Với mong muốn các thế hệ tương lai của đất nước thông thạo tiếng Anh, Nhật Bản đã có nhiều chính sách khuyến khích đổi mới việc giảng dạy và học ngoại ngữ. Trong bối cảnh đó, nhiều trường song ngữ đang “nở rộ” tại quốc gia Đông Bắc Á này.

Một lớp học song ngữ tại Nhật.

Lâu nay, trình độ tiếng Anh của người Nhật được đánh giá ở dưới mức trung bình toàn cầu. Nền giáo dục tiếng Anh ở Nhật hiện đứng thứ 87/113 quốc gia không nói tiếng Anh, xếp sau nhiều nước châu Á như Malaysia, Hàn Quốc, Nepal, Việt Nam, Indonesia và Trung Quốc. Tỷ lệ người Nhật thông thạo ngoại ngữ cũng tương đối thấp, với khoảng 13% có khả năng nói được nhiều ngôn ngữ, thấp hơn nhiều so với con số 40% ở Thái Lan và Pháp, 57% ở Úc và hơn 75% ở các quốc gia như Thụy Sĩ, Ireland, Slovenia và Thụy Điển.

Ông Norihiko Inoue - quản lý thị trường châu Á tại tổ chức giáo dục quốc tế Education First, cho biết mặc dù Chính phủ Nhật hồi năm 2017 đã cập nhật các hướng dẫn giảng dạy tiếng Anh, chú trọng kỹ năng giao tiếp hơn là ngữ pháp và học thuộc lòng. Nhưng giáo viên tại các trường công lập vẫn chưa thể thực hiện những thay đổi này, vì họ bận quá nhiều việc và không có thời gian suy nghĩ cách dạy theo yêu cầu mới. Đây là một khoảng cách lớn giữa giáo dục công và tư trong giảng dạy tiếng Anh.

Năm 2019, Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản đã triển khai hệ thống trợ cấp chăm sóc trẻ em dành cho giáo dục mầm non với mức trợ cấp lên tới 40.000 yen/tháng, có thể sử dụng tại các trường song ngữ tư nhân. Nhiều tỉnh và địa phương cũng đang áp dụng hình thức trợ cấp này. Tuy nhiên, những nỗ lực nhằm cải thiện khả năng tiếp cận giáo dục như vậy vẫn chưa đủ để cải thiện việc học tiếng Anh. Trong khi đó, việc gia tăng số người nhập cư những năm gần đây càng gây thêm áp lực đối với trình độ tiếng Anh đang tụt hậu ở Nhật. Cụ thể, số lượng người nước ngoài sinh sống tại nước này đạt 3,4 triệu vào năm 2023, chiếm hơn 2,5% dân số, tăng từ mức 1,6% hồi năm 2013.

Theo ông Inoue, phụ huynh ở Nhật hiện coi giáo dục song ngữ là điều vô cùng cần thiết để con họ có thể thành công trong tương lai. Lý do là hơn 50% công ty trong nước rất quan tâm đến điểm số của ứng viên trong Bài kiểm tra tiếng Anh giao tiếp quốc tế (TOEIC), trong đó, nhiều công ty xem kỹ năng tiếng Anh như yếu tố định đoạt cơ hội thăng tiến nghề nghiệp. Chính vì vậy, ngành giáo dục song ngữ đang bùng nổ ở Nhật, với việc nhiều trường cam kết đào tạo học sinh trở thành công dân quốc tế và đang mở rộng chi nhánh mới trên khắp đất nước.

Chẳng hạn, trường mầm non song ngữ Aoba - Nhật Bản đã mở cơ sở mới ở quận Setagaya của Tokyo vào năm ngoái, nối gót trường tiếng Anh Freely Akasaka mở vào năm 2021. Còn ở thành phố Nagoya, Tập đoàn Yaruki Switch lần lượt ra mắt 2 trường mầm non song ngữ vào năm 2022 và 2024. Nhà phê bình giáo dục Manabu Murata ước tính có 200 trường tiếng Anh mới đã được mở trong 5 năm qua và số trường mầm non tiếng Anh đã tăng lên hơn 800 trường. Đối với các bậc phụ huynh (cả người Nhật và người nước ngoài), cơ hội lựa chọn trường học song ngữ cho con tại xứ hoa anh đào nhiều chưa từng có.

Tính đến năm 2024, có 4 loại hình giáo dục song ngữ đã xuất hiện ở Nhật, gồm: các trường quốc tế danh tiếng lâu đời; các trường học mới mở chú trọng việc dạy song ngữ; các trường song ngữ đại diện cho một dân tộc cụ thể như trường Pháp, Trung Quốc hay Hàn Quốc; các trường học đa văn hóa và đa ngôn ngữ sáng tạo. Học phí hàng năm tại các trường đang cung cấp chương trình giáo dục đa ngôn ngữ dao động từ khoảng 300.000 yen đến 3 triệu yen ở cấp tiểu học và từ 1 triệu yen đến hơn 3 triệu yen ở cấp trung học. Vì có mức học phí cao, nên các trường song ngữ chủ yếu dành cho người nước ngoài và tầng lớp thượng lưu Nhật Bản.

NGUYỆT CÁT (Theo Japan Times)