17/02/2019 - 12:31

Điện ảnh Mexico lên ngôi 

Điện ảnh Mexico từng có thời hoàng kim vào những năm 1940-1950, nhưng sau đó trải nhiều thăng trầm bởi sự đào thải của thị trường. Tuy nhiên, hơn hai thập kỷ gần đây điện ảnh Mexico đã tạo chỗ đứng riêng với những thành công ở nghệ thuật lẫn thương mại.

Ba người bạn Alfonso Cuarón (trái), Alejandro González Inãrritu và Guillermo del Toro (phải).

Vực dậy và làm nên vị thế điện ảnh Mexico như hiện nay có công lớn của bộ ba đạo diễn: Alfonso Cuarón - Alejandro González Inãrritu - Guillermo del Toro, được mệnh danh “Three Amigos” của Mexico. “Three Amigos” (1986) vốn là phim của đạo diễn John Landis, xoay quanh ba người bạn trở thành người hùng bất đắc dĩ ở làng quê Mexico nghèo khó. Phim khi đó đã tạo tiếng vang ở Hollywood, giúp ba diễn viên Steve Martin, Chevy Chase và Martin Short nổi tiếng hơn. Trở lại với bộ ba đạo diễn, họ là những người bạn thân thiết và định danh bằng phong cách làm phim cá biệt. Từ đầu những năm 1990, họ đã đem luồng gió mới đậm chất Mỹ Latinh đến Hollywood, cũng như toàn cầu, bằng những tác phẩm nghệ thuật đầy cá tính. Guillermo del Toro khiến người ta nhớ đến những câu chuyện cổ, sử thi đậm chất kinh dị; Alfonso Cuarón là bậc thầy hình ảnh và âm thanh; còn Alejandro González Inãrritu có cách kể chuyện tài tình và "mát tay" khi giúp diễn viên vụt sáng. Họ đã tạo nên cái nhìn mới về điện ảnh Mexico và liên tục 3-4 năm nay, các giải thưởng lớn như Quả cầu vàng, Oscar đều gọi tên các nhà làm phim Mexico.

Alejandro González Inãrritu là người thành công nhất trong “Three Amigos”. Ông thường mạo hiểm với những đề tài khó, sắc bén, hiện thực, châm biếm. Ví như “Amores perros” (2000) - tác phẩm đầu tay của ông, phản ánh một cách tàn nhẫn sự bạo lực và bất công trong xã hội Mexico. “Amores perros” đã thắng giải Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất tại BAFTA (được xem là Oscar của nước Anh) và nhận đề cử Oscar hạng mục tương tự. Từ sau đó, ông sáng tạo nhiều tác phẩm mang dấu ấn nghệ thuật: “21 Grams” (2003), “Babel (2006), “Biutiful” (2010). Đỉnh cao trong sự nghiệp của vị đạo diễn này là “Birdman” (2014) và “The Revenant” (2015). Trong các tác phẩm của Alejandro González Inãrritu, các nhân vật phải vật lộn để sinh tồn trong bối cảnh tàn khốc, với diễn biến tâm lý được khai thác sâu. Oscar đã trao tượng vàng Đạo diễn xuất sắc cho Alejandro González Inãrritu hai năm liên tiếp với “Birdman” và “The Revenant”. Trong lịch sử Oscar, chỉ có hai đạo diễn huyền thoại John Ford và Joseph L. Mankiewicz làm được điều này. Đến nay, Alejandro González Inãrritu đã thực hiện 6 tác phẩm điện ảnh và tất cả đều có đề cử Oscar; ông sở hữu 33 đề cử Oscar, 20 đề cử Quả cầu vàng và 33 đề cử BAFTA.

Guillermo del Toro giúp điện ảnh Mexico lại dậy sóng với “The Shape of Water” tại Oscar 2018. Ông chọn lối đi khó và ít người chú ý: thể loại kinh dị. Phong cách làm phim của ông còn dị biệt khi kể những câu chuyện cổ theo màu sắc kinh dị, cùng những quái vật kỳ lạ, không theo tuyến tính thời gian bình thường, thậm chí có phần phi logic. Ví như “Pan’s Labyrinth” (2006) có những nhân vật nửa thực nửa giả tưởng với câu chuyện huyền ảo đầy ám ảnh về chết chóc, nhưng lại rất nhân văn. Guillermo del Toro không chỉ đưa yếu tố kinh dị vào chuyện cổ, mà còn đan xen hiện thực, quan điểm về chính trị, thời thế. Vì vậy, “The Shape of Water” của ông đã chiến thắng Phim xuất sắc nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất tại Oscar 2018.

Năm 2019 này, Alfonso Cuarón lại đang rất nổi với phim đen trắng “Roma”. Sự trở lại của ông sau thành công của “Gravity” được chờ đợi sẽ có đột phá. Alfonso Cuarón thành danh khá sớm với phong cách làm phim chú trọng đến hình ảnh và âm thanh. Phim của ông không nhiều thoại, nhưng chắt lọc hình ảnh và âm thanh, đem đến bữa tiệc thị giác với những cú máy rất dài và tinh tế. Thủ pháp này trong “Gravity” mang về cho Alfonso Cuarón chiến thắng Oscar Đạo diễn xuất sắc nhất, cũng như Oscar Quay phim xuất sắc nhất cho Lubezki - người đồng hành lâu năm của Alfonso Cuarón. Trở lại với “Roma”, ông được dự đoán sẽ làm nên chuyện tại Oscar 2019, sau chiến thắng Sư tử vàng tại Liên hoan phim quốc tế (LHP) Venice 2018, Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất tại Quả cầu vàng 2019. Mới đây, “Roma” còn mang về 4 chiến thắng ở BAFTA: Phim xuất sắc nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất, Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất và Quay phim xuất sắc. Với 10 đề cử Oscar 2019, trong đó có Phim xuất sắc nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất, “Roma” đang hứa hẹn giúp điện ảnh Mexico lần nữa tỏa sáng.  

Alfonso Cuarón, Alejandro González Inãrritu và Guillermo del Toro đều đã từng chiến thắng Oscar, được xem là bộ ba vàng của điện ảnh Mexico và thế giới. Họ tạo ra động lực phát triển cho điện ảnh nước nhà. Đạo diễn Daniela Michel đánh giá: “Điều đầu tiên giúp điện ảnh Mexico phát triển trở lại là họ luôn có những tài năng lớn. Điều đó tạo cảm hứng để nhiều nhà làm phim trẻ tiếp bước và cống hiến sự sáng tạo, tài năng”. Quả thật, điện ảnh Mexico còn nhiều tài năng, như: Emmanuel Lubezki - người đầu tiên trong lịch sử ba lần liên tiếp thắng giải Quay phim xuất sắc tại Oscar, Amat Escalante - người chiến thắng Đạo diễn xuất sắc nhất với “Heli” tại LHP Cannes 2013, Đạo diễn xuất sắc nhất với “The Untamed” tại LHP Venice 2016…

BẢO LAM (Tổng hợp từ Nytimes, Variety, Guardian)

Chia sẻ bài viết