Vụ Asif Rahman (ảnh), nhân viên Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), bị cáo buộc tiết lộ thông tin tình báo của Washington về kế hoạch Israel chuẩn bị tấn công trả đũa Iran hồi tháng 10 vừa qua đã phơi bày cuộc chiến tình báo kéo dài hàng thập niên giữa 2 nước.

Hàng loạt vụ bắt giữ qua lại

Rahman bị các đặc vụ của Cục Ðiều tra liên bang Mỹ (FBI) bắt giữ tại một địa điểm không xác định ở Campuchia hôm 12-11, sau đó bị đưa đến Guam, nơi ông này bị khởi tố về 2 tội danh, gồm cố ý giữ và chuyển thông tin quốc phòng. Mới đây, Rahman đã bị truy tố tại một tòa án liên bang ở bang Virginia (Mỹ) vì tội tiết lộ thông tin liên quan đến kế hoạch trả đũa của quân đội Israel đối với vụ Iran phóng khoảng 200 tên lửa đạn đạo vào Israel ngày 1-10. Ðược biết, số tài liệu được Rahman công bố gồm “Israel: lực lượng không quân tiếp tục chuẩn bị tấn công Iran và tiến hành cuộc tập trận triển khai lực lượng lớn thứ hai” và “Israel: lực lượng phòng thủ tiếp tục chuẩn bị đạn dược quan trọng và hoạt động máy bay không người lái bí mật gần như chắc chắn là nhằm tấn công Iran”.

Vụ Rahman bị bắt giữ diễn ra chỉ ít lâu sau một loạt vụ các điệp viên của Iran bị Israel bắt giữ và ngược lại. Theo đó, Cơ quan An ninh nội địa Israel (Shin Bet) hồi cuối tháng 10 tuyên bố đã bắt giữ 7 công dân Israel sống tại Ðông Jerusalem vì nghi ngờ làm gián điệp cho Iran. Một ngày trước đó, 7 công dân Israel khác ở thành phố Haifa cũng đã bị bắt vì bị cáo buộc hỗ trợ Bộ Tình báo Iran. Những người này bị tố thực hiện từ 600-700 nhiệm vụ thu thập thông tin tình báo cho Iran trong 2 năm. Trước đó, Moti Maman, một doanh nhân Israel 73 tuổi, hồi tháng 9 cũng bị Shin Bet và cảnh sát Israel buộc tội hợp tác với tình báo Iran, nơi đề nghị ông Maman ám sát Thủ tướng Benjamin Netanyahu và các nhân vật chính trị khác với thù lao lên tới 1 triệu USD.

Về phần mình, Iran cũng đã bắt giữ một số công dân của nước này trong thời gian diễn ra cuộc chiến của Israel ở Gaza. Họ bị cáo buộc hợp tác với cơ quan tình báo Mossad của Israel. Ðáng chú ý, Iran hồi tháng 12 năm ngoái đã hành quyết 3 người đàn ông và 1 phụ nữ bị buộc tội làm việc cho Mossad ở Iran và thực hiện các hành vi như phá hoại, bắt cóc các quan chức an ninh Iran. Còn hồi tháng 9 vừa qua, Iran tuyên bố bắt giữ 12 công dân bị cáo buộc hợp tác với Israel và lên kế hoạch tấn công vào nước này, ngay sau khi Israel thực hiện các cuộc tấn công nhắm vào hệ thống liên lạc của Hezbollah, đồng minh của Iran.

Lợi dụng chia rẽ xã hội và chính trị

Từ lâu, Israel vốn là một xã hội nhỏ và đồng nhất, đã được coi là gần như bất khả xâm phạm đối với các cơ quan tình báo nước ngoài. Song, chính căng thẳng từ cuộc xung đột hiện tại, sự trỗi dậy của phe cực hữu và những chia rẽ sâu sắc xung quanh cải cách tư pháp năm 2023 do Thủ tướng Netanyahu khởi xướng đã tác động vào những rạn nứt xã hội, dẫn đến nhiều thay đổi trong xã hội Israel. Và tình báo Iran đang lợi dụng chính những chia rẽ này.

Tuy nhiên, nỗ lực thâm nhập xã hội Israel của Iran chỉ mới được hé lộ gần đây, trong khi Israel từ lâu đã sử dụng tình báo bí mật để đối phó Iran. Theo đó, Israel đã lợi dụng quy mô dân số lớn của Iran, quốc gia có dân số đông hơn Israel khoảng 9,5 lần, cùng chia rẽ xã hội và chính trị trong nước. “Mục tiêu của Israel kể từ Cách mạng Iran năm 1979 là kích động lật đổ chế độ từ bên trong. Ðiều này định hình cách họ hoạt động. Israel đã có thời gian dài để lập kế hoạch, tuyển dụng và cấu trúc mạng lưới tình báo tại Iran” - Ahron Bregman, nhà khoa học chính trị thuộc Khoa Nghiên cứu Chiến tranh tại Ðại học Hoàng đế Luân Ðôn (Anh) cho biết.

Trong khi đó, Iran dường như đầu tư nhiều hơn vào việc xây dựng một mạng lưới đồng minh lâu dài, chẳng hạn như Hezbollah, để cung cấp thông tin tình báo. Theo tờ Al Jazeera, hoạt động tình báo của Iran chủ yếu tập trung vào tuyển dụng người Palestine làm việc tại Israel, cũng như tập trung vào các nỗ lực ít rủi ro hơn để xâm nhập xã hội Israel thông qua mạng xã hội. Dù vậy, hoạt động tình báo của Israel tại Iran dường như phát triển và toàn diện hơn nhiều. “Các vụ ám sát các nhà khoa học Iran, các nhân vật nổi tiếng như thủ lĩnh Phong trào Hồi giáo Hamas Ismail Haniyeh, phá hoại cơ sở hạt nhân và khả năng thực hiện các cuộc tấn công sâu trong lãnh thổ Iran của Israel đều cho thấy Israel xâm nhập hiệu quả vào các lĩnh vực nhạy cảm nhất của Iran” - Sina Toossi, thành viên cấp cao tại Trung tâm Chính sách Quốc tế (Mỹ),
nhận định.

Tuy nhiên, Iran còn một vũ khí mạnh trong cuộc chiến giành ảnh hưởng. “Iran thường đưa ra những câu chuyện sai lệch để các hãng truyền thông phương Tây đăng tải, sau đó chứng minh thông tin đó là sai, từ đó nâng cao uy tín của nước này” - Veena Ali-Khan, chuyên gia nghiên cứu tại tổ chức Century Foundation, cho hay.

Mặc dù đã gây ra nhiều tổn thất cho Iran và “trục kháng chiến” của nước này tại khu vực, nhưng tình báo Israel cũng thất bại nặng nề khi không dự đoán được cuộc tấn công kinh hoàng do phong trào Hồi giáo Hamas gây ra vào ngày 7-10-2023. 

TRÍ VĂN (Tổng hợp)