Bài 1: Nhiều chủ trương, chính sách đi vào cuộc sống

Theo tổng hợp từ Ủy ban Dân tộc, có khoảng 100 chính sách, văn bản liên quan đến đồng bào DTTS ở ĐBSCL đang được triển khai thực hiện với mục tiêu chủ yếu: phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu, phát triển sản xuất, xóa đói giảm nghèo… Những chính sách đã được các địa phương đẩy mạnh triển khai, cụ thể hóa, áp dụng phù hợp… mang đến những đổi thay tích cực.

Xây dựng đường giao thông nông thôn ở vùng đồng bào Khmer, từ Chương trình 135 ở Sóc Trăng. Ảnh: Lý Then

Hoàn thiện hạ tầng

Xã Xà Phiên, huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang là xã nghèo, có trên 27% dân số là đồng bào dân tộc Khmer. Gần 10 năm qua, vùng nông thôn này có sự đổi thay lớn. Ông Sơn Kích, 70 tuổi, người có uy tín trong đồng bào Khmer ở ấp 5, chia sẻ: “Nhà nước xây dựng đường, cầu bê tông, đưa điện, nước sạch sinh hoạt đến nông thôn, ấp 5 thay đổi lắm! Ấp gần như không còn nhà lá, nhà nhà đều có xe gắn máy, có ti vi”. Theo ông Huỳnh Văn Đôi, Phó Chủ tịch UBND xã Xà Phiên, để được như ngày hôm nay, lãnh đạo xã xác định, xây dựng hạ tầng nông thôn là mục tiêu quan trọng trong phát triển kinh tế- xã hội; đồng thời, họp dân, công khai và tuyên truyền để bà con hiến đất, hoa màu cùng chính quyền xây dựng các công trình điện- đường- trường- trạm. 

Những chương trình, dự án: Dự án 1 (Hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng) Chương trình 135, Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới,… đã góp phần quan trọng thay đổi diện mạo vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc Khmer ở ĐBSCL. Ông Lý Bình Cang, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Sóc Trăng, cho biết: “Sóc Trăng có trên 30% dân số là đồng bào Khmer; có 33 xã, 158 ấp đặc biệt khó khăn. Từ những chính sách phát triển vùng đồng bào Khmer, cơ sở vật chất hạ tầng nông thôn vùng đồng bào Khmer đã tương đối hoàn thiện; đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào Khmer càng được nâng lên. Đến nay, các xã có đông đồng bào Khmer đều có trường học từ cấp mầm non đến THCS, trạm y tế được đầu tư khang trang, đường ô tô đến trung tâm xã; hệ thống thủy lợi đáp ứng nhu cầu sản xuất người dân; trên 96% hộ DTTS có nước hợp vệ sinh sử dụng; 98% hộ Khmer có điện thắp sáng…”.

Theo Vụ Địa phương III, từ năm 1999 đến 2015, đã có trên 100 xã, trung tâm cụm xã hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 với trên 6.100 công trình thiết yếu các loại và hàng ngàn dự án phát triển sản xuất được triển khai. Giai đoạn 2016-2020, vùng ĐBSCL có 109 xã thuộc diện đầu tư của Chương trình 135, với tổng kinh phí được phân bổ năm 2017- 2018 trên 700 tỉ đồng. Ông Men Pholly, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh An Giang, cho biết: “Thực hiện Chương trình 135 gắn với chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020, An Giang có kế hoạch vốn gần 100 tỉ đồng.  Đến nay, tỉnh đã đầu tư hơn 59 tỉ đồng, ngoài ra có sự đóng góp tự nguyện của người dân: hiến đất làm công trình, di dời vật kiến trúc, vườn cây ăn trái, đóng góp ngày công lao động... Tỉnh đã xây dựng hoàn thành, đưa vào sử dụng hơn 101 dự án, chủ yếu ở các lĩnh vực: giao thông, giáo dục, thủy lợi, chợ, trạm y tế... Quá trình triển khai thực hiện, địa phương lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình khác hỗ trợ cho hộ nghèo, góp phần thúc đẩy việc triển khai thực hiện dự án trên địa bàn đạt hiệu quả cao. Nhiều công trình hoàn thành đưa vào sử dụng góp phần phát triển sản xuất, nâng cao đời sống cho người dân, tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội”.

