Năm 2024 vừa qua được xem là năm có ý nghĩa quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của thành phố, là năm cố gắng bứt phá để phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu của kế hoạch 5 năm 2021-2025. Qua đó, công tác xây dựng cơ bản (XDCB) được thành phố xác định là nhiệm vụ trọng tâm, tập trung thực hiện và đạt được kết quả khả quan, góp phần thúc đẩy KT-XH phát triển. Công tác này đang được thành phố phát huy hiệu quả và quyết liệt thực hiện trong năm 2025.

Công trình xây dựng cơ bản, kè chống sạt lở kênh Cái Sắn (huyện Vĩnh Thạnh) đang được đẩy nhanh tiến độ thi công.

Đẩy nhanh tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công

Năm 2024, TP Cần Thơ xác định công tác giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ trọng tâm trong năm, đặc biệt với sự chỉ đạo quyết liệt, sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Thành ủy, HÐND, UBND thành phố đã kịp thời ban hành các văn bản triển khai thực hiện các ý kiến chỉ đạo, đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát tiến độ công trình, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công cho các dự án, công trình XDCB trên địa bàn... Ông Lê Thanh Tâm, Giám đốc Sở Tài chính TP Cần Thơ, nhận định: “Công tác XDCB luôn được sự quan tâm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Thường trực Thành ủy, HÐND thành phố, UBND thành phố trong quá trình xây dựng, triển khai các dự án trọng điểm, XDCB trên địa bàn. Trong đó, công tác kiểm tra, giám sát tiến độ công trình, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công các dự án được đặc biệt quan tâm; sự hỗ trợ tích cực của HÐND thành phố trong việc tổ chức các kỳ họp chuyên đề để xem xét, quyết nghị phê duyệt chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư các dự án, giao chi tiết bổ sung, điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và năm 2024 cho các dự án. Ðặc biệt, các tổ công tác thuộc Ban Chỉ đạo 1130 (thuộc Thành ủy Cần Thơ) thường xuyên tổ chức họp, kiểm tra công trình, kịp thời chỉ đạo, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện các dự án trọng điểm của thành phố... Nhờ đó, nhiều công trình XDCB đẩy nhanh tiến độ thực hiện, hoàn thành theo kế hoạch”.

Theo UBND TP Cần Thơ, tình hình giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công ở những tháng cuối năm 2024 của thành phố đã có nhiều chuyển biến tích cực, tăng nhanh về giá trị và tỷ lệ (chỉ trong tháng 12 và tháng 1-2025, thành phố đã giải ngân hơn 2.335 tỉ đồng). Tuy kết quả giải ngân kế hoạch đầu tư công năm 2024 vẫn chưa đạt so với kế hoạch đề ra (95%), nhưng cũng đạt được kết quả ở mức khá. Trong đó có 16 chủ đầu tư và 6 quận, huyện đã phấn đấu, nỗ lực hoàn thành mục tiêu giải ngân trên 95% kế hoạch được giao; vẫn còn 5 chủ đầu tư và 2 quận, huyện có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 ở mức trung bình.

Trong năm 2024, thành phố có tổng nguồn vốn ngân sách nhà nước được Thủ tướng Chính phủ giao là 10.245,095 tỉ đồng. Qua đó, thành phố đã giao chi tiết vốn đầu tư các công trình XDCB do các sở, ngành, quận, huyện làm chủ đầu tư. Ðến hết ngày 31-1-2025, toàn thành phố giải ngân kế hoạch vốn năm 2024 được 7.706,523 tỉ đồng. Trong đó, tỷ lệ giải ngân đạt 74,97% tổng nguồn vốn HÐND thành phố giao và đạt 75,22% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó có 4 nguồn vốn giải ngân đạt tỷ lệ trên 90%, như nguồn tăng thu, cắt giảm, tiết kiệm chi ngân sách Trung ương đạt 100%; nguồn thu vượt sử dụng đất năm 2023 đạt 100%; nguồn vốn ngân sách Trung ương (vốn nước ngoài) đạt 99,36%; nguồn vốn ngân sách Trung ương (vốn trong nước) đạt 94,27%. Ðạt tỷ lệ giải ngân từ 80-90% có 3 nguồn vốn: nguồn dự phòng ngân sách Trung ương năm 2023 đạt 87,19%; nguồn xổ số kiến thiết đạt 83,93%; nguồn tiền sử dụng đất đạt 80,21%. Ðạt tỷ lệ giải ngân dưới 80% có 2 nguồn vốn: Bội chi ngân sách địa phương (nguồn Chính phủ vay về cho vay lại) đạt 74,9%; nguồn cân đối ngân sách địa phương đạt 70,33%... Kết quả trên nhờ sự đôn đốc, tăng cường kiểm tra, kịp thời chỉ đạo, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện các công trình, dự án trên địa bàn thành phố.

