Trung Quốc vừa công bố lộ trình đầy tham vọng để đạt được sự phát triển chất lượng cao trong khoa học vũ trụ, thúc đẩy đột phá trong đổi mới công nghệ vũ trụ, nâng cấp các ứng dụng vũ trụ và đưa nước này vượt qua Mỹ, trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về khoa học vũ trụ vào năm 2050.

Mô phỏng tàu Hằng Nga 6 trong sứ mệnh đổ bộ Mặt trăng của Trung Quốc. Ảnh: THX

Cụ thể, Trung Quốc ngày 15-10 đã công bố “Kế hoạch phát triển trung và dài hạn khoa học vũ trụ quốc gia (2024-2050)”. Ðây là chương trình phát triển cấp quốc gia đầu tiên về khoa học vũ trụ của nước này. Kế hoạch do Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS), Cục Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc (CNSA) và Cơ quan Vũ trụ có người lái Trung Quốc (CMSA) phối hợp phát hành, nhằm mục đích “đạt được sự phát triển chất lượng cao về khoa học vũ trụ, thúc đẩy những đột phá sáng tạo trong công nghệ vũ trụ, nâng cấp các ứng dụng không gian, đứng hàng đầu thế giới trong các quốc gia vũ trụ và đưa Trung Quốc trở thành cường quốc khoa học vũ trụ”.

Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) của Hong Kong, chương trình nêu rõ các mục tiêu phát triển khoa học vũ trụ của Trung Quốc, gồm 17 lĩnh vực ưu tiên phát triển theo 5 chủ đề chính, gồm vũ trụ cực đại, gợn sóng không gian - thời gian, quan sát tổng thể Mặt trời - Trái đất, hành tinh có khả năng sinh sống và khoa học sinh học cùng vật lý trong không gian.

Chương trình cũng kêu gọi các nhà khoa học tìm kiếm sự sống bên ngoài Trái đất; khám phá nguồn gốc và sự tiến hóa của vũ trụ; khám phá bản chất của lực hấp dẫn; khám phá cơ học lượng tử cũng như thuyết tương đối tổng quát.

Chương trình sẽ được triển khai theo 3 giai đoạn. Trong giai đoạn đầu từ nay đến năm 2027, Trung Quốc sẽ vận hành các trạm vũ trụ, thực hiện dự án thám hiểm Mặt trăng có người lái và phê duyệt từ 5-8 sứ mệnh vệ tinh khoa học. Trong giai đoạn 2028-2035, Trung Quốc đặt mục tiêu phát triển và triển khai 15 sứ mệnh để xây dựng sức mạnh không gian, gồm cả sứ mệnh thiết lập một trạm nghiên cứu Mặt trăng cố định. Còn trong giai đoạn 2036-2050, Trung Quốc đặt mục tiêu thực hiện 30 sứ mệnh khoa học không gian nhằm vượt qua các cường quốc khác để trở thành quốc gia hàng đầu về khoa học và thám hiểm không gian.

“Chúng tôi sẽ phấn đấu đạt được mục tiêu chiến lược 3 bước được xây dựng trong kế hoạch” - Wang Chi, Giám đốc Trung tâm Khoa học Vũ trụ Quốc gia thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS), cho biết trong một cuộc họp báo.

Lâu nay, Mỹ đã thống trị trong lĩnh vực không gian, đứng đầu thế giới về số sứ mệnh không gian được thực hiện. Các cơ quan vũ trụ do nhà nước hậu thuẫn cũng như các công ty tư nhân, chẳng hạn như tập đoàn công nghệ SpaceX của tỉ phú Elon Musk, đều có những bước tiến lớn trong nỗ lực phát triển các loại tên lửa tái sử dụng. Năm 2021, Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) đã phóng Kính thiên văn Không gian James Webb, kính viễn vọng lớn nhất và phức tạp nhất từng được phóng vào không gian. Washington cũng đã phóng thành công nhiều tàu thám hiểm sao Hỏa và đặt mục tiêu đưa phi hành gia lên hành tinh đỏ này vào những năm 2030.

Về phần mình, tuy bắt đầu chương trình không gian muộn hơn Mỹ và các cường quốc khác nhiều thập niên nhưng Trung Quốc vẫn liên tục đạt được các cột mốc đáng nhớ, gồm việc phóng trạm vũ trụ của riêng nước này và trở thành quốc gia đầu tiên mang về Trái đất các mẫu vật từ vùng tối Mặt trăng. Số mẫu vật được tàu Hằng Nga 6 mang về này sở hữu những đặc điểm riêng biệt mà nếu được nghiên cứu sâu hơn, những thông tin mới về Mặt trăng có thể được tiết lộ.

Ngoài ra, Trung Quốc còn lên kế hoạch thực hiện nhiều sứ mệnh không gian khác, gồm sứ mệnh thám hiểm Mặt trăng Hằng Nga 8, được lên kế hoạch phóng vào khoảng năm 2028 nhằm mục đích khám phá và nghiên cứu nhiều trường vật lý, hồ sơ địa chất của Mặt trăng, quan sát và nghiên cứu Trái đất từ Mặt trăng; sứ mệnh Thiên Vấn 2 và Thiên Vấn 3 nhằm mục đích đưa các mẫu vật từ sao Hỏa trở về Trái đất trước Mỹ. Mặt khác, Trung Quốc cũng đang hợp tác với nhiều quốc gia khác để thiết lập một trạm nghiên cứu Mặt trăng cố định.

“Công nghệ không gian của đất nước chúng ta đã có những bước đột phá lớn và một số lĩnh vực đang đi đầu thế giới. Các ứng dụng không gian đại diện cho các vệ tinh liên lạc, định vị và cảm biến từ xa đang bùng nổ, đóng vai trò quan trọng trong việc phục vụ nền kinh tế quốc gia và phát triển xã hội” - Ding Chibiao, phó Chủ tịch CAS, cho biết. Song, theo ông Ding, số lượng vệ tinh khoa học không gian của Trung Quốc vẫn còn tương đối ít; những thành tựu mang tính bước ngoặt lớn được tạo ra vẫn chưa đủ và vẫn tồn tại một khoảng cách nhất định so với các cường quốc hàng không vũ trụ trên thế giới.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)