Đồng bào được cấp đất, xây nhà…

Không chỉ đầu tư, dần hoàn thiện hạ tầng, nhiều chủ trương, chính sách dân tộc được các địa phương ĐBSCL quan tâm và triển khai có hiệu quả. Trong đó, đặc biệt là chương trình đất ở, nhà ở.

Ông Lương Văn Trừ, Trưởng Ban Dân tộc TP Cần Thơ, cho biết: “Từ nguồn vốn Trung ương và địa phương, thành phố tổ chức bình xét và cấp đất, cấp nhà ở cho đồng bào không có đất ở, nhà ở”. Theo đó, thành phố đã xây dựng hoàn thành 3 khu dân cư dành cho hộ nghèo, chủ yếu là đồng bào Khmer  tại Vĩnh Thạnh, Cờ Đỏ và Ô Môn, tổng diện tích trên 28.500m2, kinh phí thực hiện trên 29,5 tỉ đồng. Thành phố hỗ trợ 217 hộ về đất ở và hoàn thành 100% mục tiêu đất ở cho đồng bào DTTS.  Ngoài ra, thành phố có 189 hộ thuộc diện được hỗ trợ theo Quyết định số 33/2015/QĐ-TTg ngày 10-8-2015 về chính sách hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011- 2015 (Chương trình hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg giai đoạn 2). Trong 2 năm, 2016-2017, thành phố đã hỗ trợ mua nhà ở cho 60 hộ DTTS nghèo và phấn đấu đến năm 2020 sẽ hỗ trợ cho 129 hộ còn lại. 

Một góc khu dân cư cho đồng bào DTTS ở thị trấn Cờ Đỏ, huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ. Ảnh: T.Long

Có được căn nhà khang trang là niềm ao ước lớn lao của đồng bào DTTS nghèo. Bà Thạch Thị Lành ở ấp Thới Bình 1, xã Thới Xuân, huyện Thới Lai được cấp nhà trong khu dân cư DTTS ở thị trấn Thới Lai, cho biết: “Chính quyền đã quan tâm, hỗ trợ cho hộ Khmer nghèo như tôi có nơi ở ổn định. Bây giờ, chúng tôi cố gắng làm ăn, tiết kiệm chi tiêu để cuộc sống tốt hơn”. Còn bà Lâm Thị Phên, ở ấp Giồng Giữa B, xã Vĩnh Trạch Đông, TP Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu, mắc bệnh tim. Bà Phên kể: “Trước đây, Nhà nước cất cho căn nhà, sau nhiều năm nhà xuống cấp nhưng tôi bệnh thường xuyên, không ruộng đất, nên không thể sửa hay xây mới nhà. Được Ban Dân tộc cất cho nhà tường, tôi mừng lắm! Năm nay, tôi đã có nhà đẹp để cúng cơm tổ tiên và sum họp với con cháu vào ngày Tết dân tộc”. Năm 2018, Ban Dân tộc tỉnh Bạc Liêu vận động các mạnh thường quân, công ty, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đóng góp xây dựng 100 căn nhà cho hộ Khmer nghèo trên địa bàn. 

Số liệu tổng hợp từ Ủy ban Dân tộc, từ 2004 đến nay, ở ĐBSCL, có hơn 25.156 hộ DTTS được hỗ trợ về đất ở với tổng diện tích trên 119,6ha, tương đương trên 327,68 tỉ đồng. Cũng trong khoảng thời gian này, có trên 83.800 hộ được hỗ trợ nhà ở, với tổng kinh phí gần 898 tỉ đồng. Bà Huỳnh Thị Sômaly, Vụ trưởng Vụ Địa phương III, nhấn mạnh, giúp đồng bào DTTS có đất ở, nhà ở ổn định để đồng bào yên tâm lao động sản xuất, cải thiện đời sống, góp phần xóa đói, giảm nghèo.

Nhóm PV Báo Khmer ngữ

(Còn tiếp)

Bài 2: Giải bài toán căn cơ: Giảm nghèo bền vững!