Ngày 27-4, Liên minh châu Âu (EU) cảnh báo việc Tổng thống Donald Trump rút nước Mỹ khỏi Hiệp ước Buôn bán vũ khí quốc tế của Liên Hiệp  Quốc (UNATT) sẽ cản trở cuộc chiến chống buôn bán vũ khí bất hợp pháp trên thế giới.

Tổng thống Trump công bố quyết định rút Mỹ khỏi UNATT. Ảnh: Getty Images

Đại diện cấp cao của EU về chính sách an ninh và đối ngoại Federica Mogherini tuyên bố quyết định của nước Mỹ sẽ không giúp gì cho các nỗ lực khuyến khích sự minh bạch trong hoạt động buôn bán vũ khí quốc tế cũng như việc ngăn chặn vấn nạn buôn bán vũ khí bất hợp pháp. Bà Mogherini cho biết EU sẽ tiếp tục kêu gọi tất cả các quốc gia, đặc biệt là những nước xuất khẩu và nhập khẩu vũ khí lớn, nhanh chóng tham gia UNATT. Bà Mogherini cho biết EU coi hiệp ước này là chìa khóa để góp phần vào các nỗ lực quốc tế nhằm đảm bảo hòa bình, an ninh và ổn định chung. Toàn bộ 28 quốc gia thành viên EU đã tham gia UNATT và quyết tâm theo đuổi các mục tiêu, nỗ lực để phê chuẩn cũng như thực thi hiệp ước. Theo bà Mogherini, các vũ khí nhỏ và hạng nhẹ giết chết 500.000 người mỗi năm.

Ngày 26-4, Tổng thống Trump thông báo chính quyền của ông sẽ ngừng phê chuẩn UNATT và sẽ rút Mỹ khỏi hiệp ước này khi cho rằng hiệp ước này là  “sai lầm tồi tệ” và là mối đe dọa đối với sự tự do của Mỹ.

UNATT được thông qua tại Đại Hội đồng LHQ ngày 2-4-2013 với 130 quốc gia ký kết, đánh dấu việc lần đầu tiên thế giới có một hiệp ước đặt ra những nguyên tắc toàn cầu đối với việc chuyển giao và sử dụng vũ khí nhằm đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ nhân quyền trong hoạt động buôn bán vũ khí thông thường. UNATT có hiệu lực từ tháng 12-2014 và cho đến nay đã có 101 quốc gia phê chuẩn hiệp ước. Dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama, Mỹ đã ký kết UNATT nhưng Thượng viện chưa phê chuẩn. Bên cạnh Mỹ, hai cường quốc xuất khẩu vũ khí khác là Nga và Trung Quốc cũng chưa tham gia UNATT. Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), Mỹ hiện là nước xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới, chiếm 36% lượng vũ khí xuất khẩu toàn cầu, kế đến là Nga (21%), Pháp (6,8%), Đức (6,4%), Trung Quốc (5,2%), Anh (4,2%), Tây Ban Nha (3,2%), Israel (3,1%), Ý (2,3%) và Hà Lan (2,1%).

Động thái trên của Tổng thống Trump được cho là nỗ lực mới nhất nhằm bãi bỏ những di sản của người tiền nhiệm Obama. Kể từ khi vào Nhà Trắng tháng 1-2017, ông Trump đã rút Mỹ ra khỏi nhiều hiệp ước và tổ chức đa phương như Thỏa thuận Paris về chống biến đổi khí hậu, Thỏa thuận hạt nhân Iran, Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc(UNESCO)...

Trong diễn biến khác, ngày 27-4, một vụ tấn công bằng súng đã xảy ra tại một giáo đường Do Thái ở California (Mỹ) khiến ít nhất một người thiệt mạng và 3 người bị thương.

Vụ xả súng xảy ra vào khoảng 11h30 sáng tại giáo đường Do Thái ở thị trấn Poway thuộc hạt San Diego. Cảnh sát địa phương cho biết có 4 người bị thương phải nhập viện, trong đó một người không thể qua khỏi.

Cảnh sát đã bắt giữ một thanh niên 19 tuổi, thu giữ một ô tô và một súng trường tấn công AR-15 ngay tại hiện trường khi nghi phạm tìm cách tẩu thoát.

Vụ xả súng trên xảy ra đúng 6 tháng sau khi một đối tượng da trắng bắn chết 11 người tại giáo đường Do Thái Tree of Life ở thành phố Pittsburgh thuộc bang Pennsylvania. Đây là vụ tấn công tồi tệ nhất nhằm vào cộng đồng người Do Thái ở Mỹ.