Tăng tốc thực hiện

Ngoài những kết quả trên, năm qua công tác XDCB của TP Cần Thơ vẫn còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế. Trong đó có nhiều nguyên nhân, như sự thay đổi trong quy định như ban hành mới Luật Ðất đai, Luật Ðấu thầu; khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư; biến động giá vật liệu xây dựng, tình trạng khan hiếm cát nền, đá đã phần nào ảnh hưởng đến kết quả thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công... Bên cạnh đó vẫn còn tồn tại nhiều nguyên nhân chủ quan chậm được khắc phục, như việc tăng kinh phí bồi thường trong quá trình triển khai thực hiện một số dự án làm vượt tổng mức đầu tư được duyệt (do công tác khảo sát, thu thập số liệu để lập chủ trương đầu tư, dự án đầu tư ban đầu chưa chuẩn xác, đặc biệt là việc khái toán kinh phí hỗ trợ, bồi thường và tái định cư còn thấp so với giá thị trường). Từ đó, phải thực hiện các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án làm mất nhiều thời gian, ảnh hưởng rất lớn đến việc cân đối nguồn vốn, triển khai thực hiện dự án và kết quả giải ngân kế hoạch vốn 2024 đã bố trí. Năng lực của một số chủ đầu tư còn hạn chế, thiếu cập nhật thường xuyên các quy định mới từ đó các hồ sơ, thủ tục đầu tư dự án thực hiện trình cấp thẩm quyền chưa đầy đủ, không đạt theo yêu cầu phải điều chỉnh nhiều lần, kéo dài thời gian. Công tác quản lý, xây dựng kế hoạch kiểm tra, đôn đốc, triển khai thi công, kiểm tra năng lực nhà thầu chưa đạt hiệu quả...

Năm 2025, các cấp, các ngành TP Cần Thơ quyết tâm tháo gỡ khó khăn, khắc phục hạn chế trên. Theo kế hoạch, trong năm, thành phố có tổng kế hoạch đầu tư công được Thủ tướng Chính phủ giao là 12.097,726 tỉ đồng, trong đó vốn ngân sách địa phương 5.833,64 tỉ đồng, vốn ngân sách trung ương 6.264,086 tỉ đồng. Tính đến ngày 18-2-2025, thành phố đã giao vốn chi tiết là 10.443,354 tỉ đồng. Số vốn còn lại chưa giao chi tiết và sẽ trình HÐND thành phố bố trí cho các dự án khi đủ điều kiện bố trí vốn theo quy định và theo khả năng giải ngân của từng dự án cụ thể. Riêng đối với nguồn vốn trái phiếu chính quyền địa phương sẽ được xem xét, bố trí khi huy động được nguồn vốn. Tính đến ngày 28-2-2025, vốn XDCB trên được giải ngân 338,981 tỉ đồng, đạt 3,25% kế hoạch do HÐND thành phố giao chi tiết và đạt 2,8% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Năm 2025, thành phố tiếp tục xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị quan trọng, phấn đấu tỷ lệ giải ngân năm 2025 đạt tối thiểu 95% kế hoạch được giao…

Mới đây, tại Hội nghị tổng kết xây dựng cơ bản năm 2024 và triển khai nhiệm vụ, giải pháp năm 2025, đồng chí Trương Cảnh Tuyên, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, yêu cầu các sở, ngành, các cấp tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công theo các nghị quyết của Chính phủ và văn bản triển khai của các bộ, ngành Trung ương; thực hiện nghiêm quy chế phối hợp, có phân công, phân nhiệm cụ thể giữa các sở, ngành, các địa phương, chủ đầu tư trong lập, thẩm định, trình phê duyệt, đảm bảo kế hoạch vốn cho triển khai thực hiện dự án. Ðặc biệt tăng cường, phát huy vai trò, trách nhiệm trong công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh, hoàn thành các dự án theo kế hoạch đề ra; theo dõi, giám sát chủ đầu tư thực hiện trách nhiệm về quản lý và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn thực hiện dự án, đồng thời đề xuất xử lý, giải quyết kịp thời những khó khăn phát sinh; khẩn trương hoàn thành thủ tục đầu tư các dự án mới; sớm khởi công các công trình trọng điểm trong năm, đảm bảo hoàn thành, nghiệm thu đưa vào sử dụng các dự án có thời gian thực hiện trong năm 2025, trong đó chú trọng thực hiện nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư các dự án dự kiến triển khai trong giai đoạn 2026-2030, nhất là các dự án quan trọng, mang tính chiến lược góp phần thúc đẩy phát triển KT-XH của thành phố...

Bài, ảnh: HÀ VĂN