Nhiều hộ nông dân trên địa bàn TP Cần Thơ đã có thu nhập khá tốt nhờ trồng nhãn Ido. Đây là loại giống nhãn cho năng suất trái khá tốt, chất lượng trái ngon nên giá bán luôn ở mức khá cao. Nhãn Ido cũng có khả năng kháng lại bệnh chổi rồng rất tốt, được nhiều hộ dân chọn trồng thay thế cây nhãn tiêu da bò đang dễ bị thất mùa bởi bệnh chổi rồng.

Nhãn Ido  tại vườn Đồng Ngọc Phước ở xã Tân Thới, huyện Phong Điền, TP Cần Thơ.

Nhãn  Ido có nguồn gốc từ Thái Lan. Trái nhãn có vỏ mỏng, hạt nhỏ, cơm dày, vị ngọt và thơm, được người tiêu dùng ưa chuộng. Tại Cần Thơ, nhãn Ido được trồng khá phổ biến ở nhiều quận, huyện như: Cái Răng, Ô Môn, Thốt Nốt, Phong Điền, Thới Lai… Thời gian qua, nhãn Ido không chỉ phục vụ nhu cầu tiêu thụ trong nước mà còn được xuất khẩu sang nhiều nước nên có giá cả đầu ra sản phẩm khá tốt. Gia đình ông Nguyễn Văn Hảo ngụ khu vực Thới Trinh, phường Thới An, quận Ô Môn, hiện có 18 công đất trồng nhãn Ido, trong đó có khoảng 6 công nhãn đã cho trái được 4 mùa và 7 công cho trái mùa đầu tiên. Ông Hảo cho biết: "Mỗi công nhãn Ido có thể cho thu nhập từ 80-120 triệu đồng/công, tùy theo năm tuổi của cây. Những năm qua, chính nhờ cây nhãn Ido mà nhiều hộ dân tại phường Thới An có thể đạt thu nhập từ vài trăm triệu đồng đến cả tỉ đồng mỗi năm. Riêng gia đình tôi hiện mỗi năm cũng có thu nhập ít nhất từ 300-400 triệu đồng từ cây nhãn, dự kiến tới đây thu nhập còn tăng nhờ các diện tích nhãn mới trồng tiếp tục cho trái".

 Nhãn Ido được đánh giá khá dễ trồng, giá cả đầu ra tốt và năng suất trái cũng đạt cao nhờ không bị bệnh chổi rồng như nhãn tiêu da bò. Do vậy, thời gian qua có rất nhiều hộ dân tại các quận, huyện ở TP Cần Thơ đã chặt bỏ các vườn nhãn tiêu da bò bị nhiễm bệnh chổi rồng để chuyển sang trồng nhãn Ido. Ông Đặng Văn Bảy ngụ khu vực Thới Trinh, phường Thới An, quận Ô Môn, cho biết:  "Nhãn Ido trồng chỉ khoảng 2 năm là cho trái và nó hầu như không bị nhiễm bệnh chổi rồng như nhãn tiêu da bò. Thời gian qua, gia đình tôi nhờ mạnh dạn chặt bỏ các vườn nhãn tiêu da bò bị bệnh chổi rồng để chuyển sang trồng nhãn Ido mà đã có thu nhập khá tốt so với trước". Gia đình ông Đồng Ngọc Phước ở ấp Trường Trung A, xã Tân Thới, huyện Phong Điền hiện có 1 công đất trồng nhãn tiêu da bò và 2 công đất trồng nhãn Ido xen canh với sầu riêng. Ông Đồng Ngọc Phước cũng cho biết: "Trồng nhãn Ido cho thu nhập cao gấp 2-3 lần với nhãn tiêu da bò bởi nhãn Ido không chỉ trúng mùa mà giá bán thường xuyên ở mức cao từ 28.000-35.000 đồng/kg, lúc rẻ cũng trên 20.000 đồng/kg. Trong khi đó, nhãn tiêu da bò có giá cao lắm chỉ  ở mức 20.000 đồng/kg, lúc rẻ có giá chỉ 5.000-6.000 đồng/kg nhưng khó tiêu thụ". Theo ông Phước, do nhãn tiêu da bò có giá cả đầu ra thấp và bị nhiễm bệnh chổi rồng nặng, tới đây ông dự kiến chặt bỏ nhãn tiêu da bò để chuyển sang trồng nhãn Ido hoặc sầu riêng.

Nhãn là một trong những loại cây trồng chủ lực tại TP Cần Thơ, với tổng diện tích nhãn các loại đạt hơn 1.830 ha. Theo ngành nông nghiệp tại nhiều địa phương trên địa bàn TP Cần Thơ, diện tích trồng nhãn Ido đã có xu hướng tăng đáng kể  trong những năm gần đây. Với ưu điểm kháng bệnh chổi rồng tốt và cho năng suất, chất lượng trái cao và có giá bán tương đối ổn định, cây nhãn Ido đã mở ra nhiều triển vọng cho việc nâng cao thu nhập cho nông dân. Điển hình tại huyện Phong Điền, nếu trước năm 2012 diện tích trồng nhãn Ido chỉ một vài công thì hiện trong hơn 500 ha nhãn trên địa bàn đã có hơn 177 ha nhãn Ido, còn lại là nhãn tiêu da bò, nhãn xuồng cơm vàng và long nhãn. Tại quận Thốt Nốt hiện cũng có hơn 20 ha/100 ha nhãn của quận là trồng nhãn Ido. Thời gian qua, cùng với việc hỗ trợ nông dân về cây giống, kỹ thuật trồng, chăm sóc nhãn Ido, nhiều địa phương cũng đã và đang quan tâm giúp nông dân liên kết, xây dựng các vùng trồng nhãn tập trung đạt tiêu chuẩn VietGAP gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm để phát triển xuất khẩu bền vững. Tuy nhiên, khó khăn mà các địa phương gặp phải là còn thiếu các đơn vị, doanh nghiệp đứng ra bao tiêu sản phẩm cho nông dân. Nhiều nông dân vẫn còn phát triển trồng nhãn Ido theo kiểu tự phát, thiếu liên kết chặt chẽ với các bên liên quan và giữa các địa phương trồng nhãn với nhau. Điều này dễ làm phát sinh rủi ro về đầu ra do cung-cầu không được kiểm soát tốt.

Dù hiệu quả kinh tế từ cây nhãn Ido đã được khẳng định nhưng diện tích trồng nhãn Ido tại nhiều địa phương  vẫn còn khiêm tốn so với nhãn tiêu da bò. Nhiều nông dân còn ngại trồng nhãn Ido vì sợ thất mùa do chưa rành các kỹ thuật xử lý cho cây ra trái, nhất là thời gian qua có luồng ý kiến cho rằng nhãn Ido cho trái các mùa đầu rất trúng nhưng về sau xử lý cho trái khó hơn. Nông dân cũng còn gặp khó về vốn và nguồn cây giống để đầu tư trồng nhãn Ido và lo đầu ra xuất khẩu của giống nhãn này. Trong khi thời gian qua, giá nhãn tiêu da bò dù chưa ổn định nhưng nông dân thuận lợi trong tiêu thụ sản phẩm nhờ thị trường Trung Quốc rất ưa chuộng. Do vậy, nhiều vườn nhãn tiêu da bò dù bị nhiễm bệnh chổi rồng nặng, năng suất cho trái đạt thấp, nhưng nông dân vẫn  duy trì để có khoản thu nhập trước mắt.

Từ thực tế đó, nông dân rất mong ngành chức năng quan tâm có định hướng, khuyến cáo kịp thời về triển vọng phát triển loại cây này, có các hỗ trợ cần thiết để nông dân an tâm đầu tư trồng nhãn Ido gắn với phát triển xuất khẩu bền vững, duy trì nguồn thu nhập cao.

Bài, ảnh: Khánh Trung