiểm và mé thềm vực có nhiều cây cối che chắn. Con đường này có từ thời Pháp thuộc. Năm 2002, đường lên núi Ba Thê được Nhà nước đầu tư xây dựng an toàn để phục vụ du lịch.

Trên đỉnh Vọng Thê có ngôi chùa cổ tên Sơn Tiên Tự được dựng vào năm 1933. Trước sân chùa có tượng Phật Quán Thế Âm Bồ Tát cao chừng 8m đứng trên tòa sen. Nơi đây, mây bay là đà mang hơi sương mát lạnh, cỏ cây xanh tốt ngút ngàn, tiếng chim hót líu lo. Thỉnh thoảng tiếng chuông chùa ngân vọng thênh thang, bàng bạc khắp núi rừng. Cạnh ngôi tháp xá lợi cổ bên chùa, có bia kỷ niệm ghi lại chiến công của quân giải phóng Ba Thê, Thoại Sơn, đã tiêu diệt gọn cứ điểm của địch trên đỉnh Hoa Thê Sơn vào ngày 6-5-1968. Còn có đá hoa cương cao chừng 3m, to như gốc cổ thụ bốn, năm người ôm. Trên mặt đá khổng lồ có dấu bàn chân người, to hơn bình thường. Theo truyền thuyết được các vị tu hành trên núi kể lại, xưa kia lúc mới tạo sơn, đá núi còn mềm như đất sét, có vị tiên đã ấn bàn chân lên đá để làm dấu…

Phía triền núi cách chùa Sơn Tiên chừng 10m, có nhà trưng bày những cổ vật, hiện vật liên quan đến lịch sử cũng như văn hóa Óc Eo ở Ba Thê. Công trình có phong cách kiến trúc giống những đền đài của các nước vùng Nam Á, với mái vòm tròn đứng, cửa hình chữ nhật cao, nhiều tầng, đầu vuốt chữ  U  ngược. Các mặt vách chung quanh có tượng thần Ganesha. Lan can bao bọc sân trang trí tượng nhỏ. Các màu trang trí chủ đạo là nâu, xám, trắng. Khu nhà trưng bày hình vuông có chu vi chừng 40m, tam cấp cửa chính ở phía mặt trời mọc.

Ðến núi Ba Thê, du khách sẽ nghe kể rằng xưa kia có một người lên núi để tu học, xa lánh thế gian. Nhưng vị này chưa thể bỏ hết lòng trần, nên chiều chiều ngóng vọng về phương xa nhớ nhà, nhớ vợ. Sau đó ông mất đi. Ở ngọn núi Nhỏ cạnh bên, có một hòn đá trơ vơ, trên đầu có một phiến đá tròn giống cái nón. Người ta cho rằng vị sư kia đã hóa đá giống như chuyện Hòn Vọng Phu, nhưng đây lại là “Vọng Thê”.

Ngoài ra, ở phía Bắc của đỉnh Ba Thê còn có một tảng đá có dáng hình như một cây đao vĩ đại. Dân gian gọi đó là Thạch Ðại Ðao, ấy là bảo bối của trời đất, để trừng trị bọn gian ác.

Khi nắng đã xế, đứng trên đỉnh Ba Thê nhìn xuống đồng bằng xa xa mờ ảo trong khói lam chiều, du khách sẽ thấy tâm hồn như lắng lại giữa bốn bề sơn thủy hữu tình.

ĐẶNG HOÀNG THÁM