25/12/2021 - 11:47

Iran tìm cách duy trì ảnh hưởng tại Iraq 

Iran đang nỗ lực dập tắt những bất ổn nội bộ tại Iraq do các nhóm dân quân thân Tehran khuấy động. Ðộng thái này diễn ra giữa lúc Cộng hòa Hồi giáo quan ngại ảnh hưởng của mình sụt giảm tại quốc gia láng giềng.

Hiện trường vụ ám sát hụt Thủ tướng Iraq Kadhimi hồi tháng rồi. Ảnh: Reuters

Chuẩn tướng Esmail Ghaani, tư lệnh lực lượng đặc nhiệm Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), mới đây đã phải hối hả sang thủ đô Baghdad của Iraq. Theo các nguồn thạo tin, tại đây, ông kêu gọi các nhóm dân quân thân Iran chấp nhận kết quả sơ bộ bầu cử Quốc hội Iraq hôm 10-10 mà họ lâu nay phản đối. Theo kết quả bầu cử, khối chính trị của giáo sĩ Hồi giáo dòng Shiite Muqtadr al-Sadr giành chiến thắng lớn nhất với 73 ghế trong tổng số 329 ghế tại quốc hội, còn Fatah - nhánh chính trị của liên minh dân quân Shiite Hashed al-Shaabi thân Tehran - chịu thất bại nặng nề, giảm đáng kể so với 48 ghế đang có.

Ông Ghaani đến Iraq chỉ vài giờ sau vụ tấn công bằng máy bay không người lái nhằm vào Thủ tướng Iraq Mustafa al-Kadhimi tại tư dinh ở Baghdad. Ông Kadhimi vốn ủng hộ giáo sĩ Sadr, người phản đối ảnh hưởng của Iran ở Iraq. Do vậy, một số quan chức Iraq đã đổ lỗi cho các nhóm thân Tehran đứng sau hành động ám sát hụt này. Vụ tấn công đánh dấu bước leo thang nghiêm trọng trong căng thẳng nổi lên giữa các nhóm Shiite những tháng
gần đây.

Tướng Ghaani đã phê bình 2 lãnh đạo của các nhóm dân quân chính, trách họ xử lý kết quả bầu cử yếu kém. Ông cũng yêu cầu các nhóm ngừng châm ngòi bất ổn tại Iraq. Chuyến đi Iraq của ông Ghaani là một trong nhiều hành động can thiệp của Iran trong một năm qua nhằm ngăn chặn vòng xoáy bạo lực giữa các nhóm Shitte đối nghịch, tiềm ẩn nguy cơ làm xói mòn ảnh hưởng của Tehran tại quốc gia này và gây bất ổn cho khu vực.

Ông Ghaani thiếu uy tín?

Tehran hoan nghênh nỗ lực của Iraq thúc đẩy hòa giải giữa Iran và Saudi Arabia

Các đại diện của Iran và Saudi Arabia ngày 24-12 tham gia vòng đàm phán mới tại thủ đô Baghdad của Iraq trong nỗ lực bình thường hóa quan hệ.

Trong buổi họp báo tại thủ đô Tehran, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir Abdollahian đã hoan nghênh những nỗ lực của Iraq hóa giải những hiểu lầm và thúc đẩy bình thường hóa quan hệ giữa Tehran và Riyadh.

Saudi Arabia đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với Iran vào tháng 1-2016. Hai nước đã tiến hành tổng cộng 4 vòng đàm phán để tháo gỡ những bất đồng, trong đó Iraq giữ vai trò trung gian.

Esmail Ghaani tiếp quản vị trí tư lệnh lực lượng đặc nhiệm Quds từ tháng 1-2020, sau khi người tiền nhiệm Qassem Soleimani bị Mỹ tiêu diệt trong cuộc không kích tại Baghdad. Trong 2 năm qua, nhân vật này đã tăng cường nỗ lực để kiểm soát các nhóm dân quân. Trước đó, Iran từng có thời gian chỉ đạo các lực lượng ủy nhiệm tại Iraq khá dễ dàng.

Các đồng minh chính trị, quân sự của Iran tại Iraq ban đầu hoạt động như các nhóm bán vũ trang do Tehran tài trợ và huấn luyện, rồi sau đó phát triển thành các phe phái chính trị. Giờ đây, họ là các nhóm vũ trang - chính trị được trang bị nhiều vũ khí, kiểm soát một phần nền kinh tế và các cơ quan nhà nước của Iraq. Quyền lực này đã khuyến khích một số lãnh đạo nhóm dân quân hành động độc lập hơn. Một vài chỉ huy đã bí mật phàn nàn rằng ông Ghaani thiếu sức hút so với người tiền nhiệm Soleimani.

Trong khi đó, căng thẳng giữa các nhóm Shitte vẫn tiếp tục leo thang những tuần gần đây. Tòa án Iraq dự kiến sẽ thông qua kết quả bầu cử trong những ngày tới, kịch bản có thể sẽ lại thổi bùng hận thù. Một phép thử quan trọng khác về khả năng kiểm soát căng thẳng của Iran có thể xảy đến sau ngày 31-12 khi nhóm dân quân Kataib Sayyid al-Shuhada đã công khai kêu gọi những nhóm phản đối sự hiện diện của Mỹ tại Iraq sẵn sàng cho cuộc đối đầu. Washington thì lên án những vụ tấn công nhằm vào lực lượng quân sự của họ do các nhóm thân Iran thực hiện và khẳng định bảo lưu quyền hành động đáp trả.

Iran và Iraq đang hợp tác chặt chẽ để điều tra vụ ám sát Tướng Soleimani. Dựa trên những phát hiện mới, 120 người được xác định có liên quan đến vụ thủ tiêu ông Soleimani và lãnh đạo lực lượng Huy động nhân dân Iraq (PMF) Abu Mahdi al-Muhandis, trong đó cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đứng đầu danh sách. Ngoài việc trừng phạt, Iran cũng muốn thủ phạm phải bồi thường thiệt hại cho gia đình các nạn nhân.

HẠNH NGUYÊN (Theo Reuters, Press TV)

Chia sẻ bài